Mehmet Beyhan: Yeni Bir Güç Hindistan (2)

Geçen haftaki Hindistan’ın jeopolitiÄŸine bu hafta da devam edeceÄŸimizi belirtmiÅŸtik. Ancak iki önemli geliÅŸme yaÅŸandı. Önce bu geliÅŸmelere kısaca deÄŸindikten sonra, Hindistan konusuna devam edeceÄŸiz inÅŸallah.

Bunlardan ilki, Ukrayna Devlet BaÅŸkanı Zelenski’nin Beyazsaray’da kameraların önünde azarlanmasıydı. Zelenski’nin Beyaz Saray’da azarlanması, uluslararası iliÅŸkiler ve diplomasi açısından uzun süre tartışılacaÄŸa benziyor. Nitekim Trump, ÅŸu ana kadar Netanyahu hariç, ağırladığı tüm liderlere karşı kaba davrandı.

Trump, iç politikada devamlı gerilim çıkartıp muhataplarına kaba davranarak seçimi kazandı. Öyle anlaşılıyor ki Trump, bu kontrölsüz ve kaba tavırlarını uluslararası alana da taşımak istiyor. Ancak bu kaba tavırların dış politikada da ona bir fayda saÄŸlayıp saÄŸlamayacağını bekleyip göreceÄŸiz.

Ä°kinci geliÅŸme, terör örgütünün hapisteki elebaşının silah bırakma çaÄŸrısıydı. Terör örgütü bu çaÄŸrıya uyacağını açıklasa da bunu zaman kazanmak için bir fırsat olarak görebilir. Bu bakımdan iyimser olmakla birlikte temkinli olmakta fayda var diye düÅŸünüyorum.

Bu kısa girişten sonra, asıl konumuz olan Hindistan jeopolitiğine devam edelim.

***

Hindistan Alt Kıtası, Asya ile fiziki irtibatı her ne kadar zayıf görünsede Asya’nın bir parçası kabul edilir. Dolayısıyla kapsamlı bir jeopolitik deÄŸerlendirme yapabilmek için Hindistan’ı Asya’dan ayrı düÅŸünemeyiz. Batılı devletler, Atlas ve Büyük Okyanus’u takip ederek, Hint Okyanusu üzerinden Hindistan ile baÄŸlantı kurar.

19. yüzyılın baÅŸlarından itibaren Rusya’nın önce Kafkasları ve sonra Ä°ran’ın kuzeyini aÅŸarak ‘’Orta Asya’daki’’ Türk coÄŸrafyasını ele geçirdi. Bu hamle, Rusya’nın Hindistan’a yönelebileceÄŸi nedeniyle Ä°ngiltere’yi endiÅŸelendirmiÅŸti. Dolayısıyla Rus’yayı Hindistan’dan uzak tutmak için Ä°ngiltere farklı arayışlara girdi. Bu arayışın sonucu olarak Hindistan’ın kuzeyinde bulunan Afgansitanı da kapsayan geniÅŸ bir alanı kontrol etmek istiyordu.

Rus ve Ä°ngiliz casusları, haritacıları Hindistan’a hâkim olmak için kıyasıya yarıştılar. Hâkimiyetin tek amacı bölgenin kaynaklarını sömürmekti. Ancak dönemin iki büyük impatorluÄŸu bugün de olduÄŸu gibi, direk karşı karşıya gelme yerine aracılar üzerinden mücadele ettiler. Adına da ‘’Büyük Oyun’’ dediler.

Nitekim ünlü Ä°ngiliz CoÄŸrafyacı Halford J. Mackinder, 1904 yılında Kraliyet CoÄŸrafya DerneÄŸi’nde ‘’Tarihin CoÄŸrafi MiÄŸferi’’ baÅŸlığını taşıyan bir tebliÄŸ sunmuÅŸtu. Macinderin sunduÄŸu tebliÄŸde ‘’Avru-Asya’nın geniÅŸ toprakları, dünya siyasetinin mihver bölgesini teÅŸkil eder. Bu mihver bölgenin etrafını çevreleyen kuÅŸakta Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı, Hindistan ve Çin vardır’’ der.(Halford J. Macinder-The Geographical Pivot of History)

Haftaya bu konuya devam edeceÄŸiz inÅŸallah.

Mehmet Beyhan