Adım adım tahliye kavgası

Tutuklu polislerden Yunus Emre UzunoÄŸlu’nun Ocak ayında Silivri Cezaevi’nden yolladığı dilekçe tahliye krizinin ilk adımıydı. 

UzunoÄŸlu, dilekçesinde Ä°stanbul Adliyesi’ndeki 10 Sulh Ceza Hakimi için de ‘reddi hakim’ talebinde bulundu.

3. Sulh Ceza Hakimi Ä°slam Çiçek, 19 Ocak’ta bu dilekçe için ‘reddi hakim talebinin hakimliklere deÄŸil mahkemelere yapılabileceÄŸi’ yönünde karar verdi. Bu karar, Sulh Ceza hakimlikleriyle ilgili reddi hakim taleplerinin deÄŸerlendirmesi için Asliye Ceza mahkemelerine giden yolun açılmasına neden oldu.

Tutukluların avukatları da, 19 Ocak’tan sonra tüm ‘reddi hakim’ baÅŸvurularına Çiçek’in verdiÄŸi kararı da eklediler.

Ağır Ceza Mahkemesi: ‘Asliye Ceza bakabilir’ dedi

Böylece Asliye Ceza Mahkemeleri’nin soruÅŸturma dosyalarında yetkisi olup olmadığı yönünden bir ‘usul’ tartışması baÅŸlatılmış oldu.

Bazı Asliye Ceza Mahkemeleri’nin baÅŸvuruları reddetmesiyle de ‘yetki’ tartışması  büyüdü.

Reddedenlerin dayanağı CMK 26. Madde

Talebi reddeden mahkemeler kararını CMK’nın 26 maddesinin 1. bendine dayandırdı. Bu maddeye göre, ‘reddi hakim talebinde bulunulması hakimin mensubu olduÄŸu mahkemeye verilebilecek bir dilekçe ile baÅŸvurulması’ öngörülüyor.

Türkiye Barolar BirliÄŸi BaÅŸkanı Metin FevzioÄŸlu da konuya iliÅŸkin geçtiÄŸimiz günlerde bir deÄŸerlendirme yaptı. Bir Asliye Ceza Mahkemesi’nin “Sulh ceza hâkimliklerinin tümü birden tarafsız deÄŸil” diyerek reddi hâkim kararı verdiÄŸini belirten FevzioÄŸlu, “Asliye Ceza, Sulh Ceza’nın taraflı olduÄŸuna karar verebilir. Bu yetkisi var. Karar doÄŸrudur, yanlıştır. Ä°çeriÄŸine giremem. Fakat kanun ona bu yetkiyi vermiÅŸ. Sulh Ceza hâkimlerini taraflı bulup “bu soruÅŸturmaya bakamazsınız” diyen Asliye Ceza’nın ya HSYK’dan yeni Sulh Ceza hâkimi görevlendirmesini istemesi ya da ÇaÄŸlayan Adliyesi’ne en yakın Kartal Adliyesi’nde bir Sulh Ceza hâkimine iÅŸi göndermesi lazım.”dedi. Yani itiraza bakmak için yeni bir Sulh Ceza Hakimi gerektiÄŸine dikkat çekti.

30 Ocak 2015: Tutuklu avukatları ilk baÅŸvurularını o gün nöbetçi olan 48. Asliye Ceza Mahkemesi’ne yaptılar. Nöbetçi mahkeme baÅŸvuruyu 32. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderdi. Ancak iki mahkeme arasında yetki anlaÅŸmazlığı yaÅŸandı. 32. Asliye Ceza, ‘baÅŸvuru size yapıldı siz bakın’ diyerek geri gönderdi.

20 Åžubat 2015: Ä°ki mahkeme arasındaki yetki anlaÅŸmazlığını Ä°stanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesi çözdü: “Ä°stanbul 48. Asliye Ceza Mahkemesi’nin nöbetçi mahkeme olarak evrakı Ä°stanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesi’ne tevzi ettiÄŸi anlaşılmakla, tevzi edilen evrakla ilgili Ä°stanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesi’nce yetkisizlik, görevsizlik kararı verilmesine yer olmadığına, talebin kabulü veya reddine dair bir karar verilmesi gerektiÄŸine, bilgi ve gereÄŸi için evrakın Ä°stanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesi’ne iadesine karar verildi” dedi. Bu karar, aynı zamanda reddi hakim taleplerinde  Asliye Cezalar  ‘yetkilidir’anlamına da geliyordu.

Tutuklu avukatları farklı tarihlerde farklı mahkemelere ‘reddi hakim’ talebinde bulunmayı sürdürdüler.

