Sosyal Medya

Makale

Bir zındık: Molla Lütfi

tarihinde yayınlandı.

Olacaksa, sevgili Mehmet Çelik gibi bir hocası olmalı insanın. Zira geleneÄŸimizin neredeyse bütün birikimini ‘ezbere’ bilen birinden öÄŸrenebildiÄŸiniz o denli çok ÅŸey var ki. DoÄŸu medreselerinde okurken kendisi de sık sık ‘tekfir’ denilen mekanizmanın maÄŸduru olmuÅŸ Mehmet Hocadan öÄŸrendiÄŸim son hikâye, yani Molla Lütfi’nin hikâyesi bugün bizim yaÅŸadığımız en güncel sorunlardan biri olan bu mekanizmanın ibretlik bir örneÄŸi oldu. 

Bilenleriniz vardır. Fatih Sultan Mehmet Ä°stanbul’u fethedince Zeyrek mahallesindeki Bizans yapılarını hızla elden geçirtip Sahn-ı Semen isimli ihtisas medreselerini kurdurur. Bu medreseler, Osmanlı’nın ‘ilim adamı’ ihtiyacını karşılayacaktır. Åžol rivayet odur ki, Sahn-ı Semen Medreselerinde Molla Lütfi kadar ilme vakıf ve dahi eleÅŸtirmeyi sever bir adamcık yoktur. Bizatihi Ali KuÅŸçu’dan ders alan Molla Lütfi, hicve ve mizaha yatkın diliyle Ä°stanbul minberlerinin sevilen vaizidir aynı zamanda. 

Fatih Sultan Mehmet, bazı ilim adamlarının tavsiyesiyle standart medrese müfredatından hendese, riyazat ve felsefe derslerini kaldırtır. Molla Lütfi, bu tuhaf karar üzerine derhal Fatih’e çıkar ve ‘sultanım, medreselerden geometri, matematik ve felsefeyi çıkarırsanız yakında ordunuzda köprü yapacak mimar bulamazsınız. Tez bu yanlıştan dönün’ der. ‘Benim sözümün üzerine söz söylemek ha’ diyen Fatih Sultan Mehmet, Molla Lütfi’yi Sivrihisar’a sürer.

Lütfi Sivrihisar’da sürgün hayatı yaÅŸarken Fatih Sultan Mehmet ölür. Tahta geçen Beyazıt, tüm siyasi mahkumları affeder. Bu aftan yararlanan Molla Lütfi, Ä°stanbul’a dönmekle kalmaz; aynı zamanda medresedeki görevine de iade edilir.

Molla Lütfi, muazzam bilgisiyle yine hem öÄŸrencilerinin hem de Ä°stanbul ahalisinin göz bebeÄŸi olur. Cami kürsülerinden ateÅŸli vaazlar verir.

Bu vaazlardan biri, namazın ehemmiyeti ile ilgilidir. Namaz ibadetinin bir müminin hayatında ne denli büyük bir öneme haiz olduÄŸunu anlatan Molla Lütfi, konuÅŸmasını ÅŸu meÅŸhur örnekle süsler: ‘Namaz dediÄŸin, Hazreti Ali’nin namazıdır ki, savaÅŸta kendisine bir ok isabet ettiÄŸinde ‘namaza durayım da, oku öyle çekin’ demiÅŸ, namazı bitirdiÄŸinde de ‘oku çektiniz mi’ diye sormuÅŸtur. Namaz odur. Bizim namazımız bir kuru inhimaktan, bir tekrardan, eÄŸilip kalkmaktan ibarettir.’

Benim de zaman zaman namaz için anlatmayı çok sevdiÄŸim bir hadisedir bu. Namazın huÅŸu içerisinde ve dünyalık her ÅŸeyi unutarak kılınması gerektiÄŸini öÄŸreniriz bu örnekten.

Molla Lütfi’nin vaaz ettiÄŸi o gün hoca sınıfından bir takım zevat saraya çıkarlar. Sultan Beyazıt’a ‘sultanım, Molla Lütfi namaza kuru bir tekrar, bir alışkanlık, eÄŸilip kalkmaktan ibaret bir hadise dedi, diyerek adamcağızı ÅŸikâyet ederler.

Sultan Beyazıt için namaza edilmiÅŸ bu ağır hakaretlerin affı söz konusu deÄŸildir. Ferman buyrulur: ‘Tiz, namaz hakkında ileri geri konuÅŸan bu zındığın mahkeme edilmesine...’

Mahkemenin kararı nettir: ‘Namazı tahkir ve tahfif suçundan Molla Lütfi nam zındığın siyaseten idamına...’

Rivayet odur ki Molla Lütfi idama götürülürken etrafına halktan pek çok insan toplaşır. Halk, çok sevdiÄŸi bu güzel adamın asılmasına razı deÄŸildir. Molla Lütfi, sokakta gördüÄŸü herkese ÅŸöyle demektedir: ‘Hesap gününde bana ÅŸahit olun. Ben zındık deÄŸilim.’

Sonuç... Molla Lütfi önce asılır, ardından boynu vurulur. Başı ve gövdesi ayrı ayrı yerlere gömülerek ‘siyaseten idam’ kararı uygulanır.

Daha sonraları kaleme alacağı Tezakir’inde bu meseleyi detaylarıyla anlatan Åžeyhülislam Ä°bn-i Kemal, Molla Lütfi’ye haksızlık ettiklerini, kendilerinden ilim olarak katbekat üstün olan bu adamcağızı kıskandıkları için böyle çirkin bir iÅŸe sebebiyet verdiklerini itiraf edecektir.

Kimse kusura bakmasın. Bugün yaÅŸanan bazı tekfir meselelerinin gayet çirkin ÅŸekilde Molla Lütfi hikâyesi ile birebir uygunluk gösterdiÄŸini düÅŸünüyorum.

Gün geçmiyor ki, ilmine saygı duyduÄŸumuz, hocalığını takdir ettiÄŸimiz bazı isimler birbirlerini ‘cımbızla’ tekfir etmesinler.

Allah sonumuzu hayretsin, lakin bu gidiÅŸ hiç iyi deÄŸil.

Ne diyordu Cervantes: ‘Adam namaza ileri geri laf etmiÅŸ, sen hala konuÅŸuyon hafız. Sultanımız efendimiz doÄŸrusunu yapmış iÅŸte. Ötesini karıştırma.’

YENÄ°SAFAK.COM

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.