Sosyal Medya

Makale

İdlip Kime Lazım?

tarihinde yayınlandı.

Türkiye’nin hem iç hem de dış siyasetinin ÅŸekillenmesinde çok önemli bir etken haline gelen Suriye meselesi, neden ve bu kadar derinlikli bir etkiye sahip olduÄŸunu ciddi olarak düşünmek durumundayız. 

Suriye’de neler oluyor gibi saçma bir soru sormayacağız: Suriye’de büyük bir savaÅŸ oluyor, Suriye’de dünya savaşı oluyor. 

 

TÃœRKÄ°YE SAVAÅžA NEDEN DÂHÄ°L OLDU? 

 

Evet, Türkiye bu savaÅŸa neden dâhil oldu? 

Türkiye, yanı başında yaÅŸanan trajediye kayıtsız kalmayarak da bu savaÅŸa bulaÅŸmaya bilir miydi? 

Ä°nsani yardımı ve sığınmacıları kabul ederek, sadece insani yardım aÅŸamasında kalamaz mıydı? 

Hepsi olabilirdi ama Türkiye bu savaÅŸa bilerek girdi, Esede karşı oluÅŸan muhalefete açıkça destek vererek taraf olduÄŸunu herkesten önce ilan etti. 

Tabi, savaÅŸ kirli bir mücadeledir: Dolayısıyla bütün kartlar sahaya sürüldü. Savaşın ahlakının olmadığını Türkiye çok geç anladı. Stratejik ortak, Dostluk, kardeÅŸlik, ittifaklar, savaÅŸ esnasında bütün anlamlarını yitirdiÄŸini çok geç anladı. 

Bizim orada bakiyelerimizin olması bize meÅŸruiyet kazandırıyorsa diÄŸerlerinin Ã§Ä±karları da onlara savaÅŸ için meÅŸruiyeti saÄŸlayan gerekçe olabilir.  

Adı üstünde, savaÅŸ, bahanesi de ona göre olacaktır. 

 

TÃœRKÄ°YE AÇISINDAN SURÄ°YENÄ°N DURUMU 

 

Suriye Türkiye sınırı yaklaşık 900 km uzunlukta.  

Suriye’nin Türkiye ile sınır illeri olan; Haseke, Rakka, Halep, Ä°dlib ve Lazkiye ÅŸehirlerinde Rejime karşı savaÅŸan (Hangi grubun kime karşı neden savaÅŸtığı tam belli olmamakla beraber) grupların var olduÄŸu ÅŸehirlerdir. 

Buna raÄŸmen çok dillendirilmeyen fakat iÅŸin gerçek yanı ise, Altı yıllık savaÅŸta gelinen nokta, Suriye’de Rakka ve Ä°dlib dışındaki tüm il merkezleri Suriye devletinin kontrolünde bulunuyor olduÄŸudur. 

Hatta rejim müesseseleri olaÄŸan aksaklıkların dışında çalışmalarını sürdürüyor. Baasçı bir parlamento, hükümet, milletvekilleri, hastaneler, yüzbinlerce öğrencinin okuduÄŸu okullar, üniversiteler, vergi daireleri, mahkemeler çalışıyor. 

Daha da önemlisi yönetim kamu çalışanlarının maaÅŸlarını aksamadan ödüyor.  

İŞİD’in elinde bulunan Rakka ve Ä°dlib’teki memurlara bile maaÅŸları düzenli olarak gönderiliyor.  

Ãœlkenin ve nüfusun çoÄŸunluÄŸunun devlet kontrolü altında bulunan bölgelerde yaÅŸadığını gösteriyor. 

Rejim doÄŸudaki kentlere sıkışmış olarak gösterilse de, Zalim ve katil Esed’in baÅŸkanlığındaki rejim, emperyalistlerin kendisi için belirlediÄŸi sınırlara çekilmiÅŸ durumdadır. 

Bu gözden kaçırılan gerçek dikkate alındığında silahlı grupların çok sayıda ilçe, köy ve kırsaldaki hâkimiyetinin ya da varlığının Suriye’deki bölünmenin / oluÅŸacak parçalanmanın asıl sebebi olmadığını göstermektedir. 

