Vatikan Büyükelçisi Ankara'ya çağrıldı

Vatikan'da Aziz Petrus Bazilikası'nda 1915 olaylarının 100. yıldönümü için düzenlenen ve Ermenistan'dan siyasi ve dini liderlerin katıldığı ayine önderlik eden Papa Francis, o dönemde meydana gelen ölümleri "soykırım" olarak niteledi. Papa'nın sözlerinden sonra Türk DışiÅŸleri Bakanlığı önce Vatikan'ın Ankara Büyükelçisi Antonio Lucibello'yu bakanlığa çağırdı. Ardından yapılan açıklamada, Türkiye'nin Vatikan Büyükelçisi'nin de istiÅŸareler için Ankara'ya çaÄŸrıldığı belirtildi.

DışiÅŸleri'ne çaÄŸrılan Vatikan'ın Ankara Büyükelçisine Papa'nın sözlerinin iki ülke iliÅŸkilerinde 'güven sorunu' yarattığı bildirildi. DışiÅŸleri Bakanlığı MüsteÅŸar Yardımcısı Levent Murat Burhan tarafından Büyükelçi'ye Papa'nın ifadeleri karşısında büyük hayal kırıklığı ve üzüntü duyulduÄŸu iletildi.

'Ä°liÅŸkilerde güven kaybına yol açan bugünkü geliÅŸmelere mutlaka karşılık verileceÄŸi' Büyükelçi'ye bildirildi.

'Sadece Ermenilerin acılarından bahsedildi'

GörüÅŸmede, Türkiye'nin, 'tarihi gerçeklerden uzak, tek taraflı anlatının esiri olmuÅŸ ifadeleri Papa’nın bugünkü konuÅŸma metninden okuyarak, acılar arasında hiyerarÅŸi kurulduÄŸu ve seçici davranıldığı ve bu yapılırken sadece Hristiyan Ermenilerin acılarından bahsedilmesine, Müslümanlara ve diÄŸer inanç grubundan ölenlere hiç yer verilmemesine anlam veremediÄŸi' ifade edildi.

Papa Franciscus'un konuÅŸmasında, Ruanda ve Bosna’da uluslararası mahkemelerce 'soykırım' olduÄŸu teslim edilmiÅŸ insan kayıplarının 'kitle ölümleri' olarak zikrederken, hiçbir uluslararası mahkeme tarafından soykırım olarak tanımlanmamış olan '1915 olaylarına' 'soykırım' diyebilmiÅŸ olmasına hayret edildiÄŸi belirtildi.

'Bir din adamına yakışmadı'

GörüÅŸmede, "Papa'nın, konuÅŸmanın geneline bakıldığında, esasen insanlığın en büyük ayıbı olan 'holokost'a dahi açıkça atıf yapmayıp 'Nazilerin yaptıkları' diyerek bahsetmesini, sadece Ermeni iddialarını bu ÅŸekilde dillendirmesini ve aynı dönemde Anadolu’da hayatını kaybedenlere hiçbir atıf yapmamasını bir din adamına yakıştırılmadığı" dile getirildi.

GörüÅŸmede ayrıca Papa'nın Türkiye’ye geçen Kasım ayında yaptığı ziyaret sırasında ve sonrasında verdiÄŸi barış, uzlaşı ve diyalog mesajlarıyla çeliÅŸtiÄŸi belirtildi. 

ÇavuÅŸoÄŸlu: Tarihi ve hukuki gerçeklerden uzak

DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu ise Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, "Papa'nın tarihi ve hukuki gerçeklerden uzak beyanı kabul edilemez. Dini makamlar mesnetsiz ithamlarla kin ve nefreti körükleme yeri deÄŸildir" ifadelerini kullandı.

Papa özel ayini yönetti

Papa Francis, yönettiÄŸi ayinde, "GeçtiÄŸimiz yüzyılda insanlığımız üç büyük ve eÅŸi benzeri görülmemiÅŸ trajedi yaÅŸadı. ÇoÄŸunlukla ‘20. Yüzyılın ilk soykırımı’ olarak kabul edilen ilk trajedi sizi, Ermeni halkını vurdu” dedi. “DiÄŸer iki soykırımın da Nazizm ve Stalinizm tarafından gerçekleÅŸtirildiÄŸini” söyledi.

Papa Francis’in bu sözlerle 2000 yılında Papa II. John Paul ile Ermeni Apostolik Kilisesi Katolikosu II. Karekin’in imzaladığı ortak bildiriye atıfta bulundu. Türkiye o dönemde bu açıklamaya sert tepki göstermiÅŸti.

1915 olaylarının 100. Yıldönümünde gerçekleÅŸtirilen ayin öncesi Papa Francis’in olayları nasıl adlandıracağı tartışılan konular arasındaydı.

Papa açıklamasının devamında “Ve yakın zamanda da Kamboçya’da, Ruanda’da, Burundi’de ve Bosna’da olanlar gibi baÅŸka toplu katliamlar da oldu. Görünen o ki insanlık masumların kanının dökülmesine bir son verme yetisine sahip deÄŸil” diye konuÅŸtu.

1915 olayları

Ermenistan ve özellikle ABD ve Fransa’da etkili olan Ermeni diasporası  1915 ile 1917 arasında Osmanlı Devleti’nin topraklarındaki Ermenileri sistematik olarak öldürdüÄŸünü iddia ediyor.

Türkiye, bunu reddediyor ve konunun tarihçiler tarafından araÅŸtırması gerektiÄŸi tezini savunuyor. 

Geçen sene 23 Nisan'da, o dönemde baÅŸbakan olan Recep Tayyip ErdoÄŸan 1915 olayları hakkında aralarında Ermenice'nin de bulunduÄŸu 9 dilde bir taziye mesajı yayınlamıştı. Böylece Türkiye'den olaylar hakkında ilk kez böyle üst düzey bir mesaj verilmiÅŸ, ErdoÄŸan “Ermenilerin acılarını anmalarını anlamak ve paylaÅŸmak bir insanlık vazifesidir” ifadelerini kullanmıştı.

Kaynak: AFP, Al Jazeera