Ä°dam edilmeyi bekleyen Cemaat-i Ä°slami liderleri

BangladeÅŸ'teki Cemaat-i Ä°slami Partisi Genel Sekreter Yardımcısı Muhammed Kamaruzzaman'ın, ülkenin 1971'deki bağımsızlık savaşı sırasında savaÅŸ suçu iÅŸlediÄŸi gerekçesiyle hafta sonu idam edilmesinin ardından gözler, ülkede idam cezasına çarptırılan Cemaat-i Ä°slami Partisi'nin diÄŸer yetkililerine çevrildi.

BangladeÅŸ'te haklarında verilen idam cezası hükümlerinin bozulması için temyize giden Cemaat-i Ä°slami Partisi'nin beÅŸ üyesi cezaevinde bulunuyor. 

BaÅŸsavcı Mahbubey Alam, Dhaka Tribune'e yaptığı açıklamada, temyiz baÅŸvurularının bazılarının sene sonuna kadar deÄŸerlendirilebileceÄŸini belirtirken, Cemaat-i Ä°slami Partisi'nin birçok üst düzeyyetkilisini temsil eden avukat Ä°mran Sıddıki, bundan sonra görülecek temyiz davasının, partinin Genel Sekreteri Ali Ä°hsan Mücahid'inki olacağını söyledi. 

Avukat Sıddıki, çok sayıda belge ve tanık olması nedeniyle temyiz süreçlerinin zaman alacağını sözlerine ekledi. 

Muhammed Kamaruzzaman, BangladeÅŸ'te savaÅŸ suçundan idam edilen ikinci kiÅŸi oldu. Partinin lideri Abdülkadir Molla, Aralık 2013'te idam edilmiÅŸti. 

Cemaat-i Ä°slami Partisi'nin üst düzey yöneticilerinden Gulam Azam ve Abulkelam Muhammed Yusuf, 2014 yılında cezaevinde ölmüÅŸtü.

Partinin iki üst düzey yöneticisi Çovdhuri Muiniddin ve EÅŸrefüzzaman Han da Kasım 2013'te gıyaplarında idam cezasına çaptırılmıştı. Muiniddin Londra'da, Han'ın da ABD'de yaşıyor.

BangladeÅŸ'te savaÅŸ suçu iÅŸlediÄŸine hükmedilen ancak artık Cemaat-i Ä°slami Partisi ile baÄŸlantıları olmayan çok sayıda kiÅŸi bulunuyor. 

Ülkede idam cezasına çarptırılan ve temyize giden Cemaat-i Ä°slami Partisi'nin üst düzey yöneticileri arasında Ali Ä°hsan Mücahid ve Parti BaÅŸkanı Motiur Rahman Nizami'nin yanı sıra Genel Sekreter Yardımcısı Azharhul Ä°slam, merkez yürütme kurulu üyeleri Mir Kasım Ali ve Abdus Sübhan yer alıyor. 

ALÄ° Ä°HSAN MÜCAHÄ°D

Cemaat-i Ä°slami Partisi'nin Genel Sekreteri Ali Ä°hsan Mücahid, hakkındaki idam cezasının bozulması için yaptığı temyiz baÅŸvurusu deÄŸerlendirmeye alınacak bundan sonraki ilk yetkili olacak. 

Bir siyasetçinin oÄŸlu olan Mücahid, 1971 yılında Cemaat-i Ä°slami'nin öÄŸrenci kanadının öne çıkan isimlerindendi.

Mücahid, Cemaat-i Ä°slami'nin BangladeÅŸ Milliyetçi Parti ile kurduÄŸu koalisyon hükümetinde 2001-2006 yılları arasında Sosyal Refah Bakanlığı görevini üstlenmiÅŸti. 

Pakistan ordusuyla yakın iÅŸbirliÄŸi yaptığı ve akademisyenlerin öldürülmesinde rolü bulunduÄŸu iddia edilen El Bedr milis gücünün lideri Nizami'nin yardımcısı olmakla suçlanan Mücahid, 2013 yılında idama mahkum edildi. 

MOTÄ°UR RAHMAN NÄ°ZAMÄ°

Cemaat-i Ä°slami Partisi'nin Genel BaÅŸkanı Motiur Rahman Nizami, 1971 yılında partinin öÄŸrenci kanadı Ä°slami Çatra Sangha'nın lideriydi. Partide yükselen isim olan Nizami, önce genel sekreterlik görevine getirildi, 2000 yılında da parti "Emiri" oldu. 

