Devrimden sonra Şah karşıtı solculara ne oldu?
'Gerillalar direniş ruhunu ayakta tuttu' "Nasıl Yapılamadı: İran'da Solun Yenilgisi" adlı kitabın yazarı olan Maziar Behrooz'a göre İran, Orta Doğu'da en büyük Marksist ideolojiye sahip ülkelerin başında geliyordu. BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Behrooz, Tudeh Partisi'nin bastırılmasının ardından genç Marksistlerin 1960'lar ve 1970'lerde Şah'a karşı gerilla savaşına başladığını anlatıyor. Behrooz'a göre Şah'ın güvenlik güçleri gerillaları kontrolleri altına alsa da, Marksist gerilla örgütleri 1979 İran Devrimi'nde etkin bir rol almayı başardı: "1953 yılından önce işçi sınıfının tabanını oluşturduğu Tudeh Partisi'nin aksine gerilla hareketi temelini orta sınıftan en çok da üniversite öğrencilerinden aldı. Gerillalar direniş ruhunu ayakta tuttu ve rejimin meşruiyetine karşı çıktı. Rejimin çöküşünde geri sayıma katıldılar." Sol gittikçe parçalandı Bu arka planda gerçekleşen İran Devrimi, sonrasında ise başka bir çizgiye doğru ilerledi. Humeyni İran topraklarına ayak bastığında yıkılan Şah rejiminin yerine kurulacak yönetimin niteliğinin ne olacağı henüz belirli değildi. Kimi tarihçilere göre bu ulema ve solcu aydınlar arasında gücü kimin ele geçireceğinin belli olmadığı bir dönem anlamına geliyordu. Devrimin gerçekleşmesinin ardından sadece ilk birkaç yıl içinde önce İslam Cumhuriyetinin kurulması kararıyla sonuçlanan referandum ardından da solcuların saf dışı edilmesiyle rejimin niteliği netleşti. Tarihçilere göre devrimin ardından meydana gelen olaylar, son 10 yıllar içinde gördüğü baskı yüzünden kan kaybeden ancak devrim hareketliliğiyle yeniden can bulan İran solunun iyice parçalanmasına yol açtı. Solun parçalanmasındaki mihenk taşlarından biri rehine krizi oldu. Tahran'daki ABD Büyükelçiliği'nde Şah'ın ABD'den İran'a yargılanması için geri gönderilmesi talebiyle ortaya çıkan rehine krizi, 4 Kasım 1979'da başladı ve 20 Ocak 1981'de sona erdi. Bazı sol örgütler anti-emperyalizm şiarıyla Humeyni'ye bu kriz sırasında destek olurken kimileri ise Humeyni'nin bu krizi gücünü konsolide etmek için kullandığını öne sürdü.
Toplam 10 / 8. Foto
