Çöplük

Her ilk ayaz sonrası olduÄŸu üzere yaÄŸan kar kümeleri, caddenin üç beton elektrik direÄŸine takılı lambaların kirli sarı ışığında beÅŸ ay boyunca uçuÅŸtular, Ä°stasyon Altı Caddesinin taÅŸlı çamurlu barikatlarını buz ve kardan tahkim ettiler. Kenardan kenardan yürünmekle açılmış caddenin saÄŸlı sollu keçi yollarını kesen üç beton elektrik direÄŸi diplerine atılan ilk kül, bahara kadar hatırı sayılır bir hacme ulaÅŸacak caddenin üç adet çöplüÄŸünün hizmete girmiÅŸ olduÄŸunun iÅŸaret fiÅŸeÄŸini ateÅŸledi.

Bir defa dahi söndüÄŸü görülmeyen lambaların takılı olduÄŸu üç beton direk, solmayan, silinmeyen, ellenmesi tabu olan parlak kırmızı harf ve sayılarının taşıdığı resmi anlam ve göreve uygun devasa fincanlarına sarılı üç parmak kalınlığındaki tellerden beÅŸ cadde sonrası vilayete elektrik taşıdılar. Gecelerinin sürekli aydınlık olduÄŸu Ä°stasyon Altı Caddesinin mesut gökyüzünün farkına ancak çocuklar vardı. Kısacık bir bahardan sonra kızgın güneÅŸin bir çırpıda kuruttuÄŸu çamurdan hemen sonra, toza aldırmayan çocukların oyun bahçesine dönüÅŸtürdükleri caddede kurulan hayal dünyaları ikindi sonrası baÅŸlayan oyunları geceye sarkıttı. Üç beton elektrik direÄŸinin dibine atılan ilk kül aynı zamanda çocukların caddelerine olan hasretleri anlamına da geldi.

Tezek külünün küle yakışır kül renginin yanına serilmiÅŸ linyit kömürünün siyah benekli alacalığına, sarıya çalan rengi ile varsıl gülümseyen kok kömürü külü, ortasına saplanan Cizre kömürünün yaÄŸlı ve yanmamakta direnen parlak küt cürufundan rahatsız oldu. Küller arasında boy veren simsiyah küt cüruf dikmeleri, sonsuz bir çöl ortasında umutları kıran sarp cilalı kayalıklar gibi. Kaya gözeneklerinden havalanacak, ölmekte olanı sonsuz bir inanç ve inatla gözetleyen muhayyel akbabaları bekleyen çocukları ceberut ayaz çabucak dağıttı.

MenekÅŸe Teyzenin her kış donarak ölmek zorunda olan mevsimlik kedisi çöplüÄŸün baÅŸ müdavimidir. Çocuklar MenekÅŸe Teyzeyi lanetler gibi külleri kedinin cesedi üzerine bilerek döktüler. Ölü kedi bir an evvel gözlerden ırak kalmalı, çöplüÄŸün katmanları arasında kaybolmalıydı. Ä°stasyon Altı Caddesinde çocuklar MenekÅŸe Teyzelerinin camlarını kar topuna tuttular. MenekÅŸe Teyze huÅŸu içinde kıldığı namazını bozmadı. Çam çıta ile pencereye gerilmiÅŸ kalın naylon brandaya çarpan kartoplarının dalgalı sesi alaca karanlık odanın kireç rengi duvarlarında gezindi, pirinç karyolanın altın sarısı topuzlarında karardı.

Çöplükte patates ve soÄŸan kabuklarına ara sıra eÅŸlik eden elma ve portakal kabukları, kış ayazında sıcacık evlerin mesut geceleri olarak kayıt altına alındı. Elma kabuklarının konfeti gibi uzayıp giden helezonlarında Ordu Evindeki Cumhuriyet Balolarının parıltılı neÅŸesi, yaklaÅŸmakta olan kara kışın kısa ama bıktırıcı nöbet listeleri üzerinde bir an tereddüt geçirdi. Dans eden üç beÅŸ çiftin zarafetini alkışlayanlar hemen dışarıda uÄŸuldayan rüzgâra kulak kabartmadan edemediler. Her kış arifesinde olduÄŸu üzere Kömür Tevzi Müdürüne protokolde görünür bir yer verdiler.

