Kişilik bozukluğu nedir? Türleri, belirtileri ve tedavi seçenekleri...
Sınırda kişilik bozukluğunun belirtileri ve özellikleri
1. Gerçek ya da hayali bir terk edilmekten kaçınmak için çılgınca çabalar gösterirler.
Terk edilme korkusu içinde yaÅŸarlar. Sevgili veya eÅŸlerinin ya da yakın arkadaÅŸlarının kendilerini terk edeceÄŸinden korkarlar ve terk edilmemek için, intiÂhar tehditleri ya da giriÅŸimleri de dahil olmak üzere, çılgınca çabalar gösterirler. Suçluluk uyandırmak, duygu sömürüsü yapmak ya da borçlu bırakmak gibi yollarla insanları kontrol altında tutmaya çalışırlar.
2. Gözünde aşırı büyütme ve yerin dibine sokma uçları arasında gidip gelen, gergin ve tutarsız kişiler arası ilişkilere sahiptirler.
Kendilerine iyi ve yakın davranan insanları çok çaÂbuk yüceltir, çok çabuk yakınlaşırlar, ancak bir hayal kırıklığını takiben de çok uzaklaşır ve öfke duyarlar. Bazen bir ayrılma ya da öfke dönemini, yeniden aynı kiÅŸiyi yüceltme alabilirse de, genellikle çabuk uzaklaÅŸma eÄŸilimleri yüzünden sık arkadaÅŸ ve sevgili deÄŸiÅŸtirirler.
3. Kimlik karmaÅŸası olarak tanımlanan belirgin olarak ve sürekli bir biçimde tutarsız benlik algısı ya da kenÂdilik duyumu vardır.
Nasıl biri oldukları, nelerden hoÅŸlandıkları, neleri önemsedikleri, gelecekle ilgili tasarıları, nasıl kiÅŸilerle arkadaÅŸ olmak istedikleri, nasıl yaÅŸamak istedikleri konularındaki duygu ve düşünceleri sık ve kolaylıkla deÄŸiÅŸir. Çok kısa zamanlarda bir biriyle zıt arzu, isÂtek, inanç ve düşüncelere sahip olabilirler.
4. Kendine zarar verme olasılığı yüksek, en az iki alanÂda, dürtüsellik (örn. para harcama, cinsellik, madde kötüye kullanımı, pervasızca araba kullanmak, tıkı-nırcasına yemek yemek) gösterirler.
Hızlı araba kullanma, rastgele ve ödeme zorluÄŸu çekecekleri halde alışveriÅŸ yapma, rastgele, riskli olaÂbilecek cinsel iliÅŸkiler kurma, yemek yeme ya da içki içmeyi denetleyememe, kumar oynama, alkol veya madde kullanma gibi, çeÅŸitli alanlarda denetimsiz, dürtüsel davranışlar gösterirler.
5. Yineleyen, intiharla ilgili davranışlar, giriÅŸimler, göz korkutmalar ya da kendine kıyım davranışı gösterirÂler.
Jiletle kollarını, göğsünü kesmek, üzerinde sigara söndürmek gibi çeÅŸitli yollarla kendilerine fiziksel zararlar verirler. Bu davranışlar çoÄŸunlukla yoÄŸun can sıkıntısı, ÅŸiddetlenen ve baÅŸ edilemeyen boÅŸluk duygusuna karşı yapılır. Öte yandan, baÅŸkalarının istediÄŸi gibi davranmasını saÄŸlamak, ya da kendisini üzmüş oldukları için cezalandırmak amacıyla da kenÂdine zarar verme, intihar etmekle tehdit etme ya da intihar giriÅŸiminde bulunma, sık görülür.
Toplam 10 / 6. Foto
KiÅŸilik bozuklukları; kiÅŸinin kendi kültürüne göre, bekÂlenenden önemli ölçüde sapmalar gösteren, süreklilik arz eden bir iç yaÅŸantılar ve davranışlar örüntüsüdür. Ergenlik ya da genç eriÅŸkinlik yıllarında baÅŸlar, zamanla kalıcı olur ve sıkıntıya ya da iÅŸlevsellikte bozulmaya yol açar. Herkeste çeÅŸitli biçimlerde görülebilecek kiÅŸilik özelliklerinin, kiÅŸilik bozukluÄŸu olarak deÄŸerlendirilebilÂmesi için, bunların esneklikten yoksun ve uyum bozucu olması, iÅŸlevsellikte belirgin bir bozulmaya ya da kiÅŸisel sıkıntıya neden olması gerekmektedir.