Endülüs'ün sürgün Müslümanları: Moriskolar
Cezayirli fakih Venşerîsî, bir soruya karşılık verdiği fetvada Hristiyan hâkimiyetindeki Endülüs halkından gerçekten çaresiz kalanların dışındakilere hicretin farz olduğunu, dolayısıyla takıyye yaparak yaşanamayacağını ifade etti. Hemşerisi Mağrâvî ise 1504 yılında verdiği bir fetvada Moriskoların Hristiyan idareciler tarafından mutlaka yapılması istenen içki içme, domuz eti yeme ve ikonları kutsama gibi fiil ve davranışları kalben haramlıklarından şüphe etmemek şartıyla yapabileceklerini, namazlarını işaret yoluyla kılabileceklerini, abdest almanın imkânsızlığı halinde abdest için sadece niyet etmelerinin yeterli olacağını bildirdi. Moriskolar arasında Mağrâvî'nin bu fetvası daha fazla kabul gördü ve XVI. yüzyıl boyunca İslâm'ın gizlice yaşatılmasında önemli rol oynadı.
Toplam 15 / 11. Foto
Başlangıcı muhteşem fakat sonu hazin olan bir medeniyettir Endülüs. Bir zamanlar İslam diyarı olan o yerlerde Müslümanların, Yahudilerin ve Hristiyanların 8 asır birlikte yaşadığı bir medeniyet kurulmuştu. Fakat 1492'de Granada'nın düşmesinin ardından bu bölgede büyük acılar yaşandı. Müslümanların İber Yarımadası'ndaki varlığıysa en son Moriskoların 1609 yılında İspanya'yı terk etmesiyle son buldu. Büyük bir zulme uğrayan Moriskolar, engizisyon mahkemelerinde yargılansalar da Müslüman kimliğini sürdürmeye çalıştılar.