Patriotlar neyi koruyor?

2012 yılı sonunda Türkiye’nin talebi üzerine NATO, Türkiye’nin üç noktasına Patriot hava savunma sistemini yerleÅŸtirme kararı aldı. Ancak bu füzelerin yerleÅŸtirildiÄŸi nokta ile radar ve füze menzilleri Türkiye’nin sınır illerini tamamiyle korumaktan uzak. Bu gerçek, ÇarÅŸamba sabahı Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde bir hudut bölüÄŸüne çok yakın noktaya bir Suriye füzesi düÅŸmesi ile pratikte de kendini gösterdi. Füze 15 metre geniÅŸliÄŸinde ve 7 metre derinliÄŸinde bir çukur açtı.

Patriotların menzili ve yerleştirildiği noktalar

Türkiye'ye yerleÅŸtirilen Patriot sistemlerinden biri

[FotoÄŸraf: AFP]

Patriot hava savunma sistemine sahip üç NATO ülkesinden; ABD, Almanya ve Hollanda’dan Türkiye’ye bu sistemler geldi ve KahramanmaraÅŸ, Gaziantep ve Adana’ya yerleÅŸtirildi. 2015 yılbaşında Adana'da konuÅŸlu olan Hollanda Patriot birliÄŸinin yerini Ä°spanyollar aldı.

Bu sistemlerin radar menzili 105 kilometre. Yani ancak bu yarıçapta bir alana giren füze tespit ediliyor. Ardından da onu yok etmeyi amaçlayan füzeler otomatik olarak fırlatılıyor. Reyhanlı’da vurulan noktaya en yakın Patriot bataryaları Gaziantep'te ve yaklaşık 125 km uzaklıkta.

Radar menzili ile füze menzili aynı ÅŸeyler deÄŸil.

Yani Patriotların menziline giren füze tespit edildikten sonra onu yok etmek için yola çıkan füzeler, daha yakın bir noktada buluÅŸuyor. Patriotlar aslında radar menzillerinden daha küçük bir alanı koruyabiliyor. Reyhanlı radar kapsamının dahi dışında.

Al Jazeera’ya konuyla ilgili açıklamada bulunan emekli tümgeneral ArmaÄŸan KuloÄŸlu da Patriotların yerleÅŸtirildikleri yer ve sayıları göz önüne alınarak ÅŸu açıklamayı yaptı;

Emekli Tümgeneral ArmaÄŸan KuloÄŸlu

“Bütün sınır boyunca füzeleri engelleyen kabiliyette olmadıkları açık. Bu sistemler belli bir alanda gezinebilir ve belli bir mesafeyi koruyabilir. Sınır boyunca sık aralıklarla yerleÅŸtirilmeliydiler ki sınırı korusunlar. Åžu anki konumları itibariyle açık bölgeleri var. Füzenin düÅŸtüÄŸü yer de böyle bir yer. “Tamamen yetersizdir, koruyamaz” denemez ama üç ilde olmaları yerleÅŸim yerlerini koruma amaçlı denilebilir. Ama önceliÄŸin tehlikeye en açık olan Hatay’da olmaması, bunu gönderenlerin asıl neyi korumayı amaçladıklarının da göstergesidir. Kürecik ve Ä°ncirlik koruma alanlarında mesela.”

Suriye’den fırlatılan füzelerin menzili

Patlamanın olduÄŸu alanda 15 metre geniÅŸliÄŸinde ve 7 metre derinliÄŸinde bir çukur oluÅŸtu.

[FotoÄŸraf: AA]

Suriye’nin elinde bulunan karadan karaya füze sistemleri Rus ve Ä°ran yapımı. Reyhanlı sınırlarına düÅŸen füzenin menzili göz önüne alındığında 200 km menzilli Ä°ran yapımı Åžahap füzesi olma ihtimali çok yüksek.

Suriye’nin elinde daha kısa ya da daha uzun menzilli füzeler var. Bu ülkenin askeri envanterinde 550 km menzili olan karadan karaya fırlatılan füzeler de mevcut ve bu füzeler çoÄŸunlukla Tartus’ta ya da Lazkiye’de bulunan askeri üslerde bulunuyor. Hürriyet Gazetesi'nin askeri kaynaklardan aldığı bilgiye göre, Reyhanlı’ya düÅŸen füze de bu iki noktadan biri olan Tartus’tan fırlatıldı.

Bu füzeler nokta atışı bir hedefi vurabilmekten uzak olduklar ve tam olarak nereyi vuracaklarının kestirilmemesi açısından da tehlikeliler.

Hatay kapsam dışında

Patriotlar radar menzilleri göz önünde bulundurulduÄŸunda dahi Hatay ilinin önemli bir bölümünü kapsamıyor. Tartus ve Esed’ın elindeki Batı Suriye’deki diÄŸer üslerden gelebilecek saldırılara karşı kurulacak bir savunmada merkez olması gereken Hatay ili sınırlarına bu füzeler yerleÅŸtirilmedi. Radar menziline giren bölümün çoÄŸu da füze menzilinde deÄŸil.

Peki bu savunma sistemleri Türkiye topraklarını tam olarak korumuyorsa koruma çemberinin içinde nereler var?

2010 yılında NATO kararı ile kurulan Malatya Kürecik Tesisleri, füze savunma sistemi erken uyarı radarı Patriot savunma sisteminin koruma çemberinde. Özellikle Suriye’den gelecek tehditler karşısında…

Ayrıca Adana Ä°ncirlik’te bulunan ve ABD Hava Kuvvetleri tarafından kullanılan NATO üssü de Patriotların koruma menzili içinde.

“Ä°ran Türkiye’yi test ediyor”

Al Jazeera'ya konuÅŸan Uluslararası Ä°liÅŸkiler Profesörü Mesut Hakkı Caşın bu olayı füzelerin üreticisi olan Ä°ran’ın Türkiye’ye yönelik giriÅŸimi olarak niteledi;

 

Uluslararası Ä°liÅŸkiler Profesörü Mesut Hakkı Caşın

“Yanlışlıksa atılsa bile Suriye’nin sorumluluÄŸu var. Ä°ran sınıfı bu füzelerin buraya atılmasında Ä°ran’ın da sorumluluÄŸu var. Ä°ran aÄŸzına, burnuna kadar bu iÅŸin içinde. Ä°ran Kürecik’teki füze kalkanından rahatsız ve Türkiye’deki Patriot sistemini test ediyor. Askeri olduÄŸu kadar politik de bir saldırı bu.  Bu saldırıyı NATO da göremediyse kendini sorgulamalıdır. Siz ‘Oraya Türk hava sahasını korumak için konuÅŸlandık’ diyorsunuz. Vuramıyorsa burada bir sorun vardır. Vuramıyorsa burada NATO sorgulanmalı. Daha uzun menzilli ve adedi fazla füzelerle bunlar deÄŸiÅŸtirilmeli belki. Ä°ran Türkiye’yi ve NATO’yu küçük düÅŸürmek istiyor. Uluslararası toplumun Suriye’deki sivil kayıplara sessizliÄŸi de onların cüretini artırıyor. DüÅŸünün bu füzeler Suriye’de sivillere karşı kullanılıyor.”

KonuÅŸtuÄŸumuz uzmanlar Patriot sistemlerinin gerekli olduÄŸu konusunda hemfikir ama sayıları ve yerleri bakımından yetersiz olduÄŸunu söylüyorlar.

Kaynak: Al Jazeera