Ada'da çifte vatandaşlık

KKTC’de halk cumhurbaÅŸkanlığı seçimi için sandık başında. 19 Nisan’daki seçimlerin ilk turunda, yüzde 50 oy alamayan ve ikinci tura kalan DerviÅŸ EroÄŸlu ve Mustafa Akıncı ikinci turda yarışıyor. Ancak ada halkı genel olarak çözüm konusunda umutsuz, seçimlerin de bu konuda bir ÅŸeyi deÄŸiÅŸtireceÄŸini düÅŸünmüyor. Yıllardır kalkmayan izolasyonlar, çözülemeyen sorunlar ada halkını kendi çözümlerini üretmeye itiyor: Çifte vatandaÅŸlık

Kıbrıs Adası'nda yönetimin ikiye ayrılmadığı 1974’ten önce doÄŸan Türkler, Türkiye'nin düzenlediÄŸi Barış Harekâtı'yla geçerliliÄŸini yitiren ancak BirleÅŸmiÅŸ Milletler ve Avrupa BirliÄŸi'nin hâlâ tanıdığı Kıbrıs Cumhuriyeti'nin vatandaşı sayılıyor. Kimlikleri hâlâ geçerli. 2004'e kadar Türkiye üzerinden Kıbrıs pasaportlarıyla dünyanın her yerine seyahat edebiliyor, istediÄŸi ülkede eÄŸitim ve saÄŸlık hizmeti alabiliyorlardı.

1983'te kurulan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve vatandaÅŸlarına verdiÄŸi pasaportlar ise Türkiye dışında dünyanın hiçbir ülkesi tarafından tanınmıyor. 

Bu sebeple 1974’ten sonra doÄŸan Kıbrıslı Türkler, tanınmamanın getirdiÄŸi zorluklardan ve izolasyonlardan kaçmak için, KKTC vatandaÅŸlığı yanında Türkiye Cumhuriyeti pasaportu da alıyor.

Kapılar açılınca Türkler vatandaÅŸlık almaya baÅŸladı

2004 yılında, Türk ve Rum yönetimi arasında yıllar süren barış görüÅŸmelerinin ardından, Kuzey ve Güney Kıbrıs arasındaki sınır kapıları açıldı. Kapıların açılmasıyla birlikte Kıbrıs vatandaşı Türkler, Güney’de bulunan Larnaka Havalimanı üzerinden doÄŸrudan seyahat imkânına kavuÅŸtu. Aynı yıl, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, "Kıbrıs Cumhuriyeti" adıyla Avrupa BirliÄŸi’ne de üye oldu.

Bu tarihten sonra, 1974 sonrasında doÄŸan pek çok Kıbrıslı Türk de Güney’e geçerek "Kıbrıs Cumhuriyeti" vatandaÅŸlığına baÅŸvurdu. Çünkü artık "Kıbrıs Cumhuriyeti" vatandaÅŸlığı sadece tanınmamanın getirdiÄŸi sıkıntılardan kurtulmanın deÄŸil, aynı zamanda Avrupa BirliÄŸi’nin getirdiÄŸi avantajlardan da yararlanmanın bir yolu…

‘Türkiye pasaportu bizi sınırlıyor’

GazimaÄŸusa’da yaÅŸayan Münevver Kılıç, 1977 doÄŸumlu. Annesi veya babası "Kıbrıs Cumhuriyeti" vatandaşı olan herkesin hakkı olduÄŸunu öÄŸrenince, 2004’te kapılar açıldığında Güney’e geçerek Rum Yönetimi’ndeki yetkili kurumlara baÅŸvurdu. Kıbrıslı Türklerin ‘Rum vatandaÅŸlığı’ diye adlandırdığı "Kıbrıs Cumhuriyeti" vatandaÅŸlığını alsa da, Güney’de yaÅŸamayı hiç düÅŸünmedi. KKTC sınırları içerisinde yaÅŸamaya devam ediyor. VatandaÅŸlığa geçmesinin nedenlerini ise ÅŸöyle anlatıyor:

