Osmanlı döneminde gerçekleşen darbeler ve sebepleri
Yavuz Sultan Selim'in Tahtı Ele Geçirişi - 24 Nisan 1512'de Osmanlı Devleti 9.padişahı olan Yavuz Sultan Selim, taht’ta bulunan babasının yaşlılığını ve Safevi hükümdarı Şah İsmail’in doğudaki tehlikeli hareketlerine karşı tepki vermemesini gerekçe göstererek tahta hak iddiasını kuvvetlendirdi. Taht için hayatta olan rakipleri ağabeyleri Şehzade Korkut ve Şehzade Ahmet ikilisinden Şehzade Ahmet taht konusunda daha ısrarcı olsa da Yeniçeriler bu şehzadeye ‘korkak’ diyor ve onun devleti yönetemeyeceğini söylüyorlardı. Yavuz Sultan Selim şehzadeliği döneminde merkezden habersiz Safevi üzerine yürümesiyle ilk sefer yapan şehzade ünvanına sahipti. Yaptığı bu sefer ve bilinen cengaverliği onun yeniçeriler arasında sevilmesini ve destek bulmasını sağladı. Yaşlılığı artan II.Bayezid’e Selim yanlısı paşalar Yeniçerilerin isteklerinin kabul edilmezse kendilerinin öldürüleceğini belirtti. II.Bayezid yaşadığı müddetçe tahtı bırakmayacağını belirtse de Yeniçerilerin Selime olan desteklerini hissetmiş ve İstanbul’a çağrılan Selim babasının askerlerin başına geç telkinlerine karşı muhalefet edemeyeceğini ama bunun kabulünün güç olduğunu belirterek askerin ancak padişahıyla birlikte sefere giderse tam olarak hizmete edeceğini belirtti. Babasının üzerinde Yeniçerileri de arkasına alarak bir baskı oluşturan I.Selim, babasının tahttan feragat etmesini sağladı. 7 Safer 918/ 24 Nisan 1512 yılında tahta çıkan Yavuz Sultan Selim Osmanlı’dan günümüze darbeler dizisinde ilk darbeyi yapan hükümdardır. Babası II.Bayezid, doğum yeri olan Dimetoka’ya bir nevi sürgüne gönderilirken vefat etmesi zehirlenerek öldürüldüğü şayialaraının artmasına sebep oldu.
Toplam 6 / 6. Foto
Osmanlı Devleti'nin en parlak olduğu dönemlerden başlamış olmakla birlikte mevcut idareye yönelik gayri nizami usullerle müdahalede bulunma geleneği yakın tarihimize kadar sürdü. Yavuz Sultan Selim'in babası olan II. Bayezid'e karşı başlattığı hareket, iktidarı ele alması ile neticelenmişti. Bunu izleyen dönemde ise askerin yönetim üzerindeki gücü ortaya çıkmış ve gün geçtikçe asker-bürokrasi ve siyaset ilişkisi olması gerekenin dışında ele alınmıştı. Osmanlı'da memnuniyetsizliğin bir tezahürü olarak beliren ihtilal hareketleri aynı şekilde Yeni Türk Devleti'ne de miras kaldı ve Mustafa Kemal Atatürk'ün bir önceki hükümet'e yönelik başlattığı hareket ile anayasal sürece giren yeni rejim daha sonrasında gerek cumhuriyet değerlerini koruma gerekse rejimi muhafaza etme iddiası ile sürekli olarak gündemdeki yerini korudu. İşte Osmanlı'dan günümüze darbeler tarihi;