BangladeÅŸ'te 1991-1994 yılları arasında kısa bir süre milletvekilliÄŸi yapan, 2001-2006 yıllarında da önce Tarım sonra Sanayi Bakanlığı görevini üstlenen Nizami, SavaÅŸ Suçları Mahkemesi tarafından El Bedr milis gücünün lideri olmakla suçlanıyor. 

Nizami, 2014 yılı ekim ayında insanlığa karşı suç iÅŸlemek dahil olmak üzere hakkındaki sekiz suçlamadan suçlu bulunmuÅŸtu. 

Hem Mücahid hem Nizami haklarındaki suçlamaları reddediyor.

DELVAR HÜSEYÄ°N SEYÄ°DÄ°

Ä°ç savaÅŸtan sonra din öÄŸretmenliÄŸi yapan Delvar Hüseyin Seyidi, Cemaat-i Ä°slami'nin en iyi bilinen hatiplerinden. 

1996 ve 2001 yıllarında Cemaat-i Ä°slami Partisi'nden milletvekili seçilen Seyidi, SavaÅŸ Suçları Mahkemesi'nin asılmasına hükmettiÄŸi ilk parti yetkilerindendi. Seyidi'nin idam cezası, 2014 yılı eylül ayında ömür boyu hapse çevrildi. 

BANGLADEÅž'Ä°N TEPKÄ°LERÄ° DÄ°KKATE ALIP ALMAYACAÄžI MERAK EDÄ°LÄ°YOR 

Cemaat-i Ä°slami Partisi Genel Sekreter Yardımcısı Muhammed Kamaruzzaman'ın idam edilmesine, dün ve önceki gün uluslararası toplumdan tepkiler geldi. 

Türkiye, ABD, Pakistan, Ä°ngiltere, Fransa idama tepki gösteren ülkeler arasında yer aldı. Kamaruzzaman'ın idamı, AB ve Uluslararası Af Örgütü tarafından da kınandı. 

Türk DışiÅŸleri Bakanlığı, cezanın infazından duyulan üzüntüye vurgu yaparak "BangladeÅŸ'in toplumsal uyum ve huzuru bakımından söz konusu infazın yapılmaması ve diÄŸer benzer idam cezalarının infazlarının da askıya alınması yönünde BangladeÅŸ tarafına telkinde bulunmuÅŸ, idam cezasını kaldırmış bir ülke olarak bu cezanın uygulanmasının toplumda yeni gerginliklere yol açabileceÄŸi hususundaki endiÅŸelerimizi bildirmiÅŸtik" ifadesini kullanmıştı. ABD DışiÅŸleri Bakanlığı, BangladeÅŸ Uluslararası SavaÅŸ Suçları Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme'nin kararlarına saygı duyduÄŸunu ancak uluslararası yükümlülükleri gözeten adil ve ÅŸeffaf yargılamanın önemli olduÄŸunu belirtti. 

Ä°ngiltere DışiÅŸleri Bakanlığı açıklamasında da "BangladeÅŸ'in savaÅŸ suçlarından hüküm giyenler de dahil, kiÅŸileri ölüm cezasına çarptırmaya devam etmesinden dolayı endiÅŸeliyiz. BirleÅŸik Krallık prensip olarak idam cezasına tüm koÅŸullarda en kuvvetli ÅŸekilde karşıdır. Ä°dam cezasının insanlık onurunu zedelediÄŸine ve bu uygulamanın caydırıcı olduÄŸuna dair herhangi bir kanıt olmadığına inanıyoruz. Bu nedenle idam cezasının küresel olarak kaldırılması için çaÄŸrıda bulunuyoruz" ifadesi kullanıldı. 

Fransa, idam cezasının her koÅŸul ve mekanda uygulanmasına mutlak ve kararlı bir ÅŸekilde karşı çıktığını vurgulayarak Kamaruzzaman'a verilen idam cezasını kınadı. 

Ä°dama verilen tepkilerin yanı sıra BangladeÅŸ'in bundan sonra idam cezalarını infaz etmeye devam edip etmeyeceÄŸinden duyulan endiÅŸe dile getirildi. 

BangladeÅŸ hükümetinin uluslararası toplumun tepkilerinin ardından nasıl bir tavır takınacağı merakla bekleniyor.

Ä°DAMLAR 2013'TE BAÅžLADI 

Hindistan'dan 1947 yılında ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Pakistan'ın doÄŸusu ile batısı arasında 1971'de baÅŸlayan iç savaÅŸ, bağımsız BangladeÅŸ devletinin kurulmasıyla son bulmuÅŸtu.

