Kürt sorunu: Yerliler ve ecnebiler

Tarafların basiretsizliÄŸi, samimiyetsizliÄŸi, küçük hesapları yüzünden yeniden kaos ortamına sürüklenme tehlikesinden endiÅŸeli toplum. Ama her kesim de bu sürükleniÅŸi kışkırtmak için elden gelen çabayı esirgemiyor sanki. Hamaset, öfke, intikam, cahiliye dürtüleri... tekmili birden sahaya sürülmüÅŸ durumda.

En azından kan akmasını durdurma anlamında olumlu bir havanın estiÄŸi kısa süreç ne anlam ifade ediyordu? Adına “Kürt meselesi” denilen kangren olmuÅŸ yarayı iyileÅŸtirme anlamında kalıcı bir çare olabilecek miydi? Bu tür sorular daha da çoÄŸaltılabilir.
Bence bu konu etrafında konuÅŸurken kısa vadeli politik anlaÅŸmazlık ve çıkar çatışmalarının ötesinde Kürt meselesinde çözme iradesinin kime ait olduÄŸu sorusunu daima göz önünde tutmak gerekir. Bundan kastımız; hükümet, PKK, devlet, HDP vb gibi sahnede görünen aktörler deÄŸil sadece.

Meseleye yaklaşırken iki temel ayrım var. Ä°lki; Türkiye'nin de içinde bulunduÄŸu, artık OrtadoÄŸu'nun anahtar meselelerinden biri halinde açığa çıkan Kürt sorununu yerli unsurlar mı yoksa bölge dışı güçler mi çözecek/dizayn edecek. Ä°kinci soru, yine buna baÄŸlı olarak, Türkiye'deki Kürt sorununu seküler, Batıcı gelecek tasavvuru mu tayin edecek yoksa yerli, tarihi, dini referansların belirlediÄŸi doÄŸal temayül mü?

Bu soruyu OrtadoÄŸu'nun yeni dizaynında kim belirleyici olacak ÅŸeklinde de sorabiliriz. Kürt kartı bu dizaynın önemli bir parçası ama tamamı deÄŸil elbette. Kürt kartını oynayarak bölgeyi dizayn etmek isteyenlerin de farklı Kürtleri var. Türkiye, Ä°ran, Irak ve Suriye'ye dağılan bir demografik yapıyı harekete geçirerek etkinlik kurmak isteyecek olanların kurdukları etkinlik oranında kendi Kürt kartlarını oynamak isteyecekleri açık. Kısaca bölgenin dizaynında, yeni dengelerin oluÅŸumunda belirleyici bir faktör olarak farklı Kürt realiteleri ve Kürt dengeleri olduÄŸunu her zaman hatırda tutmak gerek. Amerika'dan Ä°ran'a, Ä°srail'den Rusya'ya, Türkiye'den Almanya'ya uzanan faklı stratejik hesapların çatıştığı, kesiÅŸtiÄŸi bir alandan söz ediyoruz. Türkiye'ye politik anlaÅŸmazlık olarak yansıyan kaosun arka planında böylesi bir dengenin, devletler oyununun var olabileceÄŸi unutulmamalı..

Ä°kinci olarak Türkiye içi bir sorun olarak Kürt sorununun nasıl ve hangi irade/etkileÅŸimle çözüleceÄŸi sorusuna verilecek cevaplar çatışmanın mahiyetini de belirlemektedir. Ä°ç politikaya nüfuz eden Batılıların gölgesindeki medyatik kanaat önderlerinin, “nüfuz casusları”nınkendileri adına bir cümleleri olmadığı ortada. Asıl mesele, bu sorunun yerli unsurlar, tarih ve kültür ve Ä°slam referans alınarak mı çözüleceÄŸi yoksa beyaz Türk projesi olarak beyaz Kürt kadroların sekülerleÅŸtirici vizyonu mu belirleyici olacak? Asıl kavga burada yatmaktadır. Bölgenin kadim Müslüman kavmi olarak Kürtlerin sadece siyasal geleceÄŸi deÄŸil varoluÅŸ ÅŸartları da yeniden inÅŸa edilmek isteniyor.

Sekter ve etnik sorunların bölgedeki fay hatlarını harekete geçirdiÄŸi bir dönemde sorun elbette sadece stratejik hesaplara indirgenemez. Zaten ısrarla dikkat çekmek istediÄŸimiz husus da özgürlükler, kimlik gibi temel insani hakların hangi stratejik hesapların malzemesi olarak kullanılmak istenebileceÄŸidir.

Bu toprakların tarihine, varoluÅŸ ÅŸartlarına giydirilen deli gömlekleri sadece kültürel deÄŸiÅŸimle sınırlı kalmıyor. Aynı zamanda strateji hesaplarının, büyük oyunların meÅŸrulaÅŸtırıcı argümanı haline getiriliyor. Tarihteki ortak varoluÅŸ ÅŸartlarını saÄŸlayan ortak tasavvurumuza zarar verdikleri gibi ortak gelecek tasavvurumuzu da imha etmeye çalışanların coÄŸrafyanın her tür birikimini sömürdüÄŸünü fark etmedikçe bu oyunu çözemeyiz.

Bu coÄŸrafyaya yabancı modernleÅŸme projelerinin siyasal uzantılarının doÄŸurduÄŸu sorunları, aynı kökenden beslenen karşı siyasal projelerle çözemeyeceÄŸini anlamak zorunda insanımız. Siyasal kapışmaların, stratejik hesapların, büyük “devletler oyunu”nun insan hakları, özgürlükler, milli bütünlük, milliyetçilik gibi hamasi uzantılarıyla hesaplaşılmadan nihai çözüm olamaz. Ortak gelecek tasavvuru, ortak geçmiÅŸ tecrübesinden bağımsız inÅŸa edilemez çünkü.

Ne OrtadoÄŸu genelinde ne Türkiye içinde bir sorun olarak doÄŸru tasavvur, kavram ve doÄŸru hedefler konulmadan kaostan çıkış olmayacak. Sıcak gündemde unutulan, düÅŸünmeye vakit kalmayan asıl mesele de budur.