İddianamedeki Soma faciası

Akhisar Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı tarafından yürütülen soruÅŸturma kapsamında sekiz tutuklu, 37 tutuksuz sanık hakkında Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde açılan davanın üçüncü gün oturumunun öÄŸleden önceki bölümüne iddanamenin olayın oluÅŸ ÅŸekline iliÅŸkin savcılık deÄŸerlendirmesi, sanıkların sorumlulukları ve istenilen cezaların yer aldığı hukuki deÄŸerlendirme bölümünün okunmasıyla devam edildi.

Ä°ddianamenin olayın oluÅŸ ÅŸekline iliÅŸkin savcılık deÄŸerlendirmesinde yer verilen bazı tanık ifadelerinin okunması sırasında, salonda müÅŸtekilere ayrılan bölümden aÄŸlama sesleri duyuldu.

Ä°ddianamede, madendeki çalışma koÅŸullarına ve güvenlik tedbirlerini hiçe sayarak üretim baskısına iÅŸaret eden bazı tanık beyanlarında, ÅŸu ifadeler yer aldı:

Maden iÅŸçisi Hüseyin Koç: "Son 1 aydır S3 klasik ayakta sıcaklık çok aşırı idi. Devamlı da bu sıcaklığın sebebini soruyorduk. Kömür ısınması, motorların sıcaklığı, havanın da ısınmasına bağlıyorlardı. Biz de mecburen çalışmaya devam ediyorduk, İsmail Adalı, teknik müdür ve müdür yardımcısı olarak sürekli yer altını gezer. Sıcaklık arttığını fark etmesine rağmen bilerek gerekli tedbiri almamıştır. Amacı üretimi arttırmaktır."

'Cihaz sürekli ötüyordu'

Tanık beyanında bulunan bir diÄŸer maden iÅŸçisi AÅŸkın Akgül ise "Maden içerisinde özellikle S Panosunda sıcaklık çoktu. Daha işe başlamadan sırılsıklam terliyorduk. Bu durum özellikle son 1-2 ayda meydana geldi. Emniyetçilere söylediğimizde ölçüm yaptıklarını, oksijenin yeterli olduğunu söylüyorlardı. Sıcak kömür çıkıyordu. Bunu hatta emniyetçiler de görüyordu. Fakat herhangi bir tedbir alınmıyordu. Havalandırma yok derecede azdı. Daha önce İmbat şirketinde çalışmıştım. İmbatta havalandırma çok iyiydi. Maden içerisi bu kadar sıcak olmuyordu. Fakat çalıştığımız bu maden çok sıcaktı. İnsanın içeri giresi bile gelmiyordu" ifadelerini kullandı.

Maden iÅŸçisi Ahmet Çetin, "Oksijen oranı düşüktü, emniyetçi her geldiğinde elindeki cihaz sürekli ötüyordu, çok sıcaktı, emniyetçi Mehmet Efe'ye 12 Mayıs 2014 tarihinde ilettiğimde bana 'sorun yok, çalışmaya devam edin' dedi" diye konuÅŸtu. 

'Yemek bile yiyemiyordum'

Maden iÅŸçisi Mehmet Bekil ise "Çalıştığım yer çok sıcaktı. Hatta son zamanlarda daha da sıcak olmuştu. Günde 10 litre su içiyordum. Yemek yiyemiyordum, yemek yemeğe kalksam oturacak yer dahi yoktu, her yer ıslaktı, konvör geçiyordu, oturacak yer yoktu" ifadelerine yer verdi.

Bir diÄŸer maden iÅŸçisi Ümit Çetin ise, "Ana yolda normalde çok soğuk rüzgarların esmesi gerekmektedir. U3 bölgesine yaklaştıkça üzerimizdeki mont ya da kapağı çıkarmak zorunda kalıyorduk, hatta hiç çalışmadan üzerimizdeki eşyalar sırılsıklam oluyordu, son 1,5 aydır böyleydi. Ben eski çalışan olmanın avantajı ile her amir ile rahatça konuşabiliyordum. Konuştuğum amirler yeni bir fan kurulacağını söylüyordu, amaç üretim olduğu için elektrik aksamındaki en ufak arızada gidermemiz konusunda çavuşlar bile baskı yapıyordu" dedi. 

AÄŸlayarak salon dışına çıktı

Oturumda okunan bu tanık ifadeleri sırasında aÄŸlayan madenci yakınlarından UÄŸur Çolak'ın annesi Gülsüm Çolak, bir yakınının yardımıyla hıçkırıklar içinde salon dışına çıktı. Salon dışında fenalık geçiren Çolak'a, hazır bekletilen 112 Acil Servis ekiplerince müdahale edildi. DuruÅŸmaya, iddianamenin okunmasının tamamlanmasıyla öÄŸle arası verildi.

DuruÅŸmanın üçüncü oturumunun öÄŸleden sonraki bölümünde, davanın bir numaralı sanığı konumundaki Soma Kömürleri AÅž Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Can Gürkan'dan baÅŸlayarak sanıkların ifadeleri alınmaya baÅŸladı.

Sözlerine, "Kazadan duyduÄŸu derin üzüntü"yle baÅŸlayan Gürkan, ölenlere Allah'tan rahmet, geride kalanlara baÅŸsaÄŸlığı diledi.

"301 ocaÄŸa ateÅŸ düÅŸtü, 301 kez de bizim yüreÄŸimize ateÅŸ düÅŸtü. Bu konuda ciddiyiz" ifadesini kullanan Gürkan, daha sonra ÅŸirket hakkında bilgi vererek savunmasını sürdürdü.

