Sosyal Medya

Coğrafyamız

Artık İranlılar tartışacak: Lozan zafer mi hezimet mi?

04-04-2015 10:32

Vatan gazetesi yazarı İbrahim Kiras, İran ile ABD arasında varılan nükleer uzlaşmayı değerlendirdi. Anlaşmayı Lozan muahedesine benzeten Kiras, İran'ın artık kendi 'Lozan'ını tartışacağını savundu. İşte Kiras'ın yazısı:



Biliyorsunuz, yıllardır süren bir tarih tartışması var Lozan AnlaÅŸması hakkında. KurtuluÅŸ Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasının ardından Birinci Dünya Savaşı’nın galipleriyle oturduÄŸumuz masada imzalamış olduÄŸumuz anlaÅŸma “resmî tarih”e göre zaferdir. “Resmî gayriresmî tarih”e göre ise hezimettir. Çünkü boÅŸ yere tavizler verilmiÅŸtir, alınabilecekler alınamamıştır vs.
 
Ben bu tartışmanın saçma olduÄŸunu düÅŸünüyorum ama ÅŸimdi bu görüÅŸümün gerekçelerini anlatmayacağım. Çünkü niyetim bir baÅŸka Lozan anlaÅŸmasından bahsetmek. Ä°ran ile “5+1 ülkeleri” (ABD, Ä°ngiltere, Fransa, Çin ve Rusya ve Almanya) arasında Ä°sviçre’nin Lozan kentinde gerçekleÅŸtirilen müzakereler sonucunda varılan anlaÅŸmadan. Taraflar tartışma konusu olan nükleer programın akıbeti konusunda uzlaÅŸmakla kalmadılar; aynı zamanda Ä°ran’ın yeniden uluslararası cemiyete dönüÅŸünün yollarını da açmış oldular.
 
Ä°ran’la Batı dünyası arasındaki gerilimin son bulması uluslararası sahnede birçok ciddi deÄŸiÅŸimi beraberinde getirebilecek bir adım. Muhtemel ve müstakbel deÄŸiÅŸmeler Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. Ne var ki Türkiye o kadar kendi iç gündemine kilitlenmiÅŸ durumda ki bu tarihî geliÅŸmeye ilgi gösteren olmadı neredeyse. Lozan’da çerçeve anlaÅŸmasının imzalandığı günün ertesinde yayınlanan Avrupa gazetelerinin en önemli gündemi bu haberdi. Türk gazeteleri ise Ä°ran’ın Lozan AnlaÅŸması haberini ilk sayfalarında ya hiç görmemiÅŸ ya da pul gibi küçük anonslarla vermiÅŸlerdi. GörebildiÄŸim kadarıyla, sadece Vatan ve Habertürk bunun istisnasını oluÅŸturuyor. (Kendi gazetem diye söylemiyorum, haberi ilk sayfasında en geniÅŸ kullanan gazete Vatan’dı.)
 
Tam da bu noktada Türk basınının kalite sorunu kendini gösteriyor. Bir önceki gün ÅŸehit savcımızın teröristler tarafından propaganda amacıyla çekilip dağıtılan fotoÄŸrafı konusunda sergilenen problemli tavır bu defa bir baÅŸka biçimde tezahür ediyor. Bu seferki belki daha zararsız gibi görünebilir ama bana sorarsanız kendi mesleÄŸimiz açısından çok daha sıkıntılı bir durum bu. Hem basınımız için, hem de toplumumuz için… Çünkü, düÅŸünsenize, bütün dünyanın oturup kalkıp takip ettiÄŸi bir geliÅŸme bizim ilgimizi bile çekmiyor. Üstelik söz konusu geliÅŸmenin belki doÄŸrudan etkileyeceÄŸi birkaç ülkeden biri olmamıza raÄŸmen…
 
Kendimize batırdığımız çuvaldızın ardından asıl konuya devam edelim: “Ä°ran’ın Lozan AnlaÅŸması”ndan sonra özellikle bu bölgede hiçbir ÅŸey eskisi gibi olmayacak. Özellikle Ä°ran’la olan jeopolitik temelli rekabetlerini “Atlantikçi Blok” içinde yer almanın avantajlarıyla sürdürmekte olan Suudi Arabistan, Mısır ve Ä°srail gibi bazı ülkeler için zor günler baÅŸlıyor. Peki, bu denklem içinde Türkiye’nin payına ne düÅŸecek. Bazı yorumcular Ä°ran’ın devreye girmesiyle Türkiye’nin batı dünyası nezdindeki öneminin azalabileceÄŸi uyarısında bulunuyorlar. Bu gerçekçi bir öngörü mü?
 
Bana sorarsanız, ABD’nin Ä°ran’la uzlaÅŸması Türkiye’nin önemini, yani bölgesel geliÅŸmelerde rol oynayabilme yeteneÄŸini azaltmaz. Ankara ancak bölgedeki mezhep ve etnik kimlik ayrışmasına dayalı bloklaÅŸmaların dışında kalamazsa sıradanlaşır ve önemi azalır. Açık konuÅŸalım, Ä°ran Åžii bloÄŸunun doÄŸal lideri. Türkiye ise kendi Sünni nüfusu itibarıyla ne Åžii BloÄŸu içinde yer alabilir ne de Suudi ve Mısır gibi Sünni Arapların liderliÄŸine oynama imkânına sahip. Öyleyse Ankara’nın bölgedeki etkinliÄŸini artırması mezhep ve etnik kimlik ayrışmasına dayalı bloklaÅŸmaların güçlenmesiyle ters orantılı iÅŸleyen bir süreç olmak durumunda.
 
DiÄŸer yandan, söz konuÅŸu anlaÅŸmanın getirileri kadar götürüleri de var. Ä°ran’ın bazı büyük iddialarından vaz geçmesini gerektiren bir süreç baÅŸlıyor bu imzayla birlikte. Dolayısıyla Tahran sokaklarında gerçekleÅŸen sevinç gösterilerinin alternatifleri de bir yerde hazırlanıyor olabilir.
 
Yani, bundan sonra Ä°ranlılar tartışacak, “Lozan zafer mi hezimet mi” diye...

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.