Sosyal Medya

Makale

Edebiyat ve Ontolojik Tekabüliyeti

tarihinde yayınlandı.

Edebiyat; milletlerin, ulusların, kavimlerin, kabilelerin, toplumların ve bireylerin hayatında çok önemli bir yer tutuyor. Onların varlıklarını, ruhlarını varoluÅŸlarını, hüzünlerini, sevinçlerini, dilemmalarını, cesaretlerini, kimliklerini ve anlam dünyalarını en iyi anlatandır…

 Edebiyat, sadece anlatmakla kalmaz, aynı zamanda onları inÅŸa eder, özellikle onların kiÅŸilerini, kendi konsepti içinde, duygularını ve algılarını oluÅŸturarak bulunduÄŸu yeri bir adım öteye taşımaya ehliyetli kılar.

Edebiyat, insanın farkındalık kazandığı mihenktir. Etrafına boÅŸ gözlerle bakma yerine, ne olup bittiÄŸini anlayarak anlamlandıracak ölçüyü kazandıran edebiyat; kiÅŸinin idrak hassalarını geliÅŸtirerek onun dünyasını geliÅŸtirir… Var, varlık, varoluÅŸ ve varolan üzerine derinlikli analizler ve yaÅŸamın oluÅŸumundaki katkılarını, birbirlerinden farklarını ve aralarındaki derin iliÅŸkiyi anlama ve çözümleme basireti kazandırır. Her edebi metin, kiÅŸilerin ve toplumların vizyonlarında bir geliÅŸme saÄŸlama yetkesine sahip olandır…

Ä°nsanın sahip olduÄŸu en önemli istidadı; anlama ve anlamlandırma becerisidir. Ä°ÅŸte edebiyat, bu anlama ve anlamlandırmayı derinleÅŸtirerek ideal prototipe yönelik yönelimi yoÄŸunlaÅŸtırır… Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir anı, portreyi, bir mizanseni, bir olayı, bir olguyu fark etme, algılama, yorumlama ve neliÄŸi üzerine bir arayış çabasına denk düşmedir, edebiyat! Bir anın resmini, anlamını, bir diÄŸer andan farkını ve o anın duygu, düşünce ve mantık yapısını çözümleme noktasında uyarıcı, yol gösterici bir özellik kazandırır kiÅŸiye, edebi metinler…

Ä°nsanın hakikat arzusu, insan olmanın kaçınılmaz zaruretidir. Hakikat, ÅŸumüllü bir ÅŸekilde anlaşılabilme ve anlatılabilme imkanını edebiyat ile kazanır. Edebiyat; deneme, ÅŸiir, öykü, roman, destan, ağıt vb. ile insana has duyguların en üst düzey anlatımını gerçekleÅŸtirerek insani durumu anlışılır kıldığı gibi, doÄŸru bir algı ile bir üst düzeye taşıma gayretinin baÅŸlangıç adımı halini alır… Hakikati, kendi neÅŸvesi ve otantik yapısı içinde doÄŸru bir zeminde inÅŸa ederek anlatımını yapabilmenin imkanı edebiyatta saklıdır. Hakikatin farklı varlık tezahürlerini ve oluÅŸ aÅŸamalarını idrake sunarak ona yönelik bir kaygıyı ve gerçeÄŸi dile getirmenin dayanılmaz ağırlığını bir misyon ve sorumluluk çerçevesinde yine edebiyat gerçekleÅŸtirir…

Bir milleti, ulusu, kavmi veya toplumu millet, ulus, kavim veya toplum yapan ÅŸey ne ise; onun üst düzey bir inÅŸa ile gerçekleÅŸtirebilme kaynağıdır, edebiyat! Bir halin bir baÅŸka hale sorunlu veya sorunsuz geçiÅŸini kolaylaÅŸtıran metinlere biz edebiyat diyebiliriz. Böylece insanın inkiÅŸafı ve oluÅŸumu üzerine edebi metinlerin ağırlığı kendiliÄŸinden anlaşılmış olur… Bir edebi metni edebi metin yapan ÅŸey; o toprakların ruhunun dili üzere yazılmış ve gerçekleÅŸtirilmiÅŸ bir olguya tekabülüdür… Böylece edebi metin, bir milletin uyanışının destanı olacağı gibi kimliÄŸinin yegane sahibidir de!

Ä°nsanın duygularını, düşüncelerini, öfkelerini, sevinçlerini, acılarını, hüzünlerini, yeislerini, karalar baÄŸlamısını, umutlarını, yoksunluklarını, zenginliklerini, baÄŸlılıklarını, inkarlarını, isyanlarını vb. insanı insan kılan olguların tam olarak kavranabilmesi, edebi metinlerin çözümlenmeleri ile saÄŸlanabilir. Edebiyat, bu özelliÄŸi ile ne kadar önemsense azdır. Çünkü, insanı, kendisini gerçekleÅŸtirecek donanımı kazandıran boyut edebi ilgiyle geliÅŸtirilebilir… Edebi ilgiyi kaybeden birey ve toplum, kendi intiharına nedenler oluÅŸturmuÅŸ kabul edilmelidir. Varlığını tehlikeye atarak kendi yokoluÅŸunu hazırlama suçu iÅŸlemiÅŸtir o. Ä°nsani durumların neliÄŸi ve nasıllığı üzerine birÅŸeyler söyleyecek felsefi metinlerin estetize olmuÅŸ hali ve ifade de derinleÅŸmeyi saÄŸlayarak muhataba doÄŸru bir ÅŸekilde anlatma ve anlamayı saÄŸlama iÅŸi de edebiyatın iÅŸidir. Bu yüzden edebiyat ile iliÅŸkileri kötü olan birey ve toplumların gelecekleri ipotek altına alınacaktır. Geleceklerine güven duyarak bakmak isteyen birey ve toplum edebiyat ve edebiyatçılarına gereken önemi vermeyi bir yükümlülük olarak kabul etmelidirler…

Ä°nsanın, cömertliÄŸi, diÄŸerkamlığı, fedakarlığı, kendini sunumu, yüreÄŸini açması, yardımseverliÄŸi vb. prototip oluÅŸturma konsepti edebiyatın derin sularında olgunlaÅŸtırılır…

Edebiyat, birey ve toplumun daha ahlaki ve daha fedakar özellikler kazanabilmesi için gereken vasatın inÅŸasında temel kaynak durumundadır. Edebiyatı bir haz ile okuma yerine, bir insanın oluÅŸumunun bütün aÅŸamalarına yaptığı katkı baÄŸlamında okumanın zarureti aÅŸikardır…

Edebiyat; duyguların türkü tadında terennüm edilerek biçeme kavuÅŸtuÄŸu ve biçimlendirildiÄŸi zaman ve mekan duygudaÅŸlığı oluÅŸturur, duyguların inceltilerek, yoÄŸunlukları çözümlenecek elle dokunulur kılınacak ve gözle görülecek düzeye ulaÅŸtırır ve hakikatinin tezahürünü ve çözümlemesini kolaylaÅŸtırır…

Edebiyat, sadece iyi ve kötünün ayrımını deÄŸil; daha kötü ve daha iyinin neliÄŸini de belirleyecek kıstasları oluÅŸturur…

Edebiyat; insan olmanın yolllarını inÅŸa ederek insan olmanın olgunluÄŸunu izhar eder ve kiÅŸiye insan olmanın mantık, yöntem, uzam ve psikolojik vasatını teÅŸhir eder… Kim ola, insan ola, kim kala, ne olduÄŸu bilinemez diye…

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.