Yönetime karşı savaÅŸan örgüt ve oluÅŸumların (cephelerin) genel itibarı ile Suriye’de hâkim olduÄŸu bölgeler kısa bir internet araÅŸtırmasıyla görülebilir.  

 

SURÄ°YE BÖLÃœNECEK KADAR YORGUN, ESAD KALACAK KADAR GÜÇLÃœ 

 

Çekilmesi gereken yere çekilen Esad, kendi sınırlarına müdahale edilmedikçe var olan savaÅŸa müdahil olmuyor.  

Kendi sınırlarının dışındaki savaÅŸ artık Esad’ın Suriye’sinin savaşı deÄŸil. Suriye’nin bölünmesine kadar, Esad kendi dinamiklerini iÅŸletmeye devam edecektir. 

Dış dinamikler açısında ise her ÅŸey Esad’ın yeni Suriye’sinin istediÄŸi gibi geliÅŸmektedir.  

Rusya ve Çin BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyinde Suriye aleyhindeki bütün kararlara karşı çıkıyor ve aynı zamanda Ä°ran ile birlikte Suriye’ye ekonomik ve askeri destek sunmayı sürdürüyor. 

Türkiye, Kazakistan'ın baÅŸkenti Astana'da yapılan toplantıda Rusya ve Ä°ran’ın siyasetine angaje olmak zorunda kalınca, Esad Suriye’si yani Esad ve Rejimi en ciddi muhalefeti yapan ülkeyi Türkiye’yi ekarte ettiÄŸini söyleyebiliriz. 

İç muhalefet açısında ise durum Esad’ı devirecek ne güce ne de organize birlikteliÄŸe sahipler. En önemlisi bağımsız ve baÄŸlantısız deÄŸiller.  

ABD öncülüğündeki Batı ve bölge ülkelerinden bazıları görünüşte Esad yönetimine karşı muhalifleri ya da sahadaki örgütleri destekliyor olsalar da hedeflerinin rejim ve Esad’ın olmadığı Altı yılın sonunda anlaşılmıştır. 

Emperyalistler, Ã¶rgütler üzerinden ve örgütler yoluyla Bölgede aktör olacak ülkelere Özellikle Türkiye’ye engeller oluÅŸturmaktalar. 

Türkiye, Özellikle Kürt kartı kullanılarak felç edilirken, örgütler üzerinden de diÄŸer ülkelerden Rusya ve Ä°ran’ın etki alanlarını ve müdahaleleri kısıtlanmış oluyordu. Bütün bunlar yakın tarih için Esad’ın Suriye’sinin yararına olan geliÅŸmelerdir. 

Örgütlerin askeri açıdan zayıf olması; kontrol edilmesini, parçalanmasını kolaylaÅŸtırdığı gibi, Muhalefet ve muharebe güçlerinin göstermede onları dışa bağımlı hale getirmektedir. 

Suriye’de neredeyse herkesin örgütü var. Çıkarlarını bu örgütler yoluyla korumaya ve kurmaya çalışıyorlar. 

 

ESAD SURÄ°YESÄ°NÄ°N DIÅžINDAKÄ° SURÄ°YENÄ°N SONU GELMÄ°ÅžTÄ°R 

 

Bundan sonraki geliÅŸmelerin baÅŸat aktörü, halk olarak Kürt’lerdir. Örgüt olarak ise hangi Kürt örgütünün önderlik edeceÄŸi, ABD politikasının stratejisine baÄŸlıdır. 

Ancak Kürt bölgesinde ve Kürt siyasetinde yaÅŸanan geliÅŸmeler, kuzey ve güney için tampon bölgenin gündemde olması gibi nedenlerle savaşı farklı bir yöne döndürebilir. 

 

Bizce temel Parametreler Söyle olacak: 

 

Esad rejimi ve Esad Suriye’si bundan sonra toprak kaybetmez, çünkü bir ÅŸekilde örgütler “doÄŸal sınırlarına” dayandılar.  

Yani kendilerine biçilen misyonun sonuna deÄŸil ama belirlenen sınırların sonuna geldiler. 

