Dünya Güneş tutulmasına hazır

Dünya bugün gözlemlenecek GüneÅŸ tutulmasına hazırlanıyor. TSÄ° 10.53 sularında baÅŸlayacak olan GüneÅŸ tutulması, 13.02'de sona erecek. Türkiye'nin her noktasından görülecek parçalı tutulmada, Ay GüneÅŸ'in yaklaşık yüzde 40'ını bloke edecek.

Tam GüneÅŸ tutulması Kuzey Atlantik'te Faroe Adaları ve Svalbard Takımadaları'nda yaÅŸanacak ve yeryüzü tamamen kararacak. Faroe Adaları'nda yerel saatler 09.40'ta baÅŸlayacak olan GüneÅŸ tutulması, Svalbard'da ise 11.10'da baÅŸlayacak ve 11.50'de (TSÄ° 13.50) sona erecek.

Avrupa, Kuzey Afrika ve OrtadoÄŸu ise parçalı GüneÅŸ tutulmasına sahne olacak. Kozmik olayı gözlemleyecek olanların, kesinlikle GüneÅŸ'e doÄŸrudan bakmaması gerekiyor.

GüneÅŸ tutulması nasıl gerçekleÅŸiyor?

20 Mart günü Ay ve Dünya yörünge hareketleri üzerinde GüneÅŸ ile aynı hizaya gelecek. Ay'ın GüneÅŸ ile Dünya arasına girmesiyle, hareket eden gölgesinde (umbra) kalacak olan yerler, GüneÅŸ ışınlarından geçici olarak mahrum kalacak ve tamamen kararacak.

GüneÅŸ ışınlarının kısmen ulaÅŸtığı yarı gölge (penumbra) bölgelerinde ise parçalı tutulma gerçekleÅŸecek. Yarın yaÅŸanacak tutulmanın büyük kısmı parçalı olarak gözlemlenecek.

 

 

Dünya, yörünge hareketinde ilerledikçe Ay yavaÅŸça önünde belirecek ve GüneÅŸ'i örtmeye baÅŸlayacak. Gözlem yapılan bölgeye göre GüneÅŸ'in görülmeyen kısımları artıp azalabilecek.

GüneÅŸ tutulması gözlemleneceÄŸi coÄŸrafyanın en Batı'sında baÅŸlayacak ve en uzun orta bölgelerde gözlemlenecek. Almanya ve diÄŸer Orta Avrupa ülkelerinde gözlem süresi dört saati aÅŸacak. GüneÅŸ'in yüzde 87'sinin bloke edileceÄŸi Londra ise neredeyse tamamen karanlığa bürünecek nadir yerlerden biri olacak.

 

[FotoÄŸraf: Wikipedia]

Almanya’da gözlük kalmadı

GüneÅŸ tutulmasının en uzun gözlemleneceÄŸi ülkelerden biri olan Almanya’da, ‘tutulma gözlükleri’ tükenmiÅŸ durumda. Deutsche Welle’de yer alan bilgiye ülkenin dört bir yanında gözlük stokları neredeyse tükenirken, büyük optik firmaları ise ‘güvenlik gerekçesiyle’ gözlük sipariÅŸlerini kısıtlı tuttu. Uzmanlar, GüneÅŸ’e kesinlikle doÄŸrudan bakılmaması gerektiÄŸini belirtirken, alınacak gözlüklerin koruyucu özelliÄŸine dikkat edilmesi gerektiÄŸini ifade ediyor.

GüneÅŸ tutulması, Almanya’nın enerji altyapısını da olumsuz etkileyecek. ElektriÄŸinin yüzde 7’sini GüneÅŸ’ten elde eden ülkenin geçici olarak enerji sıkıntısı yaÅŸaması söz konusu.

Nasıl gözlemlenmeli?

Tutulmayı izlemek isteyenlerin GüneÅŸ'e kesinlikle çıplak gözle bakmaması gerekiyor. GüneÅŸ'e doÄŸrudan bakılması, retinanın zarar görmesi sonucu gözde kalıcı hasara neden olabilir.

GüneÅŸ tutulmasını gözlemlemek için ilk seçenek, tutulma gözlükleri kullanmak. Morötesi, kızılötesi ve yoÄŸun görünür ışığı filtreden geçiren gözlükler, gözleri zararlı ışınlardan koruyor.

Ä°kinci seçenek el yapımı projektör kullanmak. Ä°ki beyaz kağıt gerektiren yöntemde kağıtlardan birine küçük bir delik açarak diÄŸerinin önünde, GüneÅŸ'e bakacak ÅŸekilde tutmak gerekiyor. Aralarında belli mesafe bırakıldığında, ilk kağıttan yansıyan ışınlar, ikinci kağıtta GüneÅŸ'in ters dönmüÅŸ görüntüsünü oluÅŸturuyor.

 

 

Amerika kıtaları veya DoÄŸu Asya ülkelerinde gözlem ÅŸansı olmayanlar ise tutulmayı internetten canlı izleyebilecek.

Slooh Gözlemevi, başından sonuna dek tutulmayı canlı olarak yayımlayacak:

http://live.slooh.com/stadium/live/the-total-solar-eclipse-of-2015

Bir sonraki tutulma 2016'da

Dünya, 21. yüzyılda toplam 224 GüneÅŸ tutulmasına tanık olacak. Ancak bu tutulmaların birçoÄŸu parçalı olarak gerçekleÅŸecek. Bugün çok az kiÅŸinin tanık olacağı tam GüneÅŸ tutulmasında olacağı gibi, Ay'ın gölgesi ya uzaya yansıyor veya Dünya'nın çok az bir kısmına denk geliyor.

Dünya, bir sonraki GüneÅŸ tutulmasına 9 Mart 2016'da tanık olacak. Amerika kıtalarında ise tam GüneÅŸ tutulması AÄŸustos 2017'de gerçekleÅŸecek.

Kaynak: Al Jazera