Sosyal Medya

Makale

Mazgal muhafazakârlığı ya da Floransa notları; Kilisenin tanrısı kaybederken

tarihinde yayınlandı.

Son birkaç gündür, Avrupalının kendisine dayatılan 'tanrı fikri'ne bizatihi tanrının mekanları, yani kiliseler ve katedraller üzerinden karşı koymasının baÅŸkentinde, yani Floransa'dayım. Tasvirlerde Hz. Ä°sa'nın yıldan yıla nasıl 'esmerden sarışına' doÄŸru evrildiÄŸini görmek için bile gelinir bu ÅŸehre. Ä°nsanın tanrıyı 'yanına/kendi düzlemine' çekip sonunda 'tanrı öldü' noktasına geleceÄŸi sürecin baÅŸladığı yer burası. O büyük ve yıkıcı hikayenin baÅŸladığı kent.

'Avrupa'da, antik Yunan aydınlanmasından Rönesans'a deÄŸin geçen o büyük boÅŸlukta neredeyse hiçbir ÅŸey olmamıştır ve Avrupa bunun intikamını her ÅŸeyi iki asra sığdırarak almıştır' diyordu ÅŸimdi ismini hatırlayamadığım bir düÅŸünür. Gerçekten de öyle olmuÅŸ. 15 ve 16. yüzyıllarda Medici ailesinin serveti ve bankacılık yetenekleri yerleÅŸik burjuvayı; yerleÅŸik burjuva, Avrupa'ya mahsus hümanizm fikrini; hümanizm fikri de Rönesans'ı doÄŸurmuÅŸ.

Rönesans'ın ne olduÄŸunu, dünyaya ne önerdiÄŸini, tanrı fikrini nasıl dönüÅŸtürdüÄŸünü anlamak için iki kritik esere bakmakta fayda var. Biri, Mikelanj'ın 'Tanrının Eli' isimli freski. DiÄŸeri de Caravaggio'nun 'Åžüpheci Thomas' isimli muhteÅŸem resmi. Ä°kisinde de eÅŸitlik, hatta üstünlük insanda... Ä°nsanın yaratıcıyla eÅŸitlenmesi, hatta batıda tanrı fikrinin insana yenik düÅŸmesi... Rönesans'a buradan bakmak, bugün olan biteni de ciddi manada anlamlı hale getirebiliyor.

Millilik mi demiÅŸtik?

Demediysek bile diyelim. Önümüzdeki dönemde hem kültürel hem de ekonomik olarak ayakta kalabilme iddiası taşıyacak ülkelerin 'milli' olmaları gerekecek. Yani, ülkelerin kendi kuruluÅŸ mitolojilerini 'yerli' olana dayandırmaları yetmeyecek. Aynı zamanda bugün ve burada da 'milli' olmaları elzem hale gelecek. Ä°talya arabasından mimarisine, kahvesinden makarnasına, soÄŸuk çayından peynirine deÄŸin kendi 'milli'liÄŸini (dikkat isterim: yerelliÄŸini demedim) korumanın ve bu milliliÄŸin altını çizmenin derdini çekiyor.

Bana kalırsa yerellik ile yerlilik ve oradan da millilik arasında çok belirgin farklar var. Türkiye, ne yazık ki 'yerel olanı' ziyadesiyle önemseyen, ancak 'yerli' ve 'milli' olanı neredeyse hiç umursamayan bir ülke. Hal böyle olunca da türkü barı 'yerli'lik zanneden bir yanlış anlaşılmayla yaÅŸayıp gidiyoruz. Bugün adına 'Ä°talyan kültürü' diyebileceÄŸimiz ne varsa bunu yerlilik ve millilik anlayışına borçlu Ä°talya.

Mazgal muhafazakârlığı

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.