Osmanlı'da kölelik nasıl gelişti, kim, neden kaldırdı?

Kölelik kurumu, Osmanlı sosyal hayatında yerleşir ve yaygınlaşırken kendine özgü birtakım kuralları da birlikte getiriyordu. Özellikle "Esir pazarları", "Esir alım satımındaki tutum ve resmî işlemler", "Esirlere yapılan davranışlar", "Esirlerin gördüğü eğitim ve kullanıldıkları yerler" bu kurumun en belirgin unsurları olarak karşımıza çıkmaktadır. Osmanlı sosyal hayatında böylesine kurumlaşan kölelik, zaman zaman da tepkilerle karşılaşmıştır. Bu kuruma il k tepki II . Osman ile gerçekleşir. II . Osman, sarayda yerleşen cariyelerle evlenme, hatta "Harem-i hümayun"u kaldırma girişiminde bulundu.

Padişahların Türk kızları ile evlenmesi geleneğini yerleştirmek için önce Şeyhülislâm Esat Efendi'nin kızı ile evlendi. Daha sonra ikinci evliliğini Pertev Paşa'nın kızı ile yaptı. Fakat onun attığı bu adım, daha sonraki padişahlar tarafından devam ettirilmedi, gene Harem yeniden canlandırıldı. 3 İkinci tepki, Tanzimat ile kendini gösterdi. Bunda biraz da dünya devletlerinin bu kuruma aldığı tavır ve onların zorlamasının da payı vardır. Nitekim, 3 Kasım 1839'da ilân edilen Hatt-ı hümayun'da insan eşitliğine büyük önem veriliyordu, padişah bunu şu sözleri ile dile getiriyordu: ".. . tebaa-ı saltanat-ı seniyyemizden olan ahâli-i islâm ve milel-i sâ'ire bu müsâ'adât-ı şahanemize bilâ-istisnâ mazhar olmak üzere can ve ırz ve namus ve mal maddelerinden hükm-i şer'î iktizâsmca kâffe-i memâlik-i mahrûsamız ahâlisine taraf-ı şahanemden emniyet-i kâmile verilmiş..."

Toplam 4 / 3. Foto