Devlet, 'sır' diye reddetmiş

Hürriyet Gazetesi'nin haberine göre; Türkiye'nin Rusya ile imzaladığı ikili bir anlaÅŸmayla yapımına giriÅŸtiÄŸi Mersin Akkuyu'daki nükleer santralın üzerine bir sır perdesi indi. Ankara Yönetimi'nin isteÄŸi üzerine projeyle ilgili bir misyon çalışması yapan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), geçen sene bulgularını bir rapor haline getirip hükümete sundu. Hükümet, uluslararası birçok benzer çalışmanın aksine raporu kamuoyundan gizledi. Devreye mahkeme girdi. Enerji Bakanlığı'ndan bu raporun temin edilmesini istedi. Ancak Bakanlık, sır gibi sakladığı raporu mahkemeye vermeyi de reddetti.

24 TAVSÄ°YE YER ALIYORDU

UAEA müfettiÅŸlerinin Akkuyu Projesiyle ilgili olarak hazırladıkları rapor, Türk Hükümeti'ne 24 tavsiye ve 15 öneride bulunuyordu. Ve uzun süre hazırlığı yapılan çalışma, UAEA temsilcileri tarafından 20 Åžubat 2014'te Enerji Bakanlığı MüsteÅŸarı Metin Kilci ile Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) BaÅŸkanı Zafer Alper'e elden teslim edildi. Türkiye ve UAEA arasında varılan anlaÅŸma uyarınca sadece Türkiye'nin açıklamaya yetkili olduÄŸu “Entegre Nükleer Altyapı Gözden Geçirme” (INIR) misyon raporunu, 7 Aralık 2014'te ilk olarak Hürriyet gündeme getirdi. Ancak Türk Hükümeti, UAEA'dan benzer bir INIR raporu almış Polonya, BirleÅŸik Arap Emirlikleri ve Belarus gibi ülkelerin aksine raporu yine kamuoyundan gizlemeye devam etti. Konunun mahkemeye intikal etmesi ise aralarında Ä°çel Tabipler Odası, Ekoloji Kolektifi DerneÄŸi, Mersin Barosu BaÅŸkanlığı'nın da bulunduÄŸu 86 tüzel ve gerçek kiÅŸinin Akkuyu Nükleer Güç Santralı projesi için 1 Aralık 2014'te verilen ÇED Olumlu Kararı aleyhine açtığı yürütmeyi durudurma talebi davasıyla oldu.

ÇED RAPORUNU DAVA EDÄ°NCE

Çevre Bakanlığı'nı ÇED raporu için dava eden avukatlar, mahkemeden Enerji Bakanlığı'nın gizlediÄŸi INIR raporunu da temin etmesini istediler. Mersin 1. Ä°dare Mahkemesi, talebi olumlu buldu. Ve 23 Mart 2015 tarihli bir ara kararla, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Gülnar Ä°lçe Jandarma Komutanlığı, Mersin BüyükÅŸehir Belediyesi gibi kurumlardan talep ettiÄŸi bilgi ve belgelere ilave olarak, Enerji Bakanlığı'ndan da bu raporu göndermesini istedi. Ancak Enerji Bakanlığı'nın Nükleer Enerji Proje Uygulama Dairesi'nden BaÅŸkan Vekili Sibel Gezer'in 27 Nisan 2015'te hazırladığı, Bakanlığın Hukuk MüÅŸavirliÄŸi tarafından Mersin'deki mahkemeye 4 Mayıs 2015'te ulaÅŸtırılan cevapta ise mahkemenin talebi reddedildi. Ve Gezer'in yazısında aynen ÅŸöyle denildi: “Bakan Oluru çerçevesinde Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı tarafından hazırlanan ve Bakanlığımıza sunulan Entegre Nükleer Altyapı Gözden Geçirme Raporu'nun (INIR Raporu) 2577 Sayılı Ä°dari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20'nci maddesi uyarınca mahkemelerle paylaşılmaması hususunda gereÄŸini arz ederim.”

DEVLETÄ°N GÜVENLİĞİ VE MENFAATÄ°

Sibel Gezer'in yazısında belirttiÄŸi, belgeyi gizli tutmaya gerekçe olan kanun maddesinde ÅŸöyle deniliyor: “Ä°stenen bilgi ve belgeler Devletin güvenliÄŸine veya yüksek menfaatlerine veya Devletin güvenliÄŸi ve yüksek menfaatleriyle birlikte yabancı devletlere de iliÅŸkin ise, BaÅŸbakan veya ilgili bakan, gerekçesini bildirmek suretiyle, söz konusu bilgi ve belgeleri vermeyebilir.” Çevre Bakanlığı'nı mahkemeye veren taraflar ise bu cevabın ardından ÅŸimdi mahkemeye INIR raporunun açıklanması için ilave gerekçeler sunmaya hazırlanıyor.

PAYLAŞILMAYA YABANCI DEĞİLİZ

Davacılardan Ekoloji Kolektifi'nin avukatı Cömert Uygar Erdem de kararla ilgili Hürriyet'e yaptığı açıklamada ÅŸunları söyledi: “Entegre Nükleer Altyapı Gözden Geçirme Raporu'nun, mahkemeyle paylaşılmaması durumuna yabancı deÄŸiliz. Sürecin esasına etki eden bilgi ve belgeler güvenlik, yüksek menfaatler, ticari sır gibi gerekçeler ileri sürülerek sistematik olarak gizlenmekte ve nükleer santral süreci denetimsizleÅŸtirilmeye çalışılmaktadır. Bakanlık burada gerekçe dahi göstermeksizin mahkeme kararını uygulamamıştır. Bu durum, bir yandan nükleer santrali yargısal denetimden kaçırma diÄŸer yandan ise yargılama sürecini uzatarak yargı kararlarını fiilen uygulanamaz hale getirme niyet ve çabasını ortaya koymaktadır.”