Arap gençleri mezhep çatışmasını konuşuyor

Arap dünyasının gelecekteki ihtiyaçları için strateji belirlemek, OrtadoÄŸu bölgesinin sorunlarına yerel çözümler bulmak amacıyla yola çıkan Al Sharq Forum, Arap devrimlerinden sonra çalışmalara baÅŸladı. Bu yıl üçüncüsü düzenlenen gençlik konferasında Arap dünyasının farklı ülkelerinden öÄŸrenciler, aktivistler ve internet gazetecileri buluÅŸtu.

Toplantının en çok konuÅŸulan konusu bölgede gittikçe tırmanan mezhep gerginliÄŸi oldu. Dört gün sürecek olan konferasın ikinci gününde Türkiye Cumhuriyeti CumhurbaÅŸkanı BaÅŸdanışmanı Ä°brahim Kalın, Suudi Arabistan ve müttefiklerinin Yemen'de düzenlediÄŸi 'Kararlılık Fırtınası' adlı ortak askeri harekatı deÄŸerlendirdi. Dünya ülkelerinin çıkarlarını ittifaklar kurarak veya askeri güç kullanark koruduÄŸunu söyleyen Kalın, Türkiye'nin Yemen'de askeri seçeneÄŸin deÄŸerlendirilmiÅŸ olmasından üzüntü duyduÄŸunu belirtti:

CumhurbaÅŸkanı BaÅŸ Danışmanı Ä°brahim Kalın Arap gençlere hitap etti. [FotoÄŸraf: Güray Ervin / Al Jazeera Türk]

 

"Biz Türkiye olarak, bölge güçlerinin sorunlarını görüÅŸmeler yoluyla çözmesinden yanayız. Yemen'de Ä°ran, Åžii gruplara silah ve para yardımı yaparak ülkedeki güç dengelerini kendi çıkarları yönünde etkiliyor. Suudi Arabistan ve diÄŸer Arap ülkeleri Ä°ran'ın bölgedeki bu tür giriÅŸimlerinden rahatsız. Buna karşılıkları askeri harekat oldu."

Krizin ciddiyetine karşın çözülmez olmadığını savunan Kalın, Türkiye'nin barışçıl çözüm için çaba harcadığını belirtti:

"Türkiye olarak, sorunun çözümü için sürdürülebilir ve adil bölgesel bir düzen saÄŸlanması gerekir. Bu düzenin tüm taraflarca kabul edilir olması çözümün anahtarıdır. Sayın CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan son 3-4 haftadır Ä°ran ve Suudi Arabistan'a diplomatik ziyaretlerde bulunuyor. Sanıyorum bütün taraflar böyle bir savaÅŸtan kimsenin kazançlı çıkmayacağı konusunda hemfikir."

Hedef Yemen deÄŸil, Irak ve Suriye

Osmanlı’nın yıkılmasından sonra OrtadoÄŸu coÄŸrafyasında stratejik bir boÅŸluk oluÅŸtuÄŸunu söyleyen El Åžark Forumu’nun baÅŸkanı Wadah Khanfar, bölgede yaÅŸayan Arap, Türk, Fars ve Kürt halklarının bu boÅŸluÄŸu doldurma konusunda yıllarca bocaladığını söylüyor. Khanfar’a göre Ä°ran, bölgedeki stratejik boÅŸluÄŸu doldurmak için bütün gücüyle çalışırken Arap ülkeleri bunu dengeleyen bir pozisyon alamadı:

“Bugün bölgemiz çok ÅŸiddetli mezhep çatışmalarıyla bölünmüÅŸ durumda. En son çatışma alanı da Yemen. Ancak ÅŸunu belirtmek isterim ki Ä°ran, Yemen ile Arap milletinin dikkatini dağıtıyor. Irak Arap coÄŸrafyasının kalkanı, Suriye beynidir. Bu ikisi kaybedilirse, bölgedeki stratejik dengelerde, yıllarca onarılmayacak bir hasar oluÅŸur.”

Al Sharq Forum'un kurucusu ve baÅŸkanı Wadah Khanfar, II.Körfez krizinde Musul'da muhabirdi.[FotoÄŸraf: Güray Ervin/Al Jazeera Türk]

 

2003-2011 yılları arasında Al Jazeera kanalının genel müdürlüÄŸünü yapan deneyimli gazeteci Wadah Khanfar, mezhep ve güç savaÅŸlarının Avrupa’da da yaÅŸandığını, sonu olmayan bu çekiÅŸmelerden çıkmanın tek yolu olduÄŸunu düÅŸünüyor:

“Araplar, Türkler, Farslar ve Kürtler... Bizler bölgenin gerçek halkları olarak kendi kaderimizi belirlemeliyiz. Bu bir tarafın maÄŸlup çıkacağı bir mücadele deÄŸil. Bu herkesin galip çıkacağı bir mücadele. EÄŸer dengeli ve gerçekçi ortak bir yaÅŸam üzerinde anlaşırsak hepimiz karlı çıkarız. Avrupa 30 yıl, 100 yıl ve dünya savaÅŸlarında akan onca kandan sonra dengeli, müÅŸterek bir yaÅŸamı seçti.”

Khanfar’a göre çatışma mezhepler arası olsa da Sünni cephe çözüm odaklı olmalı:

“Sünni ülkeler güçlerini birleÅŸtirip Yemen’e müdahale ediyor. Askeri müdahalenin yanında siyasi uzlaÅŸtırma çalışmaları da ÅŸart. Yemen’de adil ve gerçekçi bir çözüm için bütün tarafları bu uzlaşı çalışmalarının içine katılmalı. Yemen önemli ama orada çok fazla zaman kaybetmeye gelmez. Asıl cephe Irak ve Åžam. OrtadoÄŸu’da dengelerin bozulmaması için bu ülkelerin Ä°ran hegemonyasına girmemesi gerekiyor.”

SavaÅŸ Irak ve Suriye’de ÅŸiddetlenir, Lübnan’a sıçrar

Forum’da konuÅŸan araÅŸtırmacı-yazar Dr. BeÅŸir Nafi, Arap baharı ile yaÅŸanan devrimlerin karşı devrimlerle söndüÄŸünü düÅŸünüyor:

“Halkın içinden doÄŸan devrimleri, karşı devrimler izledi. Ancak karşı devrimler o toplumların içindeki dinamiklerle ortaya çıkmadı. Ä°ran ve Körfez ülkeleri gibi bölgesel güçlerin desteÄŸi ile yapıldı bunlar. Bu iki güç, aralarında bir koordinasyon olmadan farklı ülkelerdeki devrimlere karşı harekete geçti. Bugün Mısır, Suriye, Irak, Libya ve Yemen gibi ülkelerde bu yaÅŸandı.”

Nafi, Sünni-Åžii veya Körfez ülkeleri ve Ä°ran arasındaki çatışmanın Yemen’e yapılan askeri operasyon ile daha tehlikeli bir aÅŸamaya geldiÄŸini söylüyor:

“Ä°ran ve Körfez ülkelerinin Yemen’de doÄŸrudan karşı karşıya gelmeleri Arap Baharı ve karşı devrimlerden sonra üçüncü aÅŸamadır.  Bu durum çok tehlikelidir ve çatışmanın ileride Irak, Suriye ve Lübnan’a da sıçraması gibi bir risk sözkonusudur.”

Dünyanın dört bir yanından medya, siyaset ve ekonomi alanından isimlerin katıldığı konferans iki gün daha devam edecek.

Kaynak: Al Jazeera