'Libya yaralı, Türkiye omuz versin'

Mısrata'dan Sird'e oradan tekrar Mısrata'ya geçtik ve bizi bekleyen ülkenin anayasasını yazmakla görevli komisyonun (60'lar meclisi) üyesi Mohamed A.Berween ile buluÅŸuyoruz.33 yıl ABD'nin e saygın üniversitelerinde ders veren Berween, Kaddafi iktidara el koymadan hemen ülkeden çıkmış ve Kaddafi devrildikten altı gün sonra ABD'de her ÅŸeyini bırakıp geri dönmüÅŸ. "Kaddafi'ye muhaliftim ve en büyük arzum da Libya'ya geri dönüp Kaddafi'nin devrildiÄŸini görmekti" diyor ve 33 yıl boyunca ABD'de vatandaÅŸlık almadığını, hızlı bir ÅŸekilde devrime yardımcı olmak için geldiÄŸini ifade ediyor. Anayasa'nın yapılması için oluÅŸturulan meclise seçimle katılmış ve ÅŸuan Libya'yı yarınlara taşıyacak olan Anayasa'yı yazmakla yükümlüler.

Berweeen'e göre Libya'nın en büyük sorunu Kaddafi'nin kabilecelik ve bölgecilik anlamında bıraktığı politika."Oysa ABD'de 130'un üzerinde kabile ve 30'un üzerinde din var ama biz cümleye baÅŸlarken biz Amerikalılar diye baÅŸlarız ne yazık ki bu Libya'da yok edilmiÅŸ" diyor. Libya'da yapmaya çalıştıkları ÅŸeyin devletin bir üst ÅŸemsiye olarak en üstte bulunmasını istedikleri...
Berween'e göre Libya'daki sorunun temelinde kabilecilik, uluslararası güçlerin çekiÅŸmesi var. Fransa Güneyi, ABD Trablus'u Ä°ngilizler de DoÄŸu'yu kendilerine ait olarak görüyorlar ve herkes bir güç oluÅŸturma derdinde. Haliç bizim güçlü bir ülke olmamızı istemiyor çünkü onlara yakınız ve burada olacaklar onlara da örneklilik teÅŸkil edebilir. Avrupa'ya açılan bir kapıyız ve herkes bu kapının kendisinin olmasını istiyor.

Berween bize yazdıkları Anayasa ile bilgi verirken Ä°dris dönemindeki Anayasa'yı baz aldıklarını ve onu daha da geniÅŸletmeye çalıştıklarını, anlaşılmaz yerleri daha da anlaşılır hale getirerek, çıkarılacak olan kanunların Ä°slam'a aykırı olmamasını ÅŸart koÅŸacaklarını belirtiyor. ABD'deki gibi herkesin kendisine ait bir anayasa yapmaya çalıştıklarını vurgulayan Berween, devlet cumhuriyet mi, krallık mı, federasyon mu onu ÅŸuan bilemeyiz biz sadece temel hak ve özgürlükleri güvenceye alacak bütün Libyalılara bir anayasa yapmaya çalışıyoruz ve bunu halk oyuna sunacağız diyor. Federasyonun maddi baÄŸlamda tartışıldığını ve bunun yanlış olduÄŸunu ifade eden Berween, "Libyalıların zenginlikleri bütün LÄ°byalılarındır ve eÅŸit ÅŸekilde paylaşılmalıdır" diyor.

TEK MECLÄ°S VE TEK HÜKÜMET OLMALI

Kaddafi döneminde Anayasa olmadığının altını çizen Berween, "sabah kalkıyordu sözü Anayasa oluyordu ve bu toplumu böyle idare etti.ama zaten hukuk yoktu" diyor.

Åžuan Libya'da iki meclis ve iki hükümet olduÄŸunu belirten Berween, "tek meclis ve tek hükümet olmalı, birlik hükümeti kurulmalı" diyor. Ulusal Mahkeme'nin verdiÄŸi son kararda Tobruk'u tanımadığının altınız çizen berween, "Ben görevim gereÄŸi tarafsız olmak durumundayım. Bu nedenle Fas'taki barış görüÅŸmelerinde eÄŸer tek bir meclis ve hükümet kararı çıkarsa devlet organlarını oturtmada yeni bir hamle yapabiliriz." diyor.
Türkiye'ye seslenen Berween, "Biz ÅŸuan yaralı bir halkız ve bize omuz vermenizi istiyoruz.Yüzyılar boyunca bizi ayakta tutan sizin ecdadınız oldu. Ä°spanya geldi bizi iÅŸgal etti siz bizi kurtardınız. Åžuan da ayaklarımız üzerine saÄŸlam durana kadar desteklerizi istiyoruz. Åžuda bir gerçek ki kim bir bölgenin kalkınmasına yol açarsa öncelik onun hakkı olur. Türkiye bizi batının kucağına bırakmasın, bizi geçmiÅŸteki gibi ayaÄŸa kaldırsın" diyor.

Sabah Mısrata'dan Trablus'a doÄŸru yola çıktık. Yolda kontrol noktaları olmasa savaşın izlerini ne Mısrata'da nede Trablus'ta göremiyorsunuz. Bu bakımdan aslında son aylarda ciddi bir asayiÅŸ saÄŸlandı fakat bu sefer de özellikle Sird baÅŸta olmak üzere IŞİD devreye girmeye baÅŸladı.

Trablus'a vardığımızda LÄ°bya'nın yeni BaÅŸbakanı bizi bekliyordu. Türkiye'den ilk defa bize konuÅŸtu ancak onu Cuma sizler inÅŸallah Cuma günü bu köÅŸede okuyacaksınız...

