2013'ten 2015'e Öcalan mektupları

Çözüm süreci baÅŸladıktan sonra Abdullah Öcalan'ın 2013 Nevruzu'nda Diyarbakır'da okunan ilk mesajı 'Türkiye'deki PKK'lılara geri çekilme' çaÄŸrısı içeriyordu.

2013'te silah bırakma

Sık sık "Yeni bir dönem baÅŸlıyor" vurgusu yaptığı mesajında Öcalan, geri çekilme çaÄŸrısının zeminini ise ÅŸu sözlerle anlatmıştı:

"Silahlı direniÅŸ sürecinden, demokratik siyaset sürecine kapı açılıyor. Artık silahlar sussun, fikirler ve siyaset konuÅŸsun noktasına geldik. Silah deÄŸil, siyaset öne çıkıyor. Artık silahlı unsurlarımızın sınır ötesine çekilmesi aÅŸamasına gelinmiÅŸtir. Bu bir son deÄŸil, yeni bir baÅŸlangıçtır. Bu mücadeleyi bırakma deÄŸil, daha farklı bir mücadeleyi baÅŸlatmadır."

Geri çekilme çaÄŸrısı dışında o mesajdan akıllarda kalan Ä°slam bayrağı altında ortak yaÅŸam vurgusu ve "Misak-ı Milli'ye aykırı olarak parçalanmış ve bugün Suriye ve Irak Arap Cumhuriyetinde ağır sorunlar ve çatışmalar içinde yaÅŸamaya mahkûm edilen Kürtleri, Türkmenleri, Asurileri ve Arapları birleÅŸik bir 'Milli Dayanışma ve Barış Konferansı' temelinde kendi gerçeklerini tartışmaya çağırıyorum" sözleriydi.

2013 mesajı bir ilkti ve her cümlesi çözüm süreci açısından anlamlı bulunmuÅŸtu. Ancak 2013'te Öcalan'ın verdiÄŸi bu mesajdan sonra sadece süreç için deÄŸil tüm Türkiye açısından önemli gerilim alanları ortaya çıktı.

Önce Gezi olayları, ardından 17 ve 25 Aralık soruÅŸturmaları sürecin ilerleyiÅŸini yavaÅŸlattı. Önce geri çekilme durdu, sürecin görünen ve gidiÅŸatın anlaşılmasını saÄŸlayan tek göstergesi niteliÄŸindeki HDP-hükümet görüÅŸmeleri aksamaya ve bazı sorunlara takılmaya baÅŸladı.

Karşılıklı güven bunalımı yaÅŸanırken 2013 Nevruzu'nda okunan mesajla ilan edilen süreçte ikinci Nevruz yaklaÅŸtı. Çünkü artık Nevruz süreç açısından önemli bir milattı. Gözler Öcalan'ın 2014 Nevruzu'nda vereceÄŸi mesajdaydı.

2014'te hükümete çaÄŸrı

Diyarbakır'da Nevruz alanında okunan yeni mesajda bu defa yaÅŸanan sorunların yansımaları vardı. Öcalan 2014 mesajında, "Tarih bize göstermiÅŸtir ki eÄŸer kararlı bir barış önderliÄŸi sergilenemezse tarihsel sorunlar bildiÄŸini okur ve genellikle çok kayıplı dönüÅŸümlerle cevaplarını üretirler. Önümüzde en yakıcı bir ÅŸekilde cevap bekleyen ÅŸey, birbirlerini tekrarlayan darbelerle mi yoksa tam ve radikal bir demokrasiyle mi yola devam edeceÄŸimiz sorusudur" dedi ve ardından da müzakerelere geçilmesi talebini dile getirdi: "Gelinen noktada müzakere sistematiÄŸi için yasal bir çerçeve kaçınılmaz olmuÅŸtur."

