Özel Güvenlik tartışması sürüyor

Milliyet Gazetesi'nde yer alan habere göre; Özel güvenlikçiler, stadyum, üniversite ve hastanelerde yaÅŸanan olaylardan sonra eleÅŸtiri oklarının hedefi olurdu. Ancak, bu kez devletin en üst kademesinden eleÅŸtiri geldi. Cumhuriyet Savcısı Mehmet Selim Kiraz’ın ÇaÄŸlayan Adliyesi’nde ÅŸehit edilmesinden sonra CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın “Özel güvenlik bana göre tarih olmalı” açıklaması, gözleri özel güvenlik elemanlarına çevirdi. 6 milyar dolarlık pazar payına ulaÅŸan sektörün temsilcileri, hem ErdoÄŸan’ın sözlerinden hem çalışma koÅŸullarından muzdarip...

‘Meydana ineriz’ 
Türkiye, özel güvenlikle bundan tam 34 yıl önce tanıştı. 22 Temmuz 1981 tarihinde yürürlüÄŸe giren “Bazı Kurum ve KuruluÅŸların Korunması ve Güvenliklerinin SaÄŸlanması Yasası” özel güvenlik uygulamalarını hayata geçirdi. 2004 yılında revize edilen yeni kanunla hızlı bir geliÅŸim ve büyüme gösteren özel güvenlik sektörü artık 6 milyar dolarlık bir pazar payına ulaÅŸmış durumda. bugün Türkiye’de izin belgeli 1358 özel güvenlik ÅŸirketi, 491 eÄŸitim kurumu bulunuyor. 1 milyon 264 bin kiÅŸi özel güvenlik sertifikasına, 810 bin kiÅŸi de özel güvenlik kimliÄŸine sahip. Özel güvenlik görevlisi olarak çalışanların sayısı ise 286 bini geçmiÅŸ durumda. 

25 bin üyesi bulunan Türk-Ä°ÅŸ’e baÄŸlı Türkiye Güvenlik ve Savunma Ä°ÅŸçileri Sendikası BaÅŸkanı Bolat Ankaralı, CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın sözlerinden sonra telefonlarının susmadığını belirterek, “Her gün 50’den fazla üyemiz ‘Ä°ÅŸsiz mi kalacağız?’ diye soruyor. Adliyedeki terör saldırısını özel güvenliÄŸin ihmali gibi göstermeye çalışmak hakkaniyetli deÄŸil. Bir arkadaşımız bile bu açıklamalardan dolayı iÅŸsiz kalırsa demokratik hakkımızı kullanıp, meydanlara ineriz. Önemli davalara bakan Cumhuriyet Savcılarının yakın korumaları olması gerekmez mi? Olay günü özel güvenlikçilerin avukat kimliÄŸi olanları arama yetkisi bulunmuyordu” diye konuÅŸtu.

‘Rektör gaz at’ diyor
Özel güvenlikçilerin polis kadrosuna alınmasının gerçekçi olmadığını kaydeden Ankaralı, ÅŸunları söyledi: “4 yıllık fakülte mezunu olanların sayısı 10 bin kiÅŸi. Bunların sadece yarısı yaÅŸ sınırına takılmadan polis olabilir. ÖrneÄŸin bir üniversite rektörü kampusta kavga çıkınca özel güvenlikçilerden biber gazı kullanmasını istiyor. Özel güvenlik elemanının böyle bir yetkisi yok. Gazı atmasa iÅŸinden olacak, atsa mahkemeye çıkacak. Bu ÅŸartlar altında nasıl hizmet verilmesi bekleniyor? Özel güvenlikçilere verilen eÄŸitimler ve yetkilileri tartışılabilir. Silahlı görev yapacakların 20 saatlik atış eÄŸitimi var ve sınavda 5 atışta 3 isabetli atış yapmak zorundalar. Herhangi bir sitede görev yapan özel güvenlik elemanıyla stratejik kurumlarda görev yapacak kiÅŸilerin eÄŸitimleri aynı kategoride olamamalı. Özel eÄŸitimler de verilmeli.”

10 bin görevli
- Silahlı özel güvenlikçi yaklaşık 10 bin kiÅŸi

- Kamuda çalışan özel güvenlikçi yaklaşık 100 bin kiÅŸi

- Özel sektörde çalışan yaklaşık 150 bin kiÅŸi

‘Yüz binler iÅŸ arıyor’
Türk-Ä°ÅŸ’e baÄŸlı Türkiye Güvenlik ve Savunma Ä°ÅŸçileri Sendikası BaÅŸkanı Bolat Ankaralı, rakamsal veriler ışığında ÅŸu tespitleri sıralıyor: 

