8 adımda eğitim dönüşümü

Türk EÄŸitim DerneÄŸi TED’in düÅŸünce kuruluÅŸu TEDMEM’in iki yıllık çalışmasının ürünü olan  'Ulusal EÄŸitim Programı 2015-2022' (UEP), bilim insanları ve eÄŸitimcilerin katkılarıyla hazırlandı. EÄŸitim yılından, okul yönetimine, ölçme deÄŸerlendirmeden  öÄŸretmene kadar sekiz alanda deÄŸiÅŸimi içeriyor.  

"Bu sisteme kaç nesil daha feda edilecek ?"

Ulusal EÄŸitim Programı UEP, basın toplantısıyla açıklandı. Toplantıda  konuÅŸan TED Gene BaÅŸkanı Selçuk PehlivanoÄŸlu, 7 Haziran genel seçimleri sonrasında siyasete eÄŸitim için mutabakat çaÄŸrısında bulundu. PehlivanoÄŸlu, "EÄŸitim, bir parti ödevi deÄŸil; bir ülke ödevidir. Bu eÄŸitim sistemine kaç nesil daha feda edeceÄŸiz?" dedi.  

PehlivanoÄŸlu, Türkiye’de 127 bin öÄŸretmen açığı olduÄŸunu buna karşın 70 bin öÄŸretmenin ücretli çalıştığını ve 300 bin öÄŸretmenin de atama beklediÄŸini vurguladı. PehlivanoÄŸlu, 160 bin de derslik açığı olduÄŸunu da belirtti.

TEDMEM Direktörü Prof. Dr. Ziya Selçuk ise konuÅŸmasında eÄŸitim sistemindeki üç temel sorunun; felsefe eksikliÄŸi, bütüncül bir bakış eksikliÄŸi ile sürdürülebilir olmayan politika uygulamaları olduÄŸunu söyledi. Selçuk, bu sorunların Ulusal EÄŸitim Programı ile altı yılda çözülebileceÄŸini belirtti.

 Ayrıntılı bir dönüÅŸümün tarif edildiÄŸi UEP’te sekiz alanda dönüÅŸüm öneriliyor. DönüÅŸüm için önerilen modelin tüm teknik ayrıntılarına ve hangi yıllarda nasıl yapılabileceÄŸine yer veriliyor.

Anadolu ve bilim liseleri olsun 

UEP’de okulların bir yıl boyunca açık olabilecekleri bir akademik takvim öngörülüyor. Ülke genelinde AÄŸustos ayının son 2 haftası ve Eylül ayının ilk haftası ortak tatil olarak öneriliyor. Planda iki lise türü var; Anadolu Liseleri ve Bilim Liseleri. 

13 yıl zorunlu eÄŸitim 
Okul öncesi eÄŸitimin de katılarak zorunlu eÄŸitimin  için 13 yıl olması amaçlanıyor. Okul öncesi ile birlikte ilkokulun 5 yıl olması, bir yılı hazırlık olmak üzere 4 yıl ortaokul, 3+1 ÅŸeklinde de lise eÄŸitimi öneriliyor. EÄŸitimi üç yıl süren Standart Lise Diploması alanlar, 4 yıllık meslek yüksekokullarına, 2 yıllık ön lisans programlarına ve açık öÄŸretime girebilecek. 4 yıl okuyanlar ise Ä°leri Lise Diploması alacak. Bu diploma ile 4 yıllık üniversiteye, 4 yıllık meslek yüksekokullarına devam edecekler.

Dijital öÄŸrenci portfolyosu 

UEP, öÄŸretim programlarında da dönüÅŸüm öneriyor. Buna göre her öÄŸrenci için, veriye dayalı kararlarla seçmeli ders listesi oluÅŸturulacak. ÖÄŸrenci GeliÅŸim ve Kariyer Merkezleri kurulacak. Bu merkezler sayesinde öÄŸrencilerin bireysel özelliklerini tanıyarak, onları ihtiyaç ve istekleri doÄŸrultusunda yönlendirmek mümkün olacak. Okul öncesinden üniversiteye kadar öÄŸrencinin dijital portfolyosunun çıkartılması öneriliyor. Her öÄŸrencinin eÄŸitim öÄŸretim özgeçmiÅŸini içerenen dijital portfolyoda öÄŸrenme öz geçmiÅŸinin kaydı tutulacak ve bir üst kademeye geçtiÄŸinde kaynak teÅŸkil edecek.

Ölçme merkezi kurulsun

Ayrıca bağımsız bir Ulusal Ä°çerik GeliÅŸtirme ve Ölçme Merkezi kurulması öneriliyor. ÖÄŸrencilerin yetenekleri, bireysel özellikleri, akademik geliÅŸimleri izlenecek. Ä°lk deÄŸerlendirme ve kayıt 5 yaşında baÅŸlayacak. Tüm veriler de Dijital ÖÄŸrenci Portfolyosunda toplanması tavsiye ediliyor.

Ä°lçe Milli EÄŸitim Müdürlükleri yerine Direktörlük

Ulusal EÄŸitim Programı'nda önerilenlerden biri de eÄŸitim sisteminin merkezine okulun yerleÅŸtirilmesi. Okulların yetki ve sorumlulukların artırılması hedefleniyor. Bunun içinse varolan uygulamadaki ilçe milli eÄŸitim müdürleri yerine bürokratik yapısı olmayan 'EtkileÅŸimli EÄŸitim Bölgesi DirektörlüÄŸü' (EEBD) öneriliyor. 

Merkezden eğitim harcaması yerine yerelden

Planda, Türkiye’de merkezden yapılan eÄŸitim harcamalarında, öÄŸrenci, derslik ya da okul başına kaynak ayırma stratejisinin her zaman adaletli olmadığı ve yerel ihtiyaçlara cevap vermediÄŸi vurgulanıyor. Yeni bir model öneriliyor. Bazı harcamaların 'EtkileÅŸimli EÄŸitim Bölgesi DirektörlüÄŸü' tarafından yerelden yapılması gerektiÄŸini anlatılıyor. Bölgesel ve yerel farklılıkları ortadan kaldırmak için bazı bölge ve okullara pozitif ayrımcılık yapılması tavsiye ediliyor. 

Okul müdürü deÄŸil okul lideri
Bir diÄŸer deÄŸiÅŸiklik ise okul müdürü kavramının terk edilmesi yerine eÄŸitim lideri kavramının getirilmesi. Yüksek lisansı olmayanın ‘eÄŸitim lideri’ olamayacağı yeni sistemde, "siyasi ve sendikal etkilerle ele alınan okul müdürlüÄŸü" terfi sistemine de liyakata dayalı kriterler getiriliyor.

ÖÄŸretmen Akademileri kurulsun

ÖÄŸretmenler için de yeni bir model öneriliyor.  ÖÄŸretmenliÄŸin kariyer mesleÄŸi olduÄŸunun kabul edilerek eÄŸitim fakültelerinin yanı sıra 'ÖÄŸretmen Akademileri’ kurulması hedefleniyor. Üniversitelerin bünyesinde ama eÄŸitim fakültelerinden bağımsız olacak ÖÄŸretmen Akademileri’nde, en az 5-10 yıl öÄŸretmenlik yapmış akademisyenler olacak,  4 yıllık eÄŸitimin son yılı tamamen staja ayrılacak. Ayrıca ÖÄŸretmenlik Meslek Kanunu hazırlanması öneriliyor.

TED, Ulusal Eylem Planı'nı tüm partilere, Milli EÄŸitim Bakanlığı ve YükseköÄŸretim Kurulu'na sunacak.