Sosyal Medya

Makale

Darbe niçin yapılır?

tarihinde yayınlandı.

Darbe elbette iktidar olmak için yapılır.

Ama iktidar olmaktan maksat nedir? İnsan niçin iktidar olmak ister?

Sanırım iki temel başlık altında toplanabilir iktidar olma hevesinin kaynağı:

1. Yönetemiyorsun, sen çekil, ben yöneteceÄŸim,

2. Bu düzenin deÄŸiÅŸmesi lazım, sen yapamazsın, sen çekil ben yapacağım.

İlki, ilkesel olarak kişisel ihtirasın tatmini zımnında müracaat edilen bir girişimdir. Ancak bu girişim kendini meşru gösterme adına bazı üst amaçlar öne sürebilir. Devirmek istediği iktidar karşısında onun kurulu düzenin yasalarını ihlal ettiğini, kendisi geldiğinde kurulu düzeni yerli yerine oturtacağını, yasa ihlaline gerek kalmadan da yönetimin mümkün olduğunu ileri sürer ve bu gerekçeyle darbe fiilini meşru kılmak ister.

İkincisindeyse köklü değişiklikler, dahası dönüşümler öngörülür.

Birinci kümedeki gerekçe genelde bizim tarihimiz boyunca gerçekleştirilen darbelerde söz konusu olmuştur. Özellikle 1960'tan bu yana gerçekleştirilen hükümet darbeleri kişisel ihtiraslara dayandırılabilir. Anayasa değişiklikleri kökten bir değişimi, dönüşümü öngörmekten çok, dostlar alışverişte görsün kabilinden kurulu düzenin iyileştirilmesine (ıslah) yönelik hareketlerdir.

Ä°kinci kategoride yer alan darbeler ise kurulu düzeni kökten deÄŸiÅŸtirmeye yönelik ciddi atılımlar olarak telakki edilebilir. Bu itibarla bu nitelikteki giriÅŸimler hükümet darbesinden daha fazla bir anlam taşır. Bu nedenle de ihtilal (devrim) veya inkılap (dönüşüm) adıyla anılmak istenir. ÖrneÄŸin Humeyni'nin 1979'da Ä°ran'da gerçekleÅŸtirdiÄŸi devrim bu nitelikte sayılabilir. Ne var ki, bu devrim, amacına uygun bir yöntemle gerçekleÅŸtirilmedi. Ãœst bir amaç, kendi özüne uymayan bir yöntemle –faÅŸist yöntemle- uygulamaya konulmak istendi. Bu nedenle de uzun ömürlü olmadı. Ä°nsani taban hazır olmadan hareket sonuçlandırıldığından, hareket, son tahlilde gerçek bir dönüşüm (inkılap) düzlemine çekilemedi.

Marksist telakki tarzında ihtilal veya inkılap gelecekte zaten olması “mukadder” sayılan bir evre'nin daha çabuklaÅŸtırılması ve öne çekilmesi maksadına yönelik olarak gerçekleÅŸtirilmek istenir. Marksçılara göre ilerde devletsiz bir toplum kurulacaktır. Bu toplumda sınıf farklılıkları olmayacaktır. Halen proletaryanın egemenliÄŸini gerçekleÅŸtirmek gerekmektedir. Dünyanın bütün proleterleri birleÅŸmek suretiyle iÅŸbu müstakbel toplum düzenini gerçekleÅŸtirmeye yardımcı olmalıdır. Rusya'da, Çin'de, baÅŸka yerlerde gerçekleÅŸtirilen sosyalist devrimler kendilerini böyle tanımlamak istiyor.

Ne var ki, sosyalist –veya isteyenler için komünist diyelim- devrimlerin niteliÄŸi de temelde faÅŸizan olandan farklı deÄŸil. Amaç farklı olsa bile, yöntem (devrimi gerçekleÅŸtirme yöntemi) aynı… Yani insani düzlemdeki hazırlık ikmal edilmeden “devrim” gerçekleÅŸtirilmek istendiÄŸinden, son tahlilde, devrim darbe niteliÄŸinde kalıyor. Veya ömürsüz kalıyor. Halen yeryüzünde adının hakkını veren hiçbir sosyalist devrim yürürlükte deÄŸil…

Ä°nsani taban hazır olmadan gerçekleÅŸtirilen devrimler ise meÅŸruiyetten yoksun kaldığı gibi, ömürsüz de oluyor…

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.