Pakistan, ülkenin doÄŸusundaki halkın bağımsızlık talep etmesi üzerine bölgedeki asker sayısını artırmıştı. Ä°ç savaÅŸ sırasında DoÄŸu Pakistan'dan yaklaşık 10 milyon sivilin evlerini terk ederek Hindistan'a göç etmesi üzerine Hint hükümeti, Aralık 1971'de DoÄŸu Pakistan'ı iÅŸgal etmiÅŸti. Pakistan askerlerinin Dakka'da Hindistan güvenlik güçlerine teslim olmasının ardından 16 Aralık 1971'de DoÄŸu Pakistan, BangladeÅŸ olarak bağımsızlığını ilan etmiÅŸti. Yaklaşık 9 ay süren bağımsızlık savaşı sırasında 3 milyondan fazla kiÅŸi ölmüÅŸ, milyonlarcası yaralanmıştı.

BaÅŸbakan Åžeyh Hasina önderliÄŸindeki BangladeÅŸ hükümetinin 1971'deki bağımsızlık savaşı sırasında iÅŸlenen suçların araÅŸtırılması için 2010'da kurduÄŸu Uluslararası SavaÅŸ Suçları Mahkemesi, 2012 yılına kadar ülkenin Ä°slami deÄŸerleri savunan en büyük partisi Cemaat-i Ä°slami'nin 9, BangladeÅŸ Milliyetçi Parti'nin de 2 lideri hakkında iddianame hazırlamıştı.

Mahkeme tarafından suçlu bulanan ve idam cezasına mahkum edilen ilk kiÅŸi, Cemaat-i Ä°slami Partisi'nden Abdülkelam Azad olmuÅŸtu. Ülkeden ayrıldığı için gıyabında yargılanan Azad, Ocak 2013'te idam cezasına çarptırılmıştı.

Partinin Genel Sekreter Yardımcısı Abdülkadir Molla, Åžubat 2013'te ömür boyu hapse mahkum edilmiÅŸ, 17 Eylül'de cezası Temyiz Mahkemesi tarafından idama çevrilmiÅŸti. Molla, 12 Aralık 2013'te cezası infaz edilen ilk Cemaat-i Ä°slami lideri olmuÅŸtu. Mahkemenin 90 yıl hapse mahkum ettiÄŸi Cemaat-i Ä°slami'nin 92 yaşındaki lideri Gulam Azzam da 23 Ekim'de hapishanede ölmüÅŸtü.

Uluslararası SavaÅŸ Suçları Mahkemesi, 29 Ekim'de Azzam'ın ardından partinin liderliÄŸini üstlenen Motiur Rahman Nizami'yi, 2 Kasım'da da partinin Merkezi Yürütme Kurulu üyesi Mir Kasım Ali'yi bağımsızlık savaşı sırasında suç iÅŸledikleri gerekçesiyle idama mahkum etmiÅŸti.

12 Aralık'ta da partinin Genel Sekreter Yardımcısı Muhammed Kamaruzzaman'a verilen idam cezası Yüksek Mahkeme tarafından onanmıştı. Mahkeme, 18 Åžubat'ta da bağımsızlık savaşı sırasında Cemaat-i Ä°slami'nin Pabna'daki ÅŸubesinin baÅŸkanlığını yapan, daha sonra terfi ettirilen 79 yaşındaki Abdus Sobhan'ı "cinayet, soykırım, adam kaçırma ve yaÄŸmanın" da aralarında bulunduÄŸu dokuz suçlamadan altısından suçlu bularak idama mahkum etmiÅŸti.

"MAHKEME KARARLARI TAMAMEN SÄ°YASÄ°" 

Cemaat-i Ä°slami Partisi, lider kadrosuna yönelik mahkeme kararlarının siyasi olduÄŸuna dikkati çekerek halkı Hasina hükümetinin "devlet terörüne" karşı çıkmaya çağırıyor. Parti yetkilileri, hükümetin muhalifleri bastırmak için kitlesel cinayetler, keyfi tutuklamalar, yargısız infaz ve iÅŸkence gibi suçlar iÅŸlediÄŸini savunuyor.

Parti yetkilileri, halihazırda Cemaat-i Ä°slami'nin 200'den fazla üyesinin yasa dışı biçimde tutuklu olduÄŸunu bildiriyor.

Cemaat-i Ä°slami yetkilileri, bağımsızlık savaşının ardından 1973'te çıkarılan SavaÅŸ Suçları Kanunu'na göre ancak silahlı gruplara üye kiÅŸilerin savaÅŸ suçları ya da insanlığa karşı suç iÅŸlemekten yargılanabileceÄŸini belirterek bunun üyeleri için geçerli olmadığını, dolayısıyla söz konusu suçlamalarla yargılama yapılamayacağını vurguluyor.