Görülmek İstenmeyen Gerçek İRAN

Büyük Ortadoğu Projesi her alanda dökülüyor: Askeri projeler başarısız oldu. Demokrasi paketleri patladı; her yerde İslamcılar iktidar oluyor ya da iktidarı zorluyor.

Model ülke projesi iflas etti. Yeni bir proje olarak devletleri zayıflattılar ama özellikle Şii dünyasına yapacağı etkiyi ve Sünni dünyaya vereceği zararı hesap edemediler. Yeni BOB Şehir Devletleri projesi Şii dünyanın dinamizmine takıldı.

Tüm iktidarların sarsılması, bazı iktidarların el deÄŸiÅŸtirmesi ya da yıkılması OrtadoÄŸu’nun ÅŸu ana kadar hakim paradigması olan Sünni varlığın, temelsiz (sahipsiz) ve köksüz (omurgasız) olduÄŸunu ortaya çıkardı. Ä°ran'a baskı Åžiilik akidesinin (sosyolojisinin) dinamik tutulmasının motivasyon aracı olurken Suriye müdahalesi ve kaosu ABD’yi OrtadoÄŸu’dan silme / silinme noktasına getirdi.
Ortadoğu'nun stratejik / politik merkezinin değişmesi, doksanlı yıllar gibi dünyayı yeniden iki kutuplu hale getirdi. İran, Çin, Rusya ve diğerleri Asya ülkeleri dünya dengesini bozacak bir blok oldular. İran bu blokta en büyük denge unsuru ve bu kutbun siyasetinin felsefesinin kurucusudur. Bu iddiamızın kanıtı, yaşanan krizin en karlısının İran olması bunu göstermektedir

Son göstergeler her alanda bu bloÄŸun etkinlik alanlarının giderek daha da geniÅŸlediÄŸini gösteriyor. Sonuçları kestirilemeyen yepyeni bir dönem oluÅŸuyor, 90'lı yıllardan sonra ilk kez ABD’ye karşı küresel bir blok oluÅŸturuldu. Bu blok ilk kez diÄŸerini her alanda tehdit edebiliyor. GeçmiÅŸteki Rusya Abd bloÄŸunun tehdit algısı yalnızca askeri iken ÅŸimdi ekonomik sosyal ve stratejik ittifak olarak tehdit yelpazesini geniÅŸletti.  21yüzyılda uluslararası güç iliÅŸkileri derinden deÄŸiÅŸecek gibi görünüyor. Tarihte ilk olanlardan birisi de yaÅŸanan geliÅŸmeler küresel sermayedarların ve neoconların aleyhine geliÅŸiyor.

Zira Çin, Hindistan ve Asya ülkeleri ekonomi yoluyla uluslararası siyaseti domine etmeye başladılar ki bu siyaset İran siyasetidir. Latin Amerika'nın Amerika karşıtlığı, kıtada büyük etki uyandırırken, bu karşıtlığın küresel boyuta taşınmak üzere oluşuna örneklerden birisidir.

Özellikle Çin dünya gücü olma yolunda büyük bir hızla ilerlemektedir: Dünya nüfusunun yüzde 20'sini oluşturan Çin, ekonomik verilerdeki başarısı tüm dünya ekonomisini etkilerken, dünyayı diğer alanlarda nasıl dönüştüreceği ve neler dayatacağını kestirmek mümkün değil.

Bu yeni oluşum dünya dengesinde kasırga oluşturabilir; bu aktörlerin küresel oluşuma olacak etkileri ve hangi yönde olacağı bugün hesaplanamıyor. Kaos da ondan çıkıyor.

Bu iki bloğun güç yarışında düğüm ülkelerden en önemlisi Japonya sonra da kuzey ve güney Kore ülkelerinin kuracağı ilişkiler ve tavırları her iki bloğun güç ilişkisini yeniden güncelleyecek ve değiştirecek kadar önemlidir.

