Tâbi Olmak İçin Önce Tanımak

Kur’an’ın metni Allah’a, yazıya geçirilmesi Resul’e ve katiplerine aittir. Kur’an’ın sahibinin kaç tane kitabı olduÄŸunun tam sayısı bilinmiyor. Bilinen önceki kitaplarını en meÅŸhurları Zebur, Tevrat, Ä°ncil’dir. Kur’an önceki kitapların hülasası ve tamamlayıcısıdır. Bu kitabın birçok ismi vardır, El Kitap, El Kur’an, Ez zikir gibi birçok isim ile anılsa da bilinen en meÅŸhur ismi El Kur’an’dır.

Metnin sahibi Allah, aynı zamanda tüm mahluku yoktan var eden, fıtrat-karakter veren, insanı yaratandır. Allah, kitabında muhatap kabul ettiği insanlara, kendini tanıtıyor iman etmeye çağırıyor, dünya hayatını, ahiret hayatını, doğruyu ve yanlışı öğretiyor.

Kur’an yaklaşık 1400 yıl önce, Yüce Allah’tan Cebrail (as) aracılığıyla, Muhammed’e (as) vahyedilmiÅŸ, vahiy kâtipleri tarafından, Resulullah’ın gözetiminde yazıya geçirilmiÅŸ, Halife Ömer (ra) zamanında kitap haline getirilmiÅŸtir. Muhammed (as) Allah’ın kulu ve elçisi olarak hem kitabı insanlığa aktardı hem de kul olarak hayatına taşıdı. Adeta iki ayaklı Kuran idi ve müminlere üsve-i hasene yani güzel bir örnek oldu.

Kur’an 604 sayfa, 114 sure, 6236 ayettir. Kur’an resmi sıralama ve nüzul sıralama olarak iki ÅŸekilde kitaplaÅŸtırılmıştır. Resmi sıralama, ilk kitap haline geldiÄŸinden beri hep aynı olmak ile beraber, nüzul sıralaması müelliflerin araÅŸtırma ve kanaatlerine göre farklılık göstermektedir. Ama bu iki sıralama 114 surenin sıralaması ile alakalı olup, içeriÄŸinde herhangi bir farklılık yoktur.

Kur’an ile Allah, tüm insanlığa hitap etmiÅŸtir.

Kur’an, Allah’ın insan ile konuÅŸmasıdır. Allah’ı ve gönderdiÄŸi dini öğrenmek için, insanın elinde olan esas kaynaktır. DiÄŸer tüm dini bilgiler, rivayetler, Ä°slam alimlerinin yazdıkları ve ortaya koydukları görüş ve kanaatler, Kur’an’ın mihenkliÄŸinde deÄŸerlendirilmeli ve Kur’an’ın ışığında anlaşılmalıdır. Kur’an, taklidi yasaklar, tahkik ehli olmamızı ister.

Kur’an’ın ana konularına deÄŸinecek olursak, birinci konu, TEVHÄ°D yani Allah’ı tek ilah olduÄŸu gerçeÄŸi ve bilincini her daim öğretmesi ve olmazsa olmaz inanç esası olduÄŸunu vurgulamasıdır. Tevhid inancını yıkan ÅŸirk inancının çeÅŸitlerini, tehlikelerini, örnekleri ile muhatabı olan insana yani bizlere anlatır. Ä°kinci konu Adalet ve Gıst’tır. Ä°nsan-insan iliÅŸkisi ve insan mahluk iliÅŸkisinde esas alınacak ölçü olan adalet ve gıst çok vurgulanır. Adalet her türlü otoriter durumda muhatapların arasında saÄŸlanması gereken ölçü, gıst ise bu uygulama içinde iken kendinden fedakârlık yapmayı öğütler. ÖrneÄŸin, haksız yere can alanın cezası kısas yani canının alınması olduÄŸu halde, Allah (cc) Hak sahibinin kısas hakkından vazgeçip affetmesinin kendi için daha hayırlı olduÄŸunu öğütler.

Kur’an’da, Allah insan iliÅŸkisi, insan Allah iliÅŸkisi, Allah’ın insan dışındaki mahluk ile iliÅŸkisi, insanın insan ile ve insan dışındaki mahluk ile olan iliÅŸkisi anlatılır, öğretilir, düzenlenir. Allah’ın insana verdiÄŸi akıl nimetini maksimum derecede kullanmasını sürekli öğretir hatırlatır. Aklını kullanmayanın hidayetsizlik pisliÄŸinde kalacağını bildirir. Aklını kullanmayanın hayvanlardan aÅŸağı olacağını örnekleri ile bildirir. Aklın vahiy ile çalıştırıldığında hidayete cennete Rabbin rızasına götüreceÄŸini her vesile ile vurgular. Kur’an insanı, düşünmeye, sanata, üretmeye, arkeolojiye, belgeselciliÄŸe, biyolojiye, astronomiye yaÅŸadığı evreni keÅŸfetmeye çağırır. “Gezin yeryüzünü yaratılış nasıl baÅŸlamış bakın” der. Hasılı Kur’an insanı aktif olmaya, iyi olmaya, iyiliÄŸi yaymaya, kötülükleri ıslaha çağırır.

Kur’an özü itibari ile bu dünya hayatında her insanın düşünce inanç ve yaÅŸam konusunda, her türlü tercihinde özgür olduÄŸunu ve dinin hiçbir alanında zorlama olmadığını vurgular. Ä°nanç ve ibadet konularında insanların insanlara herhangi bir baskı ve cezalandırma yapamayacağını vaaz eder. Dileyen iman eder, dileyen inkar eder, Allah iman edenlerin mükafatını ve isyan ile yaÅŸayanların cezalandırmasını kendisinin yapacağını açıklar. Yanlış yapanlara karşı iman edenlerin sorumluluÄŸunun güzel bir tebliÄŸ olduÄŸunu vurgular. Ä°nsana özgür bırakıldığı bu dünya hayatındaki tercihlerinin ahiret hayatlarını ÅŸekillendireceklerini, cenneti ve cehennemi ve hangisini gideceklerini tayin edecek inanç ve yaÅŸayış ÅŸekillerini örnekler, kıssalar emir ve yasaklar ile anlatır.

“Sizin en hayırlınız, Kur’an’ı öğrenen ve öğreteninizdir” diyen kıymetli Peygamberimizin bu hitabını, tekrar düşünmemiz gerekiyor. Bu hitap Kur’an’ı sadece anlamadan ve yüzünden Arapça okumayı kastetmiÅŸ olabilir mi? Elbette Kur’an’ı Arapçasından güzel ÅŸekilde okumak Müslümana yakışan bir eylemdir ve olmalıdır. Ama Kur’an’ın gönderiliÅŸ esası, insanı hidayete yani doÄŸru yola ulaÅŸmasında kılavuz olduÄŸunu bilmek ve kendinde hiçbir şüphenin olmadığı o kılavuza bilerek anlayarak tabi olmaktır. Anlamayan kılavuzun gösterdiÄŸi doÄŸruya yönelebilir mi?