Yaşam-dünyasında ''yaşayamama''

Politik ve ekonomik açıdan maÄŸlup olan/geri kalan toplumların hepsinde ortak olan bir eÄŸilim söz konusudur; yaÅŸam-dünyasının geçtiÄŸi momentlerin mutlaklaÅŸtırılması. YaÅŸam-dünyasının merkezinde veya periferisinde yer alan unsurların ortodoks mu heterodoks mu heretik mi olmasına bakılmaksızın hepsine toptan sahip çıkılması olgusu hegemonyasını sürdüren toplumlara karşı diÄŸer toplumların aldıkları reaksiyoner tavrın sonucunda ortaya çıkan patolojilerdendir. Aslında yaÅŸam-dünyasının geriye dönük tasavvuru zamanı ortaya çıkılan momentler yaÅŸandığı zaman farkına varılan veya üzerine/dışına/ötesine çıkılabilen fenomenler deÄŸil. Ä°nsanlar gündelik hayatlarına devam ederler baÅŸka bir ifadeyle yaÅŸam-dünya(lar)sı normal iÅŸleyiÅŸine devam eder, yaÅŸam-dünyasının merkezine doÄŸru ilerleyen unsurlar ortaya çıkar; söz konusu unsurlar arasında rekabet baÅŸlar ve merkeze ulaÅŸmayı baÅŸaran unsurlar ortodoks ilan edilir diÄŸerleri devre dışı kalır. Bu mekanizmaya dışarıdan müdahale olunca ve içeriden yozlaÅŸma da eÅŸzamanlı olarak vuku bulduÄŸu an yaÅŸam-dünyası çözülmeye baÅŸlar. YaÅŸam-dünyası çözüldükten sonra toplumların yaÅŸadıkları bir ara dönem vardır ki, bu ara dönemde daha önce -ki yaÅŸam-dünyası yenisi inÅŸa edileceÄŸi umuduyla topyekûn reddedilmeye çalışılır. Ancak yaÅŸam-dünyasının inÅŸa edilen/edilecek bir ÅŸey olmadığı anlaşıldığı vakit çözülmüş ama tamamen ortadan kalkmamış yaÅŸam-dünyasının ikmaline teÅŸebbüs edilir. Aslında bu önceki yaÅŸam-dünyasını ikmal teÅŸebbüsüyle yeni yaÅŸam-dünyası inÅŸa etme teÅŸebbüsü arasında kategorik olarak hiçbir fark yoktur; tek fark birincisinin geçmiÅŸe diÄŸerininse geleceÄŸe yönelik “inÅŸa faaliyeti” olmasıdır. Ancak unutmamamız gereken hakikat var: Bir yandan geçmiÅŸteki yaÅŸam-dünyası ikmal edilmeye çalışılırken diÄŸer yandan yaralı yaÅŸam-dünyası var olmaya devam etmektedir. Yaralı yaÅŸam-dünyasından kastımız, bir zamanlar iç yozlaÅŸmayla ve dıştan yapılan müdahalelerle yaralanan ama ortadan kalkmayan yaÅŸam-dünyasıdır. Zira geleceÄŸe veya geçmiÅŸe yönelik yaÅŸam-dünyası inÅŸa etme giriÅŸimi varsa demek ki ortada bir yaÅŸam-dünyası var ama ondan memnuniyet duyulmamaktadır. GeçmiÅŸe yönelik yaÅŸam-dünyası inÅŸa etme çabaları sonucunda o yaÅŸam-dünyası yaÅŸanılır hale getiril(e)mez; sadece yaÅŸam-dünyasının geçtiÄŸi bir momenti mutlaklaÅŸtırılmış olur. Mesela siteden daire alınır ve üç-dört yüzyıl önceki hayat tarzına uygun ÅŸekilde düzenlenir; Dairelerde “ÅŸark odası” oluÅŸturma adeti. Dairenizdeki odalardan birisini “ÅŸark odası” yapmakla eski yaÅŸam-dünyasının yaÅŸam döngüsüne girmiÅŸ olmazsınız. Siteden daire alıp “ÅŸark odası” oluÅŸturuyorsak yaralı yaÅŸam-dünyasında yaÅŸayan yaralı cogitolarız demek. Yaralı cogito, neyin yerel neyin evrensel olduÄŸunu ayırt edemediÄŸi için muzaffer cogito’nun yaÅŸam-dünyasının merkezinde veya periferisinde olan her ÅŸeye karşı cephe alıyor. Ancak yaralı olduÄŸu için unuttuÄŸu/farkında olmadığı bir durum var. Muzaffer cogito’nun yaÅŸam-dünyasına ait olan unsurların bazısı yerel -yani doÄŸrudan kendi varoluÅŸuna ait- bazısıyla evrenseldir. O evrensel unsurlarla irtibata geçilmediÄŸi müddetçe yaralı cogito’nun yaralı yaÅŸam-dünyası “sıhhat bulamayacak”. Binaenaleyh, yaralı cogito, kendi yaÅŸam-dünyasının ortaya çıkış sürecinde diÄŸer yaÅŸam-dünyalarındaki evrensel unsurlardan beslendiÄŸini unutmaktadır. Bu sebeple yaÅŸam-dünyasının serbest bırakılması gerekir. YaÅŸam-dünyasının iÅŸleyiÅŸ mekanizmasının bozuluÅŸ süreci tedavi süreci altında aslında devam etmektedir. BozuluÅŸ sürecini baÅŸlatan muzaffer cogito olmasına karşın süreci devam ettiren muzaffer cogito yok yaralı cogito’dur. Yaralı cogito yaÅŸam-dünyasının geride bıraktığı momentleri her mutlaklaÅŸtırdığında yaralı yaÅŸam-dünyası bir darbe daha almaktadır. (Yazımızın başında belirttiÄŸimiz üzere bu süreç bütün (yaralı) yaÅŸam-dünyaları için söz konusudur) Çok ilginç bir ÅŸekilde yaralı yaÅŸam-dünyaları darbe aldıkça muzaffer yaÅŸam-dünyası canlanarak yoluna devam etmektedir. Zira yaralı yaÅŸam-dünyası geleceÄŸi veya geçmiÅŸi adında ÅŸimdi’yi kaçırmakta/ihmal etmektedir. Evrensel yaÅŸam-dünyası olabileceÄŸi gibi yaÅŸam-dünyalarının beslendiÄŸi ve ürettiÄŸi evrensel unsurlar da mevcuttur. Ä°ÅŸbu evrensel unsurları da üretebilmek için de yine evrensel unsurlardan beslenmek gerekir. Yaralı yaÅŸam-dünyalarının beslendiÄŸi evrensel unsurlar tükendiÄŸi müddetçe ürettiÄŸi evrensel unsurların keyfiyet ve kemiyeti de aynı oranda düşmektedir. Evrenselle beslenmede ve evrenseli üretmede sorunlar yaÅŸayan yaÅŸam-dünyaları giderek yerel unsurlarla beslenir ve yerel unsurlar ortaya koyar. Evrensellerden neyi kastettiÄŸimizi, bu evrensellerle nasıl irtibat kurmamız gerektiÄŸini bir sonraki yazımızda ele almaya çalışacağız. Esen kalın.

[email protected]