Arınç: 367 olmadan Başkanlık sistemi olmaz!

BaÅŸbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç, Türkiye'de baÅŸkanlık sisteminin altyapısı olmadan kurulamayacağını söyledi. Arınç, "Üçüncü dünya ülkelerinden, dördüncü dünya ülkelerinden baÅŸkanlık sistemini alıp da bir ÅŸekilde monte edecek halimiz yok. Montaj usulü baÅŸkanlık sistemi olmaz" dedi.

BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Arınç baÅŸkanlık sistemi ile ilgili olarak, "Yani birileri diyorsa ki 'Meksika'da var, Arjantin'de var, Paraguay'da var, Bolivya'da var, orada var, burada var. Biz bunların hepsinden kendimize göre bir ÅŸeyler alalım. Ona göre bir baÅŸkanlık sistemi getirelim.' Bu, çok doÄŸru olmaz" diye konuÅŸtu.

Bülent Arınç, "Alaturka-alafranga baÅŸkanlık" ayrımı yaptınız. Nasıl bir baÅŸkanlık öngörüyorsunuz, sizin anladığınız baÅŸkanlık, nasıl bir baÅŸkanlık?" soruna ÅŸöyle cevap verdi:

"Åžunu söyleyeyim, alaturka-alafranga konusu benim kamuya açık bir toplantıda sarf ettiÄŸim bir söz deÄŸildir. Kapalı bir toplantıda sohbet ederken bazı cümleler kullandım, bunları da ayrıca bir açıklamayla duyurdum ama size tekrar ifade edebilirim. Bir defa Türkiye'de baÅŸkanlık sistemine kategorik olarak karşı çıkanların pek çoÄŸu baÅŸkanlık sisteminin kendi yapısından dolayı deÄŸil, Recep Tayyip ErdoÄŸan'ın BaÅŸkan olma ihtimalinden dolayı karşı çıkıyorlar. Yani bunu temelde yasal, samimi demokratik bir karşı çıkışı olarak göremezsiniz. KiÅŸiye baÄŸlı karşı çıkma, taraf olma veya taraf olmama var. Benim ÅŸahsen düÅŸüncem, bu bir yönetim sistemidir. Bir hükümet modelidir. Bunu kategorik olarak reddetmek doÄŸru deÄŸildir. Önemli olan bir ülke nasıl daha iyi yönetilebilir. EÄŸer baÅŸkanlık sistemiyse başımın üstünde taşırım. Yarı baÅŸkanlıksa onu da başımın üstünde taşırım. Bunun tartışılması lazım. Bunun görüÅŸülmesi lazım ve bu bugünden yarına olabilecek ÅŸey deÄŸil. Bunun temellerinin Anayasa'da görülmesi lazım. 1982 Anayasası buna göre bir sistem getirmiyor. Biz ancak yeni bir anayasa yaparak veya Anayasa'da yürütme, yargı ve yasamayı baÅŸkanlık sistemine göre uyarlayabilecek bir deÄŸiÅŸiklik yaparak bu sisteme geçebiliriz. Yani birileri "Aaa, ne kadar güzel. Tamam hadi bakalım bir çay içelim baÅŸkanlık sistemine geçelim" diyecek. Böyle bir ÅŸey yok dünyada.

Altyapısı olmadan, birbiriyle akort olmadan, birbiriyle check-balance sistemini kurmadan bir baÅŸkanlık sistemi olmaz. Yani birileri diyorsa ki "Meksika'da var, Arjantin'de var, Paraguay'da var, Bolivya'da var, orada var, burada var. Biz bunların hepsinden kendimize göre bir ÅŸeyler alalım. Ona göre bir baÅŸkanlık sistemi getirelim." Bu, çok doÄŸru olmaz.

Saat gibi çalışacak bir sistem kurmamız lazım. Bunun için de bizim yeni anayasaya ihtiyacımız var. Daha yeni anayasa yokken elimizde bugünden baÅŸkanlık sistemini tartışmaya baÅŸlarsak, bu tartışma safhasında kalır. Bunu ne zaman yapabiliriz? Gücümüz olduÄŸu zaman. Gücümüz ne zaman olacak? En azından 367’yi bulduÄŸumuz zaman. Çünkü diÄŸer partilerin baÅŸkanlık sevdası diye bir ÅŸeyi yok. Yaparsak bunu biz yapacağız.

'EN AZ 330 MÄ°LLETVEKÄ°LÄ° OLMADAN...'
Soru: Dolayısıyla "367'ye ulaşamazsak başkanlık sistemini tartışamayız" diyorsunuz.

Arınç: Mümkün deÄŸil. 367 veya asgari 330’u bulmadıktan sonra artık baÅŸkanlık sistemini kimse tartışamaz. Matematik olarak konuÅŸuyorum. Anayasa'da en az 330'la kabul edilirse vatandaÅŸa gitmek zorundayız. 367 ile kabul edilirse o zaman Meclis'te kabul edilmiÅŸ sayılır. Ama bizim düÅŸüncemiz ÅŸu: Bir Anayasa yapıyorsak buna halkın da katkısını almamız lazım. Dolayısıyla 367 ile de kabul etsek yine de referanduma gitmeliyiz diye düÅŸünüyoruz ama 329'da kalırsak Anayasa'dan bahsedemeyiz. ReddedilmiÅŸ sayılır. Yani bugünden her gün baÅŸkanlık sistemi demek suretiyle biz baÅŸkanlık sistemini getiremeyiz. Alafranga, alaturkadan kastım da ÅŸudur:

Bu sistem hangi ülkede baÅŸarı ile yönetiliyorsa, yürütülüyorsa, sistem çalışıyorsa, bizim onu örnek almamız lazım.

Soru: Sizin kafanızda var mı Türkiye için uygun olduÄŸunu düÅŸündüÄŸünüz bir örnek?

Arınç: Åžüphesiz. BaÅŸkanlık sistemi düÅŸünüyorsanız, tam baÅŸkanlık sistemini, o zaman Amerika'ya bakacağız. Yok Fransa usulü, "Senatosuyla Meclisiyle bizim için daha uygun. Orada bir baÅŸbakan, bir hükümet sistemi var" derseniz, ona bakacağız. Ama üçüncü dünya ülkelerinden, dördüncü dünya ülkelerinden baÅŸkanlık sistemini alıp da bir ÅŸekilde monte edecek halimiz yok. Montaj usulü baÅŸkanlık sistemi olmaz."

"Hangi ülkelerde varsa aslını alacağız veya biz iyi gördüÄŸümüz bir baÅŸkanlık modelini Anayasa'ya koyacağız. Ona da Sayın BaÅŸbakanımız, "Ben kendi elimle baÅŸkanlık sisteminin nasıl olması gerektiÄŸini seçim beyannamesine koyacağım" diyor. Onun yazdığı kabulümüzdür. Çünkü o, baÅŸkanlık sistemini Türkiye ÅŸartlarında nasıl olması gerektiÄŸini örneklerinden almak suretiyle yazacaktır. Biz de onu savunacağız ama savunduÄŸumuz ÅŸeyi gerçekleÅŸtirmemiz için en az 367 milletvekiline ihtiyacımız var."