OluÅŸan sonucun ve ortaya çıkan bakiyenin artık deÄŸiÅŸme imkânı kalmamıştır. Dolayısıyla İŞİD VE YPG’i finanse eden ABD’siz, Esedi destekleyen Rusya ve Ä°ran’sız, Suriye’nin çözüme kavuÅŸması mümkün deÄŸildir. 

Türkiye’nin ne kadar gemileri yakmaya cesaret edeceÄŸi de burada önemli bir tedirginlik ve belirsizlik konusu olmaya devam edecektir. 

ABD son tahlilde Kürtlerin gönlündeki ve vaat ettiÄŸi coÄŸrafi sınırlardan vaz geçti. 

ABD’nin desteÄŸi ile Kürtler, Türkiye sınırı boyunca uzanan koridoru kontrol altına almak ve burada Kürdistanı kurmak istiyordu. ABD, Kürtlerin bu hayalini Kürtlere vaad ederek elini en güçlü ülke haline getirdi. Yaptığı silah yardımıyla da örgütü, örgütler arasında tartışmasız en güçlü örgüt haline getirdi. Türkiye tarafından güçlendirilmeye çalışılan Ã–SO’yu da defalarca bölerek ve böldüklerini kendi aralarında çatıştırarak Türkiye’nin elinin güçlenmesini sürekli engelledi. 

Türkiye’nin her ÅŸeye raÄŸmen oluÅŸturulmak istenen sınırlara karşı olması ve tavır alıp sahaya inmesi ABD’yi biraz geri adım attırdı. 

Bu noktada Türkiye’nin kararlılığı belirleyici faktör olurken, bu duruÅŸun en zayıf noktasını Rusya-Ä°ran-Türkiye ittifakı olduÄŸunu da söylemeliyiz. 

Zira Rusya ile ABD arasında hassa bir iliÅŸki vardır ki, ABD Avrupa’yı bu iliÅŸki üzerinden domine etmektedir.  

Türkiye Almanya ve Avrupa gerginliÄŸi burada gizlidir. 

Paragrafın başına dönersek, ABD son tahlilde Kürtlerin gönlündeki ve vaat ettiÄŸi coÄŸrafi sınırlardan vaz geçtiÄŸini söylemiÅŸtik, çünkü Türkiye sahaya girmiÅŸti. ABD Türkiye’nin bu hamlesiyle Kürtlerin ÅŸuan elinde olanları da kaybedeceÄŸini gördü ve kendi stratejisinin bozulacağını anladı. 

ABD Kürtler üzerinden Türkiye ile çatışırsa: Halep’in en batıdaki ilçesi Afrin’in tamamı Kürtlerin kontrolünde bulunmasına raÄŸmen Afrinin korunması için Cerablus’tan baÅŸlamak üzere IŞİD ve El Nusra ile çatışması gerekiyor. Güneyde ise, Ä°dlib’de El Nusra ile yani Türkiye ile çatışmak deÄŸil savaÅŸmak zorunda kalacağı için ABD baÅŸlangıç stratejisinin sınırlarını biraz daraltmıştır.  

 

Ä°DLÄ°B’DE ÇATIÅžMASIZLIK BÖLGESÄ° KURULMASI NE ANLAMA GELÄ°YOR? 

 

Türkiye, Rusya ve Ä°ran, Kazakistan'ın baÅŸkenti Astana'da Suriye ile ilgili yaptığı görüşmelerde daha önce, Dera ve Kuneytra, Rastan ve Talbise ile DoÄŸu Guta'daki Ã§atışmasızlık anlaÅŸması konusunda mutabakata varmışlardı.  

Son nokta olan Ä°dlib'teki Ã§atışmasızlık bölgesi için görüşmeler bir süredir devam ediyordu. Eylül ayındaki son görüşmede ise üç ülke, Ä°dlib bölgesinde oluÅŸturulacak çatışmasızlık bölgesinde Rusya Ä°dlib'in dışında, Türkiye de Ä°dlib'in içinde güvenliÄŸi 

beraber saÄŸlama konusunda anlaÅŸtılar.  

Ä°dlib’te Ã§atışmasızlık bölgesinin kurulması ne anlama geliyor? 

Kürdistan sınırları, Rusya ve ABD gözetiminde Ä°ran ve Türkiye’nin anlaÅŸmasıyla yeniden belirlenecek demektir. 