Ama mahkemeler ve gerekçeler deÄŸiÅŸse de, talepleri hep reddedildi:

3 Åžubat 2015: Ä°stanbul 68. Asliye Ceza Mahkemesi ,‘Sulh Ceza Hakimleri ile ilgili reddi yönündeki taleplerin yine aynı mahkemelere yapılabileceÄŸi’ gerekçesiyle talebi reddetti.

4 Åžubat 2015: Ä°stanbul 72. Asliye Ceza Mahkemesi ‘Sulh Ceza Hakimleri ile ilgili reddi hakim yönündeki taleplerin yine aynı mahkemelere yapılabileceÄŸi’ gerekçesiyle reddetti.

5 Åžubat 2015: Ä°stanbul 46. Asliye Ceza Mahkemesi ‘usül hükümlerine uygun baÅŸvuru yapılmadığı’ gerekçesiyle baÅŸvuruyu reddetti.

19 ÅŸubat 2015: Ä°stanbul 26. Asliye Ceza Mahkemesi ‘topluca reddi hakim talebi olmayacağı’ gerekçesiyle red yönünde karar verdi.

10 hakimi de reddettiler

Åžubat ayında bir çok mahkemenin ret kararı alan avukatlar Mart ayında herhangi bir giriÅŸimde bulunmadılar.

Nisan ayına ise ‘reddi hakim’ talepleriyle ilgili baÅŸvurular yeniden baÅŸladı.

20 Nisan 2015 : Avukatlar nöbetçi Ä°stanbul 29. Asliye Ceza Mahkemesi’ne giderek  ’hem 10 Sulh Ceza hakiminin tamamının reddi ve tutukluların tahliyesi talebinde’ bulundular. Dilekçeleri alan mahkeme, reddi hakim talepleri için önce tüm Sulh Ceza Mahkemelerinden görüÅŸ istedi. Tahliye taleplerini için de soruÅŸturma savcılarından ‘dosyaları’ talep etti.

21 Nisan 2015:  Hakim Metin Özçelik’e Sulh Ceza Hakimleri ‘siz yetkili deÄŸilsiniz’ yazısı gönderdi. SoruÅŸturma savcıları da ‘Tahliye talebini deÄŸerlendirme yetkisi Sulh Ceza Hakimlikleri’nde’ diyerek soruÅŸturma dosyalarını  göndermeyi reddetti.

Reddi hakim talebi kabul edildi

24 Nisan 2015: Hakim Metin Özçelik, beklediÄŸi yanıtlar gelmeyince  On (10)  Sulh Ceza hakiminin tamamının ‘reddi’ yönünde karar aldı. Hakim Metin Özçelik, reddi hakim kararıyla birlikte tahliye talepleri de için ertesi gün nöbetçi olan Ä°stanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesi’ni  görevlendirdi.

25 Nisan 2015: Ä°stanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesi Hakimi Mustafa BaÅŸer, elinde soruÅŸturma dosyası olmadığı halde akÅŸam saatlerinde aralarında Samanyolu TV yöneticisi Hidayet Karaca ile polis müdürleri  Yurt Atayün, Ali Fuat Yılmazer ve Ömer Köse’nin de bulunduÄŸu 62 tutuklunun  tahliyesine karar verdi.

Hakim BaÅŸer, soruÅŸturma savcıları ilgili dosyaları göndermediÄŸi için kararını  tutuklu avukatlarının verdiÄŸi ve resmi niteliÄŸi olmayan dosyalar üzerinden verdi.
Sulh Ceza ‘yetki ben de’ dedi ve kapısını kilitleyerek tahliyeler için Ä°nfaz savcılığına müzekkere yazdırdı.

Bu sırada Nöbetçi Ä°stanbul 10. Sulh Ceza HakimliÄŸi devreye girdi ve  Asliye Ceza HakimliÄŸi'nin yetkisiz olduÄŸu gerekçesiyle verilen tahliye kararlarının geçersiz olduÄŸunu karar baÄŸladı.

Hakimlik, kararın usul ve yasaya uygun olmadığı gerekçesiyle "yok hükmünde" olduÄŸuna hükmetti. 

10. Sulh Ceza hakimliÄŸi ayrıca, Silivri Cezaevi'nin baÄŸlı olduÄŸu Bakırköy Savcılığı'na yazı yazarak tahliyelerin gerçekleÅŸtirilmemesini de istedi.

