Türkiye, NATO dışiÅŸleri bakanları toplantısına dördüncü kez ev sahipliÄŸi yapıyor. 1960, 1980 ve 1984 yıllarında Ä°stanbul ve Ankara’da yapılan NATO dışiÅŸleri bakanları toplantısı 13 – 14 Mayıs tarihlerinde bu kez Antalya’da yapılıyor.

NATO üyesi 28 ülkenin dışiÅŸleri bakanlarının ya da üst düzey yetkililerinin katılımıyla yapılacak olan toplantının Afganistan ve Ukrayna konularını ele alan iki oturumu olacak. Toplantıya bu sebeple Afganistan DışiÅŸleri Bakanı Selahuddin Rabbani ve Ukrayna DışiÅŸleri Bakanı Pavlo Klimkin de katılacak.

BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu da PerÅŸembe günü sabah toplantısına katılarak açılış toplantısında dışiÅŸleri bakanlarına hitap edecek.

‘KÄ°K ve ABD arasında savunma düzenlemesi kritik önemde’

DavutoÄŸlu ve ABD DışiÅŸleri Bakanı John Kerry toplantı öncesinde yaklaşık 45 dakika süren bir ikili görüÅŸme gerçekleÅŸtirdi. Suriye, Irak, Libya ve Ukrayna’daki durumun konuÅŸulduÄŸu görüÅŸmenin hemen öncesinde Kerry basın mensuplarına kısa bir açıklama yaptı.

Ukrayna DışiÅŸleri Bakanı Klimkin ve NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ile de görüÅŸen Kerry, Antalya’dan aynı gün ayrılarak ABD BaÅŸkanı Obama’nın Körfez Ä°ÅŸbirliÄŸi Konseyi (KÄ°K) ülkeleri liderleriyle Washington ve Camp David’de bir araya geleceÄŸi zirveye katılacak. Ancak Suudi Arabistan baÅŸta olmak üzere bazı KÄ°K ülkeleri toplantıya lider düzeyine katılmayacağını açıklamıştı. Kerry toplantıyla ilgili olarak ÅŸunları söyledi:

“Camp David toplantısına katılacak tüm ülkeler, KÄ°K ve ABD arasında daha net bir savunma düzenlemesi belirlenmesinin terörizmle ve bölgenin düzenini bozan diÄŸer olaylarla baÅŸ etmek için kritik önemde olduÄŸunu kuvvetle hissediyor.”

Ukrayna’nın doÄŸusunda Rus yanlısı ayrılıkçılarla süren çatışmalarda ateÅŸkes saÄŸlanması için imzalanan Minsk AnlaÅŸması’nın tamamen uygulanması gerektiÄŸini söyleyen Kerry, ‘Rusya’ya yaptırımlar kimsenin tercihi deÄŸil ancak anlaÅŸma tam anlamıyla uygulanana kadar yaptırımlar devam edecek’ dedi.

‘Tampon bölgeye karar verecek olan NATO deÄŸil’

Kerry’nin ardından salona gelen Jens Stoltenberg de Kerry’nin Rus Devlet BaÅŸkanı Putin ve DışiÅŸleri Bakanı Lavrov ile Sochi’de yaptığı görüÅŸmelerle ilgili bilgi verdiÄŸini söyledi. Ukrayna krizinin çözülmesi için Åžubat ayında imzalanan Minsk AnlaÅŸması’nın tümüyle yürürlüÄŸe girmesi gerektiÄŸini, ağır silahların bölgeden çekilmesi gerektiÄŸini ve Rusya’nın ayrılıkçıları desteklemeye son vermesi gerektiÄŸini belirtti.

“Toplantının en önemli konularından biri NATO terörizmle ve IŞİD ile savaÅŸmak için daha fazla ne yapabilir” diyen Stoltenberg, icraatın sözden önemli olduÄŸunu söyledi:

“NATO’nun en önemli sorumluluÄŸu sınırlarını korumaktır. Güçlerimizin ihtiyaç duyulduÄŸu anda harekete geçebilmesi için hazır olma kapasitesini artırıyoruz. Böylece küçük birlikleri anında Güney sınırına gönderebileceÄŸiz. Ancak uzun vadede daha etkili olan, tehditlerle karşı karşıya olan ülkelerin savunma kapasitelerini geliÅŸtirmelerine yardımcı olmaktır.”

Güvenli bölge ile ilgili bir soruya ise Stoltenberg, “IŞİD karşıtı koalisyona NATO öncülük etmiyor, tampon bölge konusunda karar verecek olan NATO deÄŸildir.” yanıtını verdi.  

Türkiye'nin hem güney hem doÄŸu tehditlerine komÅŸu olduÄŸu için çok önemli bir ülke olduÄŸunu söyleyen Stoltenberg, toplantı öncesinde DavutoÄŸlu ile ikili görüÅŸme yapıyor.