Cılız atların çektiÄŸi arabaların sıralandığı kömür tevzi sahasında genç linyit kömürlerinin deliÅŸmen parlak karası, görmüÅŸ geçirmiÅŸ asil kok kömürlerinin mat siyahlığına küskün. Vezne alındı makbuzlarını toplayan saha memurları kok kömürü sahiplerine alacaklı gibi baktılar. Kömür tevzi kartının ‘cinsi’ hanesine ‘kok kömürü’ yazdırmayı baÅŸaranlara saygı ile karışık garip bir nefret duyuldu. Sahaya bitiÅŸik hızarcıların yarı sağır kulaklarına iliÅŸen hamal küfürleri, at arabacılarının yapışkan ücret itirazlarına karıştı. Kömür vagonlarına dadanan çocuklar düdük sesi ile çil yavrusu gibi dağıldılar, kömür karası gözlere kış korkusu oturdu. Bir tren hızlıca geçti, ardında sonsuz düzlükteki kırağı beyazlığı ile garip bir yitiklik duygusu bıraktı.

Çöplük, iki kıştır kendisine uÄŸramayan kız çocuÄŸunun artık bir genç kız olduÄŸunu, yarısından fazlası yanmış fotoromanlardan anladı. Ayartıcı tehlikeyi sezmiÅŸ bir babanın yeni yetme kızını ÅŸiddetle azarlaması ile ürperdi. Kadınlar matinesi müdavimlerinin ürkek yeni üyesini fark edemediÄŸine hayıflandı. Kanaviçe kırpıntılarına asılı rengarenk iplik parçalarından da anlamalıydı. Vilayetin arkasına düÅŸen bijuterinin sahibi Orhan Bey, müÅŸterisi her genç kız ve gelinin alışveriÅŸ bilgilerini bir sır gibi sakladı. Namuslu bir esnafa yakışır mesafe ile müÅŸterilerinin esasında neye ihtiyaçları olduÄŸunu hep anladı. Toka, krem, allık, ruj, oje, sere serpe aÅŸikâr olmayacak cinsten koku…

Kül dökmeye gelen çocuklar çöplükte gördükleri teneke krem kutularını, minik oje ve parfüm ÅŸiÅŸelerini, artık parmak arasında tutulamayacak kadar küçülmüÅŸ göz kalemlerini, yıpranmış rastık fırçalarını, rujların rengarenk boÅŸ nihalelerini hep görmezlikten geldiler. Ablalarını töhmet altında bırakabilecek bu türden atıkları çekiciliklerine raÄŸmen edinmek yasaktır.

Ä°stasyon Altı Caddesini kesen parke taÅŸ döÅŸeli Egemenlik Caddesinde kain Bakkal Zakir, boÅŸ gazyağı tenekesini çöpe atarken duyduÄŸu yabancılık hissinden utandı. Ä°stasyon Altı Caddesinin tam ortasına dökülmüÅŸ parke taÅŸları üç belediye seçimi geçmiÅŸ döÅŸenmemiÅŸtir. Cadde ortasındaki devasa parke taşı yığını, ufku dolduran kale siluetinden daha heybetli. Bakkal Zakir, dükkanının karışısına denk düÅŸen bu yığını görmemek için gözlerini her kaçırdığında dolaptaki ekmekleri saymak gibi bir huy edindi.

Ä°stasyon Altı Caddesinin vilayete doÄŸru köÅŸesinde Rus iÅŸgalinden kalma büyük bir evde oturan Rasim Bey, beton elektrik direklerin dikilmesinin ilk kışından sonra evinin giriÅŸ kapısını deÄŸiÅŸtirdi. Caddeye sıfır harikulade çini döÅŸeli beÅŸ karışlık sahanlıktan sonra üç basamak ile çıkılan giriÅŸ kapısı ÅŸimdi, arka bahçeye bakan cephede açılan çirkin bir dehlizde iÄŸreti ve ÅŸaÅŸkın durmakta. Vilayetin karşısındaki küçücük bürosuna sığıştırmayı becerdiÄŸi eprimiÅŸ nefti yeÅŸili kadife koltuklara yayılan vilayet ve askeri yetkililere sigara ikram eden Rasim Bey’in Levazım ÇavuÅŸluÄŸu ile baÅŸlayan kariyeri, Ä°stasyon Altı Caddesinin halinden bahsetmeye engel oldu. Fakat bir kış sonu caddenin tam ortasına dökülmüÅŸ parke taÅŸları kamyonlara yüklenerek devlete daha çok lazım olan baÅŸka bir yere taşındı.
Her yaz başı olduÄŸu üzere katırların çektiÄŸi çöp arabaları Ä°stasyon Altı Caddesine uÄŸradı. Üç beton direk dibinde her kış peyda olan çöplükler arabalara yüklendi ve her yaz başı olduÄŸu üzere yerlerine tangır tungur ezik variller konuldu.