“Türkiye’de 1 milyon 700 bin kiÅŸi özel güvenlik eÄŸitimi alırken, 810 bin kiÅŸinin kimlik kartı bulunuyor. EÄŸitim alan 1 milyon 700 bin kiÅŸi, 500 ile 1000 lira arasında kurs parası ödedi. Silahlı özel güvenlik adayları poligon eÄŸitim ve atışları için 200 lira daha fazla ödeme yaptı. Sınavlara girenler ise 150 lira da sınav parası ödedi. Bu kadarla kalsa iyi! Devlet kimlik kartı alan özel güvenlikçilerin her birinden 500 lira harç parası tahsil etti. 810 bin kiÅŸiden 286 bini fiilen çalışıyor. DiÄŸer kimlik kartı olan yüz binler ise iÅŸ arıyor. Bugün AVM, okul veya kamu kurumlarında özel güvenlik elamanı olarak çalışanların maaşı 1300, 1400 lirayı geçmiyor. Fiilen çalışan elemanların 60 bin 742’si ortaokul, 193 bin 380’i lise, 21 bin 527’si meslek yüksekokulu mezunu. 10 bin 578 eleman, 4 yıllık üniversite mezunu olarak özel güvenlik sektöründe hizmet veriyor. Ülke genelinde hizmet veren 1358 güvenlik ÅŸirketi ile 491 eÄŸitim kurumu, devlete 50 bin lira harç parası ödedi. Sektör 6 milyar doları aÅŸan bir pazara dönüÅŸtü. Özel güvenlik eÄŸitimi alan 810 bin insanı aileleri ile düÅŸündüÄŸümüzde 3 milyonluk bir kitleden söz ediyoruz.”

‘Nitelikli eleman eksiÄŸi var’
Türkiye’de özel güvenlik alanında önemli çalışmalara imza atan BahçeÅŸehir Üniversitesi Özel Güvenlik ve Koruma Programı Genel Koordinatörü Osman Öztürk, özel güvenlikçilerin yasal yetki, sorumluluk ve özlük haklarını bilmediklerini dile getiriyor.

GeçmiÅŸte Rize, Tunceli ve KırÅŸehir Ä°l Emniyet MüdürlüÄŸü görevlerinde bulunan Öztürk, “Özel güvenlik elemanlarının eÄŸitimleri Emniyet MüdürlüÄŸü denetim ve kontrolünde yapılıyor. Silahla görev yapacaklar 120 saat, silahsız adaylar ise 90 saat eÄŸitim alıyor. Ancak özel güvenlik sektöründe bilimsel ve akademik bir bakış açısının tam anlamıyla oluÅŸmadığını görüyoruz. Hal böyle olunca güvenliÄŸi saÄŸlayacak yetkinliÄŸe tam anlamıyla ulaşılamıyor. Nitelikli eleman yetiÅŸmeyince, yetkin eleman bulmakta güçlük çekiliyor” diyor.

‘Ruh saÄŸlığı sorunu önemli’ 
Öztürk, özel güvenlikçilerin toplumsal olaylara müdahale konusunda ciddi bilgi eksikliÄŸi olduÄŸunu söylüyor:

“AB üyesi ülkeler içinde Ä°ngiltere ve Almanya ile birlikte en çok özel güvenlik elemanına sahip ülkeyiz. Özel güvenlik personelinin özellikle toplumsal olaylarda nasıl davranacağı konusunda ciddi bilgi eksikliÄŸi var. Son zamanlarda üniversitelerde yaÅŸanan öÄŸrenci olaylarına müdahalelerde eksiklikler ortaya çıkmış oldu. Gözlem, akıl yürütme, etkili risk analizi yapma, etkili ve hızlı karar verme, çatışma, kriz yönetimi bakımından özel güvenlik görevlilerinin yeterli seviyede oldukları söylenemez. Özgüven ve motivasyonları düÅŸük düzeyde. Birçok eleman, ruh saÄŸlığı, sosyal saÄŸlık ve öfke kontrolü bakımından sorunlu. Güvenlik sistemlerine iliÅŸkin elektronik araçları kullanma konusunda da yetersizlik söz konusu. Üstelik çalışanların mesleÄŸe iliÅŸkin algıları da olumsuz. Özel güvenlik sektöründe çalışanlar sürekli baÅŸka bir iÅŸ arıyorlar. Çok küçük bir ücret farkına her an iÅŸi bırakabilecek durumdalar.”

Öztürk, “Bu insanların özlük hakları kolaylıkla gasp edilerek, en küçük sorunda iÅŸ akitlerine son veriliyor. GüvenliÄŸi saÄŸlaması istenen insanlardan yöneticinin çantasını taşıma, otomobilini yıkama gibi iÅŸler de isteniyor” diye konuÅŸuyor.

Gençlerin sayısı fazla
- 20-24 yaÅŸ arası çalışanların oranı yüzde 5

- 25-29 yaÅŸ arası çalışanların oranı yüzde 20

- 29-34 yaÅŸ arası çalışanların oranı yüzde 35

- 35-39 yaÅŸ arası çalışanların oranı yüzde 30

- 40-44 yaÅŸ arası çalışanların oranı yüzde 8

- 40-50 yaÅŸ arası çalışanların oranı yüzde 2