Libya'da eski dönemin izlerini insanların anlatımlarında görmeniz mümkün. 7 Nisan tarihinde geldiÄŸimiz Trablus aslında bir travmanın tekrar canlanmasıydı. Libya'nın devrilen lideri Kaddafi'den önce 7 Nisan tarihi öÄŸrenci günü olarak bilinirdi. Kaddafi özellikle öÄŸrenci kesimi kendisine itiraz etmesin ve korku duvarları örülsün diye her 7 Nisan tarihinde gençleri meydanlarda astırıyormuÅŸ. Özellikle öÄŸrencilerden seçilen gençler 7 Nisan tarijinde asılınca bu tarih Libyalılarda ciddi bir travmaya dönüÅŸmüÅŸ durumda.

42 YIL HALKA YAPTIKLARINI 4 SAATTE YAÅžADI

Libya'da kısaca devrimin nasıl baÅŸladığını öncelikle anlatmak gerekiyor. Kaddafi, aslında ABD'lilerin Kral Ä°dris'e darbesini öÄŸrenen Ä°ngilizler'in darbe yapmasıyla bir hafta sonra iÅŸ başına getirilen bir asker.Ömer El HuveyÅŸi'nin kendisine karşı yaptığı fakat baÅŸarısız kalan darbe giriÅŸiminden sonra Kaddafi, iktidarını daha da güçlendirdi ve HuveyÅŸi 100 milyon dolar karşılığında Fas'tan alınarak Libya'da öldürüldü.

Kaddafi'nin kendi inandığı ve Ä°slam'ı tahrif eden uygulamaları karşısında Mısır'lı bir alimin Kaddafi'ye, "Kur'an'la oynadın, din ile oynadın, senin bir kabrin bile olmayacak" dediÄŸini ve Kaddafi'nin bugün bir kabri olmadığı devrimciler tarafından bize anlatıldı. Anlatılana göre kaddafi yakalandığı 4 saat boyunca halkına hangi eziyetleri çektirdiyse aynı ÅŸekilde kendisi de o eziyetleri çekti ve linç edildikten sonra kabri bilinmesin diye cesedi bir bataklığa bırakıldı. 

Anayasa Komisyonu Üyesi Berween



Peygamberimize karikatürle yapılan hakaretler sonrası o dönem Libya'da çok ÅŸiddetli gösteriler yapılıyor ve bu gösteriler sırasında Kaddafi askerleri halktan insanları öldürünce onlar da Ä°talya KonslosluÄŸu'nu yakıyorlar. Bu öldürülmelerin yıl dönümünde gençler sosyal medyada örgütlenerek protesto gösterilerinde bulunmaya baÅŸlıyor. Tunus Arap Baharı günlerine rastlayan bu eylemlerde de insanlar öldürülünce cenaze törenleri sonrasında Kaddafi aleyhine sloganlar atılıyor ve halk hareketleri baÅŸlıyor. 16 Åžubat tarihinde Beyda'da, 20 ÅŸubat tarihinde Bingazi'de olaylar patladı. Bingazi'de Mehdi Zio isimli gencin kendi üzerine baÄŸladığı patlayıcılarla askeri birliÄŸin kapısını uçurması sonrası halk birliÄŸi ele geçirdi ve cezaevindeki insanlar serbest bırakıldı. Bu olaydan bir gün önce de Mısrata'da, "Kanımızla canımızla Bingazi seninleyiz" sloganları atıldı. ÖÄŸle namazı sırasında baÅŸlayan olaylarda ikindi vakti kent Kaddafi askerlerinden tamamıyla ele geçirildi ve kent yönetmek için hemen komisyon kuruldu. Altı ay boyunca Kaddafi güçleri ile çatıştı Mısratalılar ve sonra devrim tamamıyla gerçekleÅŸti. Aynı ÅŸekilde Trablus, Zintan, Fizan gibi yerlerde de aynı mücadele verildi.

Libya'da her yerde çatışma izlerini görmek mümkün

LÄ°BYALILARIN PSÄ°KOLOJOSÄ° BOZULMUÅž DURUMDA

Travma derken özellikle Mısrata'da doktorların en çok karşılaÅŸtıkları sorunların başında, post travmatik stres bozukluÄŸu ve devrim öncesi dönemden devralınan ilaç bağımlılığı ile savaÅŸ sonrası ortaya çıkan ilaç bağımlılıkları. Madde bağımlılığının ne düzeyde olduÄŸu belli deÄŸil. Madde bağımlılığı özellikle eski rejim kalıntıları tarafından bilinçli bir ÅŸekilde yaygınlaÅŸtırılıyor ve gençler kontrol altına alınmaya çalışılıyor. Özellikle ilaç bağımlılığı olarak Tramadol, Rivotril ve Xanax bağımlılığı...Devrim sonrası dönemde çocuklarda oluÅŸan anksiyete ve stres bozukluklarına dönük olarak okullarda haftada bir gün eÄŸitim ve psikolojik destek çalışmaları yapıyor uzmanlar ancak bu yetmiyor. Doktorlar toplamda kendilerine baÅŸvuranlar, çocuklar ve genel takipte hastalarından oluÅŸan üç gruba hizmet verdiklerini ifade ediyor.BirleÅŸmiÅŸ Milletler SaÄŸlık TeÅŸkilatının verilerine göre sadece Mısrata'da 23 bin psikolojik olarak desteÄŸe ihtiyaç duyuyor. Sadece bu branÅŸta üç doktorun hizmet vermesi sebebiyle Türkiye'den doktor istekleri var.

Misratada ilk vurulan devrimci Muhammed Cihan

 

kaynak: timeturk.com