BaÅŸsavcı ‘tahliyeler geçersiz’ dedi

Karar sonrası adliyeye geldiÄŸi iddia edilen Ä°stanbul Cumhuriyet BaÅŸsavcısı Hadi SalihoÄŸlu ise 10. Sulh Ceza HakimliÄŸi’nin kararının ardından gece yazılı bir açıklama yaptı.
BaÅŸsavcısı Hadi SalihoÄŸlu açıklamasında  “6545 sayılı kanunda bu konuda tahliye taleplerinin görevli ve yetkili mahkemesinin Sulh Ceza Hakimlikleri olduÄŸu açıktır. Ä°stanbul 29. Asliye Ceza Mahkemesi'nin 24 Nisan günü 2015/92 deÄŸiÅŸik iÅŸ sayılı kararının Cumhuriyet BaÅŸsavcılığımızın talebiyle vermiÅŸ olduÄŸu bu kararla Ä°stanbul 10. Sulh Ceza HakimliÄŸi'nin 25 Nisan günü aldığı kararlarla Ä°stanbul 29. Asliye Ceza Mahkemesi'nin verdiÄŸi deÄŸiÅŸik iÅŸ sayılı kararın bu konuda karar verilmesine yer olmadığı kararıyla hukuken geçersiz olduÄŸuna dair kararın verildiÄŸi ancak Ä°stanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesi'nin soruÅŸturma dosyalarını temin etmeden ve incelemeden halen Cumhuriyet BaÅŸsavcılığımıza göndermediÄŸi kararlarla tahliyeler yapılmasına karar verdiÄŸi ve bu kararları avukatlara tebliÄŸ ettiÄŸi ancak bu karara karşı Cumhuriyet BaÅŸsavcılığımızca yeniden 25 Nisan günü yazıyla bu verilen kararların yerinde olmadığı ve infaz edilmemesi ve ÅŸüphelilerin tutukluluk hallerinin devamına karar verilmesi istenmiÅŸtir” dedi.

BaÅŸsavcı açıklamasının devamında 10. Sulh Ceza HakimliÄŸi’nin kararını hatırlattı.

İnfaz savcısı işleme koymadı

26 Nisan 2015: Ä°nfaz Savcısı Orhan Güldiker, Ä°stanbul 32. Asliye Ceza Mahkemesi’nin tahliye müzekkerelerini  gün boyu bekletti ve akÅŸam saatlerinde iade etti. Güldiker’in iade gerekçesi de Mahkemenin tahliyeler için yetkili olmadığıydı.

Sonunda tutuklu avukatlarının 4 aydır boyunca çaba gösterdiÄŸi tahliyeler gerçekleÅŸmedi. Toplu Reddi hakim kararı veren Hakim Metin Özçelik ile tahliye kararı veren Hakim Mustafa BaÅŸer, HSYK tarafından açığa alındı.

28 Nisan 2015: 32. Asliye Ceza Mahkemesi’ne yeni atanan hakim, tahliye kararlarının 'yok hükmünde' olduÄŸunu belirterek geri çekti.

30 Nisan 2015: HSYK MüfettiÅŸi Yunus Hadi Konuk, açığa alınan hakimler Metin Özçelik ve Mustafa BaÅŸer hakkında gözaltı kararı verdi. Terör örgütü üyeliÄŸi’ suçlamasıyla verilen gözaltı kararı Ä°stanbul Bakırköy Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı’na bildirildi. Polisler tarafından gözaltına alınmayan iki hâkim telefon ile aranarak Bakırköy BaÅŸsavcılığı’na davet edildi. Adliyeye giden hâkim Metin Özçelik, Bakırköy 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından tutuklanarak Silivri Cezaevi'ne gönderildi.

1 Mayıs: 2015: Hakim Metin Özçelik'in tutuklanmasından bir gün sonra Bakırköy Adliyesi'ne giden hakim Mustafa BaÅŸer de "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teÅŸebbüs etmek" ve "Silahlı örgüt üyesi olmak" suçlamasıyla tutuklandı. 

Tahliye tartışmasından geriye büyük bir tartışma kaldı. Åžimdi sulh hukuk hakimlikleri için yapılacak reddi hakim taleplerine kimin bakması gerektiÄŸi sorusuna net cevap aranıyor. Sulh Ceza hakimleri, 17- 25 Aralık operasyonları sonrasında kurulmuÅŸtu. Ve hakimliklerin kuruluÅŸ aÅŸamasında kanuni düzenleme yapılırken bugün yanıtı aranan sorunun ‘ihmal’ edildiÄŸi konusunda herkes hemfikir.    

Kaynak: Al Jazeera