2014 Nevruzu'ndan sonra çözüm sürecinde sorunlar devam etti. Türkiye iki seçim geçirdi; yerel seçimler ve CumhurbaÅŸkanlığı seçimleri. Ardından ise en önemli dönüm noktası yaÅŸandı, Kobani'nin IŞİD tarafından iÅŸgaliyle baÅŸlayan 6-7 Ekim olayları. GörüÅŸmeler kesildi, tarafların yeniden masaya oturmasına kadar yaÅŸanan sancılı süreçlerden sonra çözüm süreci net bir çaÄŸrı ve 2013 Nevruzu kadar anlam yüklenen Dolmabahçe açıklamasıyla yeniden canlandı. Öcalan PKK'ya silah bırakma kararı almak üzere 'kongreyi toplayın' çaÄŸrısında bulundu.

Ve yeniden Nevruz yaklaşırken Öcalan'ın Nevruz'da farklı bir mesaj verip vermeyeceÄŸi tartışılmaya baÅŸlandı. Hükümet, Öcalan'ın silah bırakma için toplanacak kongrenin tarihini net olarak belirlemesini istedi. HDP kanadı ise sekretarya ve izleme heyetinin devreye girmesini, yani Öcalan'ın 2014'te çaÄŸrısını yaptığı müzakere sürecinin baÅŸlamasını. Sekretarya oluÅŸturuldu, yeni mahkûmlar adaya gitti ama izleme heyetinde yer alan isimler konusunda büyük ölçüde uzlaÅŸma saÄŸlanmış olsa da heyet Ä°mralı Adası'na gitmedi. Hükümet kanadından da, HDP kanadından da gelen ortak bilgiler heyetin bir hafta sonra Ä°mralı Adası'na gideceÄŸi yönündeydi.

HDP'nin Ä°mralı heyeti adaya gidip Öcalan'ın mesajını aldıktan sonra ise süreçte yeni bir sürpriz daha yaÅŸandı. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan izleme heyetine olumlu bakmadığını açıkladı.

2015'te kongre çaÄŸrısı

Öcalan'ın CumhurbaÅŸkanı'nın bu açıklamasından bir gün önce verdiÄŸi mesaj Diyarbakır Nevruzu'nda okundu. Bu defa sadece iki sayfadan oluÅŸan mesajda, hükümetin beklediÄŸi kongre tarihi yoktu ama Öcalan çaÄŸrısını yineledi. Dolmabahçe açıklamasında mutabakata varıldığını vurguladı ve "PKK'nin Türkiye Cumhuriyeti'ne karşı yaklaşık kırk yıldır yürüttüÄŸü silahlı mücadeleyi sonlandırmak ve yeni dönemin ruhuna uygun siyasal ve toplumsal strateji ve taktiklerini belirlemek için bir kongre yapmalarını gerekli görmekteyim" dedi. Bir sonraki cümlesinde ise bu kongre öncesinde atılmasını istediÄŸi adımlara yer verdi, "Umarım en kısa sürede ilkesel mutabakata varıp parlamento üyeleri ve izleme heyetinden teÅŸkil edilen bir 'Hakikat ve YüzleÅŸme Komisyonu'ndan geçerek bu kongreyi baÅŸarıyla realize etmek durumunu yaÅŸarız." Yani net tarih olmadığı gibi kongre öncesinde izleme heyeti ve Meclis'ten milletvekillerinin katılımıyla Hakikat ve YüzleÅŸme Komisyonu oluÅŸturulup kongre aÅŸamasına bu yolla gelinmesini istiyordu Öcalan. Süleyman Åžah Türbesi'nin taşındığı EÅŸme için "EÅŸme ruhu" ifadesini kullanması, bunu "halklarımız arasında yeni tarihin sembolü" olarak tanımlaması da açıklamanın en önemli bölümlerinden biriydi.

2014 mesajında hükümete seslenen Öcalan bu defa hükümetten beklentilerini satır aralarında dile getirdi. Dolmabahçe'de okunan 10 madde ile ilgili mutabakat vurgusu, ayrıca TBMM'den milletvekilleri ile henüz son noktaya gelmeyen ve CumhurbaÅŸkanı'nın açıklamalarından sonra akıbeti merak edilen izleme heyetinden isimlerin de katılımıyla oluÅŸturulacak 'Hakikat ve YüzleÅŸme Komisyonu'nun oluÅŸturulması da bu talepler arasında sayılabilir.

Kaynak: Al Jazeera