Makale
Kadın Bedeni Üzerinden Özgürlük Fiyaskosu
Bir ülkenin kadın bedenleri üzerinden kategorize edilmesi ne kadar üzücü bir talihsizlik. Ve düpedüz o ülkenin, o toplumun pek çok diÄŸer özelliÄŸini, hatta alameti farikası olacak baÅŸka pek çok niteliklerini, kadın bedenlerine dair saplantı üzerinden sıfırlayan, indirgemeci bir bakış açısı.
Batı'nın DoÄŸu'ya bakışı hep bu minvalde oldu. Nerval'in 'DoÄŸu'ya Seyahat' adlı gezi kitabında sözgelimi, seyyah; çarÅŸaflı kadınların giyim kuÅŸamı ve toplumdaki görünürlükleri üzerinden bir DoÄŸu resmi çizer ve Åžark kadınını, örtünmeyle oluÅŸan gizemi üzerinden, ÅŸuh ve davetkar bulduÄŸunu zikreder. Rudyard Kipling içinse Asya ve Hint kadınları; cahil, zavallı ve tiksinti uyandırıcıdır. Leydi Montegü'nün Ä°stanbul'unda ise çarÅŸaf ve peçe kadınları, anonim hayata dahil eden bir vasıtadır, bu resimden olumlu cümlelerle bahsetse de, onlar gibi olmamanın avantajıyla yazdığından da gayet emindir.
Ülkelere biçilmiÅŸ modeller, ülkelere giydirilmiÅŸ elbiseler vardır...
Mesela; Afganistan dendiÄŸinde ne 1979'da beri aralıksız devam eden iÅŸgal ve ağır savaÅŸ ÅŸartları, ne yoksulluk, açlık, eÄŸitimin imkansızlaÅŸması, ne de kamusal hizmetlere eriÅŸimdeki feci sıkıntılar gelmez yorumcuların aklına... Varsa yoksa orada sadece 'Burka' meselesi vardır. Afgan kadınları burkalarını atsa çıkarsa, dünyanın o ağır yükü kalkacak, dünya rahat nefes alacaktır sanki...
Ä°ran için de bu böyledir. Ne Ä°ran'daki Ä°slam devriminin kurucu unsurları, ne zaman içinde statikleÅŸen rejim sorunları deÄŸil de, hatta Ä°ran edebiyatı, sineması da deÄŸil, kadınlarının ne kadar hayatın içinde oldukları da deÄŸil... KonuÅŸulan sadece 'Çador''dur, Ä°ran dendiÄŸinde. Sanki çadoru yırtıp atsa Ä°ran kadını, dünyanın yüzü aÄŸaracak, baÅŸka derdi meselesi kalmayacak, gibidir...
Türkiye için de bu böyledir. 1968-2007 yılları arasında Ä°slami tarzda giyinmek, yani ''BaÅŸörtüsü' takmak lise, yüksekokul, devlet dairesi hatta özel sektörde bile yasaktı. Çünkü Cumhuriyetin ideal kadın imgesi, örtülü bir beden üzerinden çizilmemiÅŸti. Ä°lkin geleneksel kıyafetleriyle köylü kadınlar, ardından ÅŸehirlere inmiÅŸ iÅŸçi kadınlar ve sonrasında ise tesettürlü kadınlar, düÅŸmanlaÅŸtırılan olumsuz ikonlardı. Bunlar demodeydi, hatta elitler ve çaÄŸdaÅŸlığı açık kadın bedeni üzerinden ezberlemiÅŸ kesimler için, tiksinti uyandıran bedenlerdi...
Cezayir modernleÅŸmesini en ince detaylarıyla didik didik eden Frantz Fanon, Fransız kolonyalisterin Cezayir modernleÅŸmesi projesinde kadınları esas aldıklarını söyler. Fransız mösyöler Cezayir kadınını Fransız okullarında eÄŸitip, Fransız kızlarının terbiye, görgü ve eÄŸilimlerini onlara raptedebilirlerse, Cezayir'i dönüÅŸtürebileceklerdir. Lakin buna baÅŸlamaları için önce yerli kadınların 'Hayık' adlı geleneksel giysiden çıkmaları gerekmektedir... Cezayir'in Fransa'nın bir benzeri olabilmesi için milyonlarca Cezayirli feci ÅŸekilde öldürüldü, hayıklarından çıkarılmak istenen binlerce Cezayirli kadına tecavüz edildi. ModernleÅŸmenin, modernleÅŸmesi planlanan toplumlar için, ileri derecede bir sömürü düzeni içeriÄŸiyle eÅŸ deÄŸer olduÄŸunu anlamak için Cezayir yakın tarihine bakmak yeter de artar bile...
Ä°ran'da iç çamaşırıyla (külot-sütyen) yürüyen ve bu yürüyüÅŸü büyük övgülerle alkışlanan genç kadına da bu baÄŸlamda, cesaret ve özgürlük naralarıyla yaklaÅŸmamızın imkanı yok... Çünkü burada kadın bedeninin açıklık deÄŸil- çıplaklık – üzerinden, anonim hale dönüÅŸmesidir söz konusu olan. Rejimle ilgili muhalefetini çador giymeyerek veya saçlarını açarak gösteren bir kadının durumundan çok daha farklı buldum Ä°ranlı kızın çıplak yürüyüÅŸünü. Hatta bu çıplaklık, diÄŸer muhalif kadınların muhalefetlerini de karartacak bir potansiyel taşıyor...
Bu videoya ve habere yorum yapanların hepsi kızın cesareti üzerinden yorumlar getirmiÅŸ... Bir kadının yeterince cesur sayılabilmesi için daha ne kadar soyunması, bedeninin hangi kısımlarını daha sergilemesi gerekir? Bu soru çıplak ve modern beÄŸeni standartlarını saÄŸlayan genç bir kadın bedenini güya sırf cesareti üzerinden alkışlıyorlarmış gibi numara yapanların maskesini düÅŸürecek bir sorudur.
Bir kadının sizin tarafınızdan cesur ve özgür kabul edilmesi için daha ne kadar soyunması gerekir?
https://www.star.com.tr/yazar/kadin-bedeni-uzerinden-ozgurluk-fiyaskosu-yazi-1903249/
Henüz yorum yapılmamış.