‘Türkiye IŞİD ile sınır komÅŸusu’

Afganistan ve Ukrayna’nın yanında toplantının önemli bir gündem maddesi de IŞİD ile mücadele. 2016’da VarÅŸova’da yapılacak olan NATO zirvesine giderken NATO ülkelerinin güneyinde ve doÄŸusundaki tehditlere yönelik yapılacak hazırlıklar ele alınacak. Türkiye’nin iki komÅŸu ülkesi Irak ve Suriye’de varlık gösteren IŞİD’e karşı mücadelenin ele alınacağı toplantının Türkiye’de yapılıyor olması bu yönüyle farklı bir anlam kazanıyor. Türk DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu da konuyla ilgili olarak ÅŸunları söyledi:

“Türkiye DAEÅž’in Suriye ve Irak’ta hâlâ control altında bulundurduÄŸu bölgelerle sınır komÅŸusu olan NATO üyesi yegane ülke. DAEÅž ile sınır komÅŸusu oldu. Bu durum Türkiye için büyük tehdit. Antalya’daki toplantı bu konuyu müttefiklerimizle paylaÅŸmak için büyük fırsat olacak.”

ÇavuÅŸoÄŸlu, Türkiye sınırlarını kullanarak Suriye ve Irak’a geçmeye çalışan yabancı savaÅŸçılarla mücadele konusunu da toplantıda özellikle gündeme getireceklerini, birlikte atılacak kararlı adımlarla bu sorununun çözülmesi gerektiÄŸini dile getirdi.

Ukrayna’daki geliÅŸmeler ele alınacak

NATO Ukrayna Komisyonu’nun yapacağı toplantıda Ukrayna’nın batısındaki Rus yanlısı ayrılıkçılarla süren çatışmalar ele alınacak. Ukrayna DışiÅŸleri Bakanı Klimkin’in de katılacağı oturumda NATO’nun doÄŸusundaki tehdit için atılması gereken adımlar konusunda fikir alış veriÅŸinde bulunulacak. NATO ülkeleri Ukrayna ile siyasi diyaloÄŸunu ve pratik iÅŸbirliÄŸini geliÅŸtirmek amacında olduÄŸunu toplantı öncesi bir kez daha duyurdu.

Rusya’nın desteÄŸini alan ayrılıkçılar ile Ukrayna ordusu arasında ülkenin doÄŸusunda süren çatışmalara karşı NATO üyesi ülkeler de, öncü unsurların 48 saatte harekete geçebileceÄŸi yeni bir kuvvet kurma kararı almıştı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg toplantı öncesi “Rusya komÅŸularını korkutmak için gücünü kullanarak sınırları deÄŸiÅŸtirmeye niyet ediyor. Biz de soÄŸuk savaşın bitiminden bu yana toplu savunmaya en güçlü destek verdiÄŸimiz dönemdeyiz” açıklaması yaptı.

NATO aynı zamanda Ukrayna’ya komuta-kontrol ve lojistik destek saÄŸlıyor. Savunma kapasitesinin yenilenmesi için de yardımcı oluyor.

‘Afganistan’a yardımı sürdürmekte kararlıyız’

NATO dışiÅŸleri bakanları toplantısı kapsamında Afganistan Kararlı Destek Misyonu oturumu da gerçekleÅŸecek. Bu oturum, Kararlı Destek Misyonu formatında DışiÅŸleri Bakanı düzeyinde gerçekleÅŸtirilen ilk toplantı olacak. 

Afgan DışiÅŸleri Bakanı ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler Genel Sekreteri Afganistan Özel Temsilcisi’nin de katılacağı oturumda 28 ülke dışiÅŸleri bakanlarının yanı sıra Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bosna-Herkesi Ermenistan, Finlandiya, Gürcistan, Ä°rlanda, Ä°sveç, KaradaÄŸ, Makedonya, MoÄŸolistan, Ukrayna, Yeni Zelanda, Güney Kore, Japonya ve Ürdün’den de dışiÅŸleri bakanı veya üst düzey yetkililer hazır bulunacak.

2014 yılı sonunda tamamlanan NATO’nun Afganistan misyonunun yerini muharip olmayan Kararlı Destek Misyonu almıştı. Türkiye de Kabil Uluslararası Havalimanı’nın sorumluluÄŸunu üstleniyor. Afganistan’da bin Türk askeri personeli görev yapıyor. ÇavuÅŸoÄŸlu, toplantı öncesi yaptığı açıklamada ‘Afganistan’a gerek ikili, gerek bölgesel, gerek de NATO çerçevesinde yaptığımız yardımlarımızı sürdürmekte kararlıyız.’ dedi.

Salı akÅŸam saatlerinde Afgan DışiÅŸleri Bakanı Rabbani ile de görüÅŸen ÇavuÅŸoÄŸlu, Türk DışiÅŸleri Bakanlığı’nın Afgan diplomatlar için eÄŸitim vermeye devam edeceÄŸini de söyledi.

Ä°ki gün sürecek toplantı boyunca ÇavuÅŸoÄŸlu, konuk bakanlarla ikili görüÅŸmeler de yapacak. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg’in de dışiÅŸleri bakanlarıyla ikili görüÅŸmeler yapması öngörülüyor. 

Kaynak: Al Jazeera

MUHABÄ°R:

Ece Göksedef