'301 can feda edildi'

Manisa Barosu BaÅŸkanı Ali Arslan, "Ä°ddianamenin tamamını deÄŸerlendirdiÄŸimizde para kazanma hırsına bu 301 canın feda edildiÄŸini görüyoruz" dedi.

Ä°ddianamenin okunmasının ardından gazetecilere açıklama yapan Arslan, Soma Kömürleri AÅž'nin maden ocağını 2009 yılında devralmasından sonra iÅŸletmenin çok para kazanma hırsıyla çalıştırıldığını ileri süren Arslan, gerekli uyarılar yapıldığı ve birçok kaza yaÅŸandığı halde hiçbir güvenlik önleminin alınmadığını söyledi.

'Yalnızca 10 dakika ekmek molası'

Ölen madencilerden UÄŸur Çolak'ın annesi Gülsüm Çolak'ın avukatı Mahmut Aydın, iÅŸletmede fiziksel ÅŸiddet uygulandığını da savunarak, "Psikolojik ve fiziksel ÅŸiddet var. Tutuklu sanıklardan birinin insanlar üzerinde 'daha fazla üretim yapılacak' diye ciddi baskısı var. Bazı aileler, madencilerin yemek yemeye bile zor vakit bulduÄŸunu söylüyor" diye konuÅŸtu. DuruÅŸmaya gelen Arzu Kılıç da ölen maden iÅŸçisi oÄŸlu Sezai Kılıç'ın, "10 dakika ekmek molasının ardından tekme ile iÅŸ başına geçmek zorunda kaldığını anlattığını" söyledi.

Baba Zafer Kılıç ise "Ben çocuÄŸumun hakkını savunmaya, hakkını aramaya devam edeceÄŸim. ÇocuÄŸum kazadan 1 ay önce iÅŸi bırakmak istediÄŸini belirterek 'Baba ben bu iÅŸe gitmeyeyim' demiÅŸti. Ailesinin baÅŸka bir gelir kaynağı olmadığı için mecburen gitti. 'Çok büyük baskı var, yanıyor maden' dedi. TaÅŸeron olarak çalıştırdılar, bugüne kadar taÅŸeron firması tarafından kapımız bir kez olsun çalınmadı" diye konuÅŸtu.

Soma'da ne oldu?

13 Mayıs 2014’te Türkiye tarihinin en ağır felaketlerinden biri yaÅŸandı. Alp Gürkan’ın sahibi olduÄŸu Soma Holding’e baÄŸlı Soma Kömür Ä°ÅŸletmeleri Anonim Åžirketi’nde akÅŸam saatlerinde yangın çıktı.

Mahsur kalanları kurtarmak için Türkiye’nin seferber olduÄŸu ve günler süren çalışma sonrası acı bilanço ÅŸöyleydi: 301 ölü, 162 yaralı…

Sekiz kiÅŸi tutuklu

Soma ve çevresindeki ilçelerde nerdeyse her bir eve ateÅŸ düÅŸtü. Faciayla ilgili Soma Cumhuriyet Savcılığı’nca hemen soruÅŸturma baÅŸlatıldı. Gözaltına alınan Soma Holding Yönetim Kurulu BaÅŸkanı ve CEO’su Can Gürkan, ÅŸirket yöneticileri Akın Çelik, Ramazan DoÄŸru, mühendis Ertan Ersoy, madenin emniyet vardiya amirleri Ä°smail Adalı, Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık ile Mehmet Ali Günay Çelik nöbetçi mahkemece tutuklandı.

Faciaya iliÅŸkin bilirkiÅŸi raporunun Eylül’de Akhisar Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı'na teslim edilmesinin ardından savcının talimatıyla gözaltına alınan, aralarında Soma Kömürleri A.Åž. ve Ege Linyitleri Ä°ÅŸletmesi çalışanlarının bulunduÄŸu 24 kiÅŸi ise ifadelerinin ardından serbest bırakıldı.

Ä°ddianame 10 ay sonra kabul edildi

Soma Cumhuriyet Savcılığı soruÅŸturmanın ardından sonra halen 8'i tutuklu, 37’si tutuksuz 45 sanıkla ilgili hazırladığı iddianameyi geçen Kasım ayında tamamladı. Ancak Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi eksik bulduÄŸu iddianameyi savcılığa iade etti. Eksiklikler giderildikten sonra iddianame geçen ay kabul edildi. Mahkeme 13 Nisan’ı ilk duruÅŸma günü olarak belirledi ve tutuklu sanıkların can güvenlikleri gerekçesiyle duruÅŸmaya getirilmemesine, kaldıkları cezaevinden görüntülü katılmalarına karar verdi.

301 kez 25 yıl hapis

231 sayfalık iddianamede, tutuklu sekiz ÅŸüphelinin "olası kasıtla öldürme" suçundan 301 kez 20 yıldan 25 yıla, "neticesi sebebiyle ağırlaÅŸmış yaralama" suçundan öncekine göre artarak, 162 kez 2 yıldan 6 yıla kadar hapisle cezalandırılmaları istendi.

Tutuksuz 37 sanığın ise taksirle birden fazla kiÅŸinin ölümüyle birlikte birden fazla kiÅŸinin yaralanmasına sebep olma suçundan 2 yıldan 15 yıla kadar hapsi talep edildi. Bunlardan 25'inin cezalarının "bilinçli taksir" olduÄŸu gerekçesiyle, Türk Ceza Kanunu'na (TCK) göre üçte birden yarısına kadar artırılması talebinde bulunuldu.

Ä°ddianamede ölen iÅŸçilerin yakınlarından 487 kiÅŸi ÅŸikâyetçi, olayda yaralanan 162 kiÅŸi ise maÄŸdur-müÅŸteki olarak yer alıyor.

Kaynak: Al Jazeera ve Anadolu Ajansı