Son referandumun sonu ve sonuçları da Ä°ran ve Türkiye’nin anlaÅŸmasıyla belli olacaktır. 

Bu baÄŸlamda Ä°dlib’in, Esad Suriye’sine ve Kürtlere Tehlike oluÅŸturacak unsurlardan temizlenecek olması kritik eÅŸiÄŸi oluÅŸturmaktadır.  

Bu mihvalde Rusya'nın Ä°dlib ve çevresine yönelik hava saldırıları sürüyor. Moskova, hafta içinde düzenlediÄŸi bir hava operasyonuyla Nusra Cephesi'nin 12 komutanını öldürdüğünü, örgütün lideri Culani'nin ise ağır yaralandığını açıkladı.  

Savunma Bakanlığı sözcüsü Igor Konashenkov, operasyonun Rus askeri polisine yönelik 18 Eylül tarihli bir saldırıya yanıt olarak gerçekleÅŸtiÄŸini açıkladı.  

Bu stratejiye göre El Nusra’nın bölgeden atılması demektir ki bu Türkiye’nin elini tamamen zayıflatır. Bu noktada nasıl çözüme kavuÅŸulacak belli deÄŸil, bu baÄŸlamda Rusya ile iliÅŸkiler kopabilir. Rusya bu parametrede Esed’in Ã§Ä±karını koruyacaktır.  

Herkesin ittifak ettiÄŸi bir tespit de Türkiye, terör örgütü PKK’nın Suriye kolu PYD / YPG’nin Ä°dlib Ã¼zerinden bir hat oluÅŸturmasını engellemiÅŸ olacaktır. Bu stratejinin korunması hakikaten önemlidir, korunamaz ise; Bölge petrolünün dışarıya çıkış güzergâhı Türkiye’nin aleyhine yeniden belirlenir. 

ABD, YPG’ i kullanarak Akdeniz’e kadar kesintisiz bir koridor oluÅŸturursa, burayı terör koridoru haline getirerek, hem bölgeyi istediÄŸi gibi kontrol eder ve bu terör koridoru ile Akdeniz yoluyla Avrupa’yı da tehdit edebilir. 

Bu tehdit, hem terör hem de göç dalgalarıyla tehdit olur ki, en fazla etkilenen Türkiye sonra Avrupa olur. 

2010 nüfus sayımına göre 1.2 milyon nufüsu olan Ä°dlib, bugün BM Ä°nsani Ä°ÅŸler Ofisi'ne göre, nüfus iki milyona yaklaÅŸmış durumdadır. Kimilerine göre nüfus 3 milyon olduÄŸu söyleniyor. 

Bu yoÄŸun nüfusun yanında örgütlerin çokluÄŸundan kaynaklanan güç dengesizliÄŸi ve bu dengesizliÄŸin getireceÄŸi bazı örgütlerin tasfiyesi ve her tasfiyenin oluÅŸturacağı terör eksenlerinin yer deÄŸiÅŸmesinin getireceÄŸi maliyetler göz önüne alındığında, Ä°dlibin istikrarı bütün tarafların tek ittifakı haline gelmektedir.  Bu nedenle tüm taraflar çözüm arıyorlar ve çözüme mecburlar. 

Son zamanlarda Türkiye'nin askeri varlığıyla bulunduÄŸu noktalarda Rusya ve Ä°ran’ının sorun çıkarmadığının gözlemlenmesi, savaşın sonuna yaklaşıldığını gösterirken, bu yakınlaÅŸma Türkiye’yi daha da cesaretlendirmektedir. CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’a "Türk askeri Ä°dlib'de mi?" sorusuna, "Åžu anda Özgür Suriye Ordusu yürütüyor, henüz askerimiz orada deÄŸil" cevabını verse de Ä°dlib'de büyük bir askeri operasyonun baÅŸladığını tüm kaynaklar doÄŸruluyor. 

Önemli soru ABD'nin planının ne olacağı?  ABD ile yaÅŸanan güncel meselenin ardında, bu soruların cevaplandırılmasıyla ilgili olduÄŸunu düşünüyorum. 

Selam ve Dua ile 

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.