KÜRESEL GÜÇ İRAN:

Irakta iktidar değişti: Daha doğrusu birden fazla iktidar alanları oluştu ve bilinen tanımlamaların dışında iktidarlar oluştu.
Irak'ta iktidarın (örgütlülük ve egemenlik anlamında) Sünnilerden Åžiilere kayması, Körfez’den Lübnan dahil Lübnan'a kadar tüm Åžiilerde inançsal bir özgüven ve ayrı bir canlanmayı meydana getirdi. Adeta Åžiilik (akidesi) sosyolojisi yenilendi.
Öncelikle şunun tespitinin yapılması gerekiyor ki bu iddia edildiği gibi yekpare bir Şiilik birleşmesi bütünleşmesi anlamına gelmiyor: bu özel durum ve gelişmeler Şii halklarındaki dinamizmi ve bu dinamizm yoluyla iktidarı etkileme momentlerini ortaya çıkardı.
Şiilik sosyolojisinin yani akidesinin yenilenmesi ve değişmesi Şiilik eylemselliğinde halklara bir farkındalık kazandırdı ve tüm şia aklını kuşatmaya başladı.

Bu farkındalık ticari, kültür ve özellikle dini ritüel ve sembollerin daha aşkın hale gelmesine yol açarak (önemli ve daha kutsal) başka bir boyut kazandı.
ŞİİLİK SOSYOLOJİSİ=AKİDESİ YENİLENİYOR:
Bu tarihsel fırsat yeni günün ve yeni bir gücün zuhurunu ortaya çıkardı ki Kum ve Necef bu durumun, yorumunu aktüel hale getirmeye çalışıyor.
Her ne kadar Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri vasıtasıyla emperyalistler, bu kadersel yenilenmeyi bastırmaya / engellenmeye, kuşatmaya çalışsalar da tarihin cilvesi rolünü oynamaya başladı.

OrtadoÄŸu’da varlığı ön kabullü olan Sünni kuÅŸatma ya da var oluÅŸ koÅŸullarının olaÄŸanlığı, uluslararası iliÅŸkilerde var kabul edilmesinin sürekliliÄŸini akamete uÄŸratan bir kader devreye girdi.

Var kabul edilen Sünni omurga, Kader yenilenmesiyle ortadan kalkarak Şiiliğe ummadığı gelişmelerin yollarını açtı. İran devletinin tüm olumsuzluklarına rağmen bunlar olmaktadır.

YENÄ° DEVÄ°NÄ°MDEN YENÄ° DEVRÄ°ME
İslam devriminin yapamadığını, coğrafyadaki iktidar boşluklarının oluşturduğu devinim / krizler yeni iktidarların ( Şii halk iktidarını) ortaya çıkmasının koşullarını oluşturmuştur. Günahkâr İran devletine rağmen koşullar şekillenmeye devam ediyor.

OrtadoÄŸu’da ÅŸimdi günahkar Ä°ran’a raÄŸmen Åžiilik halk iktidarının oluÅŸmaya baÅŸladığını görüyoruz.

Şiiliğe ait halk iktidarı özelde İran devletinin de üzerinde bir iktidara doğru gitmektedir. İran bu İktidarı yönlendiremiyor ama uluslararası zeminde kullanabiliyor ki gücü buradan geliyor.

Hükümet iktidarları olmadığından ortaya çıkan dinamik Şiilik, rekabetsiz kaldığı için kendi içinde iktidar mücadelesinde tefrikaya düşmediğinden doğal bir başarı ortaya koyuyor. Hükümet iktidar boşluğunun oluşturduğu krizleri iyi yöneten coğrafyadaki havza imamları doğal bütünlüğün ortaya çıkardığı gücün önemli aktörleridir.

YENİ / ETKİN ŞİİLİK, KİMLİKLERİ (HALKLARI) DOMİNE EDİYOR:

Yeni oluÅŸan Åžiilik, günahkar Ä°ran’ın taraflı bir iktidar ve egemenlik isteÄŸine raÄŸmen güncellediÄŸi sosyolojisiyle (akidesiyle)geniÅŸ bir etnisiteyi emperyalistlerle mücadele zemininde (halkları) tek yelpazede tutmaya baÅŸladı. Arap Acem Azeri ve Kürt kimliklerinin dağınıklığı kimliklerini silikleÅŸtirirken, ÅžiiliÄŸin dinamizmini artırdı.
Özellikle Irak merkezli Orta DoÄŸu'daki tüm halklar arasındaki çatışmalar ve farklılıkların terörize edilmesi, Åžiilikteki havza farklılıklarını unutturdu. Bu yekparelik toplumsal tavırları etkilemeye ve belirlemeye baÅŸladı. Bu yeni sosyolojinin organizeliÄŸi toplumsal tavırları ve mücadeleyi yönlendirmeye de baÅŸladığında Ä°ran’daki ÅžiiliÄŸi de etkileyecektir.
NÜFUS, İŞGAL SONRASI GÜCÜNÜ FARK EDİYOR;
İran'daki Şii nüfus %90 civarındadır. Pakistan'da Şiiler ikinci büyük nüfusa sahiptir. Irak'ta şiiler nüfusun yüzde 65'ini oluşturuyor. Hindistan'da sayı %35'e denk geliyor. Afganistan'da %20, Suudi Arabistan, Bahreyn, Ürdün vs eklediğimizde demokrasi ve siyasal süreç nüfusları oranında iktidarlardan pay almayı sağlamaya başlayacaktır. Dolayısıyla batı ve batı emperyalizmine ait demokrasi oyunu bumerang etkisiyle yeni güç dengelerini ortaya çıkarıyor.

SÄ°STANÄ°NNÄ°N ZAYIFLAMASI YENÄ° NECEF;
Ä°mam Humeyni evrenselliÄŸinin Necef’de yeniden ortaya çıkışı yaÅŸanıyor.

Ä°mam Humeyni'nin 1970'li yıllarda Necef'i ideolojik bir merkez olarak kullanmasının ruhu yeniden harekete geçiyor. Necef, Ä°mam Humeyni’nin uzunca bir süre Ä°ran Åžahına karşı savaşını yürüttüğü karargahtı.
Irak'taki Şiilerin iktidar ile olan ilişkilerini düzenleyen Necef ve Sistani 2003 ile birlikte büyük bir değer, imaj ve rehberiyet kaybı yaşadı.

Irak iktidarının içinin boÅŸ olması, bu içi boÅŸ iktidarla kurduÄŸu izzetsiz iliÅŸkileri Sistani’nin rehberliÄŸinde büyük yaralar açtı.

Ä°ran ile olan farklılığı, Irak iktidarsızlığında açıklanabilir olmaktan çıktı. Sistani’nin rehberliÄŸinin sorgulanması hızlandı. Yeni Åžii sosyolojisi Mukteda es-Sadr örneÄŸinde olduÄŸu gibi Åžiilik akidesine farklı dokunuÅŸlar yaptılar. Ki bu dokunuÅŸlar Necef'te imam Humeyni'nin izlerini ortaya çıkardı. Åžii sosyolojisi bu izlerden alevlendi.

COĞRAFİ MERKEZİN DEĞİŞMESİ;
Ä°ran devriminden sonra OrtadoÄŸu'nun Merkezi Mısır olarak belirlenmiÅŸti. Irak iÅŸgalinin stratejik baÅŸarısızlığı ve Suriye savrulması sonucu ortaya çıkan siyasal bloklaÅŸma yeniden bir merkez krizi ortaya çıkardı. Irak ve Suriye hattında oluÅŸması istenen merkez, yaÅŸanan Mısır kriziyle gerçekleÅŸmesi hayal oldu.  Merkez kaybolduÄŸunda küresel iktidar gücünü hızla yitirdi. Küresel iktidarın güç kaybı, ÅžiiliÄŸi doÄŸal olarak baÅŸrol haline getirdi. Yukarıda bahsettiÄŸimiz Ä°ran’a raÄŸmen Åžii bütünlüğü, Ä°ran’ı uluslararası siyasette bölgenin en güçlü ve dinamik bölgesel gücü haline getirdi. Tarihsel altüst oluÅŸ, tüm Åžiilerde rönesansı yarattı; yani Åžiilik sosyolojisinin akidesinin yenilenmesi baÅŸladı.

Ä°ran bu sosyolojiyi anlayıp günceller ve günahlarından arınırsa Amerika’yı OrtadoÄŸu’dan söküp atar ve OrtadoÄŸu’ya Åžiilik, yenilenmiÅŸ Åžiilik yön verir.

Selam ve dua ile

Veysel Ocak