"AB Göçmenleri Değil Vaziyeti Kurtaracak"

Akdeniz'de yaÅŸanan göçmen faciaları üzerine dün Brüksel'de olaÄŸanüstü zirve düzenleyen Avrupa BirliÄŸi liderlerinin aldığı kararlar, insan hakları kuruluÅŸlarınca yetersiz bulundu.

Uluslararası Af Örgütü, AB zirvesinde alınan, Akdeniz'deki sınır yönetimi operasyonunu takviye etme kararının "göçmenleri deÄŸil vaziyeti kurtarmaya yönelik olduÄŸunu" açıkladı.

AB zirvesinde Ä°talya açıklarındaki Triton operasyonunun aylık 2,9 milyon avroluk bütçesinin üçe katlanması ve uhdesindeki deniz ve hava unsurlarının yeni takviyelerle güçlendirilmesi kararı alınmıştı.

Liderler, AB Dış Ä°liÅŸkiler ve Güvenlik Politikasından Sorumlu Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini'ye "Ä°nsan kaçakçıları tarafından kullanılmadan önce tekneleri tespit etmeye, ele geçirmeye ve imhaya yönelik" muhtemel askeri operasyonun hazırlıklarını baÅŸlatma görevi vermiÅŸti.

Af Örgütü, AB'nin Triton operasyonunu yeni gemiler ve hava unsurlarıyla takviye etme kararının, olumlu bir adım olsa da kapsama alanının geniÅŸletilmemesi taahhütlerinin yerine getirilmesine ölümcül darbe vuracağını duyurdu.

Uluslararası Af Örgütü'nün Brüksel Direktörü Iverna McGowan, "Triton operasyonun ölümcül yetersizliklerinden de görülebileceÄŸi üzere Akdeniz'de gemiler eÄŸer doÄŸru yerdeyse deÄŸerlidir. Her mesafeye gitmedikleri sürece sığınmacılar boÄŸulmaya devam edecektir" dedi.

McGowan, Ä°talya'nın 35 mil açığıyla sınırlı sorumluluk alanının deÄŸiÅŸtirilmemesi halinde Triton operasyonunun bir çözüm olamayacağını vurgulayarak "Zirvede gerçek çözümler üzerinde uzlaşılabilirdi. Kimse kandırılmasın. Bu yapılmadı" ifadesini kullandı.

Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü'nden yapılan açıklamada da AB zirvesinde alınan Triton operasyonunun ilave deniz ve hava unsurlarıyla takviye edilmesi kararının yetersiz olduÄŸu ve AB gemilerinin Libya sahillerinde konuÅŸlandırılması gerektiÄŸi belirtildi. Örgütün icra direktörü Kenneth Roth, "Avrupa'ya ulaÅŸmak isteyen insanlara deÄŸil de Avrupa sınırlarını korumaya odaklı kalacaksa AB'nin denizdeki teknelerini artırması yeterli deÄŸil. AB liderleri bu operasyonlara açık ÅŸekilde arama ve kurtarma yetkisi vermeli" dedi.

Ä°talya Akdeniz'de göçmenleri kurtarmaya yönelik Mare Nostrum operasyonunu diÄŸer ülkelerden katkı gelmeyince geçen yıl sonlandırmıştı. Bazı üye ülkeler, aylık bütçesi 9 milyon avroyu bulan Mare Nostrum operasyonunun göçmenleri Avrupa'ya gelmeye teÅŸvik ettiÄŸini savunmuÅŸtu.

AB'nin Mare Nostrum'un yerine Ä°talya açıklarında baÅŸlattığı daha dar kapsamlı Triton operasyonunun can kayıplarının önlenmesinde yetersiz kalmış ve insan hakları örgütleri Akdeniz'de göçmen rotaları boyunca devriye gezecek insani operasyon baÅŸlatılması çaÄŸrısı yapmıştı.

AB zirvesinde bütçesinin üçe katlanması kararı alınan Triton operasyonu bu açıdan Mare Nostrum'u yakalamış olsa da görev bölgesinin Ä°talya'nın sadece 30 mil açığıyla sınırlı olması, sıkça yaÅŸanan Libya sularına yakın kazalara müdahale imkanını sınırlıyor.

AB üyelerinin çoÄŸu soruna güvenlik penceresinden bakıyor

AB üyelerinin kahir ekseriyeti Akdeniz'deki göçmen facialarına güvenlik odaklı yaklaÅŸarak bu sorunun insan kaçakçılarıyla mücadeleyle çözülebileceÄŸini savunuyor.

AB Konseyi BaÅŸkanı Donald Tusk, zirveyle ilgili açıklamasında "Ä°nsan kaçakçılarına göz açtırmamalı, çetelerini dağıtmalı ve iÅŸ modellerini dinamitlemeliyiz. Ä°nsanları boÄŸulmaktan kurtarmanın en iyi yolu öncelikle onların teknelere binmemelerini güvence altına almaktır" dedi.

Ä°ngiltere BaÅŸbakanı David Cameron zirvenin ardından basına yaptığı açıklamada, "Kapsamlı bir plana ihtiyaç duyduÄŸumuz ve bir yandan suç örgütlerinin, insan kaçakçılarının ve tekne sahiplerinin üzerine giderken diÄŸer taraftan bu insanların geldikleri ülkelere istikrar kazandırmak gerektiÄŸi ortaya çıkıyor" deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Cameron, Ä°ngiliz donanmasındaki en büyük gemilerden biri olan HMS Bulwark'la 3 helikopter ve 2 sahil güvenlik teknesini Akdeniz'deki AB operasyonuna tahsis edeceklerini fakat kurtarılacak göçmenlerin Ä°ngiltere'ye iltica baÅŸvurusu hakkı olmayacağını ve "en yakın güvenli ülkeye" teslim edileceklerini söyledi.

Hollanda BaÅŸbakanı Mark Rutte, göçmen felaketi nedeniyle Avrupa'nın suçlamaların odağına yerleÅŸtirilmesinin doÄŸru olmadığını savunarak, "Sorunun kaynağı olan Afrika'dan da topluca sorumluluklarına sahip çıkmalarını istemeliyiz. Son kontrol ettiÄŸimde Libya Avrupa'da deÄŸil Afrika'daydı" dedi.

AB Komisyonu BaÅŸkanı Jean-Claude Juncker zirvede liderleri en az 10 bin sığınmacının üye ülkeler tarafından iskan edilmeleri için bastırsa da sonuç alamadı. Zirve kararlarında herhangi bir rakam verilmeden sığınmacıların yeniden iskanına yönelik gönüllülük esaslı ilk pilot projenin uygulanacağı belirtildi. Juncker, zirvenin ardından "Yasal göçle ilgili teklifim desteklenmedi" dedi.

Juncker, "Zirvede daha iddialı kararlar alınmasını tercih ederdim fakat yine de alınan kararlar tartışmaya devam edebilmemize imkan sunuyor" değerlendirmesinde bulundu.

BM Mülteciler Yüksek KomiserliÄŸi, geçen yıl Akdeniz üzerinden 219 bin sığınmacı ve göçmenin Avrupa'ya ulaşırken yaÅŸanan facialarda en az 3 bin 500 kiÅŸinin hayatını kaybettiÄŸini açıklamıştı. 19 Nisan'da yaÅŸanan son büyük felaketle beraber bu yıl Akdeniz'de ölen göçmen sayısının bin 600'ü aÅŸtığı sanılıyor.

(AA)