Sosyal Medya

Makale

Bosnom

tarihinde yayınlandı.

Dino Merlin, 1989 yılında çıkan albümünde yer alan o meÅŸhur ÅŸarkısı 'Bosnom behar probeharao'da ÅŸöyle diyordu: 'Bosna'mda çiçekler açtı / hayat beni düÅŸ kırıklığına uÄŸrattı / her yerdeki çiçekler onun gibi kokuyor / ve onu içime çekiyorum'

Bu, burada bir dursun.

Bosna'daki eylemlerden haberdar olmuÅŸsunuzdur. Ä°ÅŸi vandalizme vardıran sokak eylemlerinde binalar yandı, arabalar parçalandı, yüzlerce insan yaralandı. Bu ahval içerisinde yanlış soru, 'Bosna'da neler oluyor?' sorusu bana kalırsa. Sorunun doÄŸrusu 'Bosna'da neler olmuyor' olacak.

Bosna'da 'barış', pamuk ipliÄŸine baÄŸlıdır. Bu böyledir. Zira insanlar neler yaÅŸadıklarını unutmaya, ancak affetmemeye oldukça meyyaldir. Misal, dost olan, dost gözüken Sırp ve BoÅŸnaklar, bir çatapat patlasa birbirlerini öldürmeye hazırdırlar. Zaten 'Balkanizasyon' dediÄŸin herze, en çok bu iÅŸe yarar.

Bosna'da 5 CumhurbaÅŸkanı, 200'e yakın bakan, 1.000'i aÅŸkın yüksek savcı ve hakim olduÄŸunu biliyor musunuz bilmem? Dayton AnlaÅŸmasının getirdiÄŸi tuhaf yönetim mekanizması, o kadar çok sorun biriktirmiÅŸ ki. Bu rezil anlaÅŸmayı Bosna'ya dikte eden 'aÄŸababalar' bu iÅŸi çok ince hesaplamış doÄŸrusu. Karar alamıyor, hükümet kuramıyor, faaliyet yapamıyor, hükmedemiyorsunuz Bosna'da. Üstüne üstlük, sosyalist rejim bakiyesi bürokrasi eksilmek yerine artmış yıllar içerisinde. Hemen her meselede kilitlenip kalıyorsunuz.

Son Bosna ziyaretinde konuÅŸtuÄŸumuz Türk yatırımcıların ortak cümlesi, meseleyi özetliyor: 'Devletle iÅŸin yoksa Bosna yatırım için eÅŸsiz bir alan.'

KonuÅŸtuÄŸum BoÅŸnakların üç temel vurgusu var. Bunlardan ilki iÅŸsizlik... Sokaktaki 10 insandan 5'i iÅŸsiz. Ä°kincisi hantal devlet mekanizması... BoÅŸnak, Sırp ve Hırvatlardan oluÅŸan üçlü yönetim yapısının Bosna'yı kilitleyen asıl unsur olduÄŸunun hemen herkes farkında. Ve üçüncüsü de, Bosna'nın eÅŸsiz potansiyeli. EÄŸitimli genç nüfus, maden bakımından zenginlik, ormanların bolluÄŸu, turizm konusunda yapılabilecekler vesaire.

Yani, hantal devlet yapısı yüzünden potansiyelini kullanamayan, bu yüzden de ekonomik olarak köÅŸeye sıkışmış bir ülke fotoÄŸrafı var elimizde.

Ä°ÅŸte tam bu noktada, devreye -güya- AB ülkeleri giriyor. Dayton anlaÅŸmasının saçma sapan maddelerini kaldırıp Bosna'daki devlet krizini çözmek yerine yaptıkları 10.000 Euro yardımın 40.000 Euroluk reklamını yapan AB ülkeleri. Mevcut yapıyı deÄŸiÅŸtirecek inisiyatifi göstermek ÅŸöyle dursun, bu düzenin daha da karmaşık hale gelmesini saÄŸlayacak her türlü numarayı da çekiyorlar.

Bu durumda, Bosna'nın elinde 'imdada gelir mi ki' diye beklediÄŸi tek bir ülke kalıyor: 'Türkiye.'

Saraybosna'nın meÅŸhur BaÅŸçarşı semtinin de içinde olduÄŸu Starigrad'ın Belediye BaÅŸkanı Ä°brahim Hacıbayriç, 2002 sonrası Türkiye-Bosna iliÅŸkilerinin muazzam ÅŸekilde geliÅŸtiÄŸini anlattıktan sonra, 'siz bizim hem kardeÅŸimiz, hem de umudumuzsunuz' demiÅŸti.

Åžunun altını ÅŸiddetle çizelim. Bosna'da Türkiye devleti, hem Bosna barışının korunması, hem de Bosna'nın imarı konusunda olaÄŸanüstü önemli sorumluluklar almakta, üzerine düÅŸeni yapmaya gayret etmektedir. Lakin Türk iÅŸ dünyası ile STK'lar için aynısını söylemek oldukça zordur.

Tabii, ÅŸurası da önemli... Rahmetli Aliya Ä°zzetbegoviç sonrası BoÅŸnaklar bir türlü 'kendilerini hakkıyla temsil edecek' bir lider bulabilmiÅŸ deÄŸiller.

Haris Sladziç ve Bakir Ä°zzetbegoviç, hem devlet adamlıkları hem de dünyaya bakışları noktasında 'çıkışı bulmak'tan uzak figürlerdir.

Radonçiç gibi 'çakma Cem Uzan'ları ise bir kalem geçelim. DeÄŸil Bosna'ya liderlik etmek, 'son sokak olaylarında parmağı var' deseler ÅŸaşırmayacağım, hırslı ve kifayetsiz bir tipolojidir Radonçiç. Üstelik, Radonçiç'in hangi Türklerle hangi iliÅŸkileri kurduÄŸu da malumumuzdur.

Bosna'da ÅŸu aÅŸamada Türkiye tarafından yapılması gereken çok önemli üç ÅŸey var bana kalırsa. Bunlardan ilki, mevcut ekonomik daralmışlığı nispeten ortadan kaldıracak bir sıcak para giriÅŸi. Ä°kincisi, orta ve uzun vadeli bir 'kalkınma planı' hazırlayarak Bosna'daki tüm tarafları bu plana ikna etmek. Üçüncüsü ise, Bosna'da Türkiye ile çalışabilecek genç bir siyasi kadronun peÅŸine düÅŸmek. Bu kadro nerde mi? EÄŸitimini Türkiye'de almış Bosna Hersek Kültür Bakanı Salmir Kaplan baÅŸta olmak üzere, Ömer Çetres, Zülküf Oruç, Metin BoÅŸnak, Ayhan Demir gibi bir sürü güzel adam var Bosna'da. Onlara sorun. Anlatacaklardır.

Åžuna bütün kalbimle inanıyorum: Bosna'da çiçeklerin açması Allah'ın izniyle Türkiye'ye baÄŸlıdır. BoÅŸnak kardeÅŸlerimizi hayal kırıklığına uÄŸratmayacağımıza olan inancım ise tamdır.

Ha bir de yazıyı okuyup 'Bosna'da ne iÅŸimiz var' diye soran olursa çok pis üzerim. Bursa'da ne iÅŸimiz varsa Bosna'da da o iÅŸimiz vardır.

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.