OPEC dışındaki ülkelere 'üretimi kısın' çağrısı

Ä°ran Petrol Bakanı Bican Zengene, petrol fiyatlarının yükselmesi için OPEC üyeleri dışındaki petrol üreticilerine üretimi kısma çaÄŸrısı yaptı.

Ä°ran resmi haber ajansı IRNA'ya göre, Zengene, petrol üreticileri arasında 'iyi bir iÅŸbirliÄŸi' olmadığını belirterek "OPEC dışındaki üreticilerin üretimi kısmaları için çaba göstermeliyiz" diye konuÅŸtu.

Dünyada toplam 12 ülke Petrol Ä°hraç Eden Ülkeler Örgütü'ne (OPEC) üye. Bu ülkelerin yarısı OrtadoÄŸu'da bulunurken, dördü Afrika'da, ikisi ise Güney Amerika'da yer alıyor. OPEC ülkeleri dünya petrol rezervinin üçte ikisini ellerinde bulunduruyor.

OPEC dışında ise Rusya, ABD, Çin, Meksika, Ä°ngiltere, Azerbaycan, Kanada ve Brezilya gibi ülkeler de petrol üretimi gerçekleÅŸtiriyor. 

Petrol fiyatlarından yoÄŸun düÅŸüÅŸün ardından 13 Ocak'ta konuÅŸan Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Ruhani, Ä°ran devlet televizyonunda yayınlanan konuÅŸmasında, "(Petrol