“Neredeyse bütün komÅŸularımın, akrabalarımın Rum vatandaÅŸlığı var. Elbette gidip de Güney’de yaÅŸamak için almıyoruz pasaportu, burada gayet iyiyiz. Ama KKTC vatandaÅŸlığımız dünyanın hiçbir yerinde geçmiyor, bizi sınırlıyor. Türkiye pasaportu da bizi sadece Türkiye üzerinden hareket etmeye zorluyor. ÖrneÄŸin benim ablam, 74’ten önce doÄŸmuÅŸtu, Ä°ngiltere’de yaşıyor. Ben de onun yanına her gitmek istediÄŸimde Türkiye’ye geçip, Türkiye pasaportumu yenileyip, Ä°ngiltere vizesine baÅŸvurup bekliyordum. Artık Larnaka üzerinden bir seferde gidip gelebiliyorum. AB vatandaşı olduÄŸumuz için Ä°ngiltere’ye giriÅŸimiz de çok kolay oluyor.”

‘OÄŸlum Avrupa’da üniversite okuyabilir’

Münevver Kılıç’ın yedi ve on dört yaÅŸlarında iki de çocuÄŸu var. Çocuklarının diÅŸ tedavisi için bile Avrupa ülkelerini tercih ettiÄŸini anlatıyor:

“Kızım Berfin’in diÅŸlerinde sorun vardı. Kıbrıs’ta iki tarafta da iyi doktor ya da hastane bulmak zor… Zaten onları da Kıbrıs vatandaÅŸlığına geçirmiÅŸtik. Sonra da götürüp tedavisini Avrupa’da yaptırabildik. OÄŸlum da liseye geçmek üzere. Lisede yanımızda olsun istiyoruz ama sonrasında Avrupa’da bir üniversiteye gidebilir. Avrupa BirliÄŸi vatandaşı olduÄŸu için oradaki eÄŸitim sistemine kolayca geçiÅŸ yapabilecek.” 

FotoÄŸraf: Osman Baytürk / Al Jazeera Türk

Kılıç ve Keçeci, GazimaÄŸusa'da aynı sokakta yaşıyor.

SaÄŸlık hizmetleri için AB ülkelerini tercih ediyorlar

Münevver Kılıç’ın komÅŸusu 33 yaşındaki FatoÅŸ Keçeci de "Kıbrıs Cumhuriyeti" vatandaÅŸlığına geçenlerden. Keçeci’nin en büyük sıkıntısı, ilkokula giden ve ÅŸeker hastası olan kızı. Kızının hastalığını öÄŸrendikten sonra gidip vatandaÅŸlık aldıklarını ve kızının tedavisini düzenli olarak gittikleri Almanya’da devam ettirdiklerini anlatıyor:

“Kızım 10 yaşında, yıllardır genetik olarak ÅŸeker hastalığıyla uÄŸraşıyor. Burada düzgün ilaç bulmak, tedavisini baÅŸarıyla devam ettirecek hastane bulmak zor. Kemiklerinde de sorun var. Tedavi için en iyi doktorların Almanya’da olduÄŸunu öÄŸrendik. Her seferinde Türkiye’den geçmeye, vize almaya uÄŸraÅŸmamak için biz de vatandaÅŸlığa baÅŸvurduk. 2004’ten önce zaten Güney’e geçmemiz mümkün olmadığı için baÅŸvurup vatandaÅŸlığı da alamıyorduk. Çok iyi oldu kapıların açıldığı. Åžimdi sürekli Almanya’ya gidiyorum kızımı alıp, Larnaka’dan doÄŸrudan uçaÄŸa biniyoruz.”

Peki Türk tarafında kaç kiÅŸi "Kıbrıs Cumhuriyeti" vatandaÅŸlığı alıyor? Sorunun cevabını veremiyoruz. KKTC durumu raporlamadığı için resmi bir veri yok. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi de sayıları paylaÅŸmaktan kaçınıyor. Ancak annesi veya babası Türkiyeli olanlara zaman zaman çıkarılan zorluÄŸun dışında, baÅŸvuran her Kıbrıslı Türk vatandaÅŸlık alabiliyor.

KKTC Ä°çiÅŸleri Bakanlığı yetkililerinin verdiÄŸi bilgiye göre de, bu hakka sahip olan Kıbrıs Türklerinin tamamına yakını KKTC vatandaÅŸlığı yanında, "Rum vatandaÅŸlığına" da geçmeyi tercih ediyor.

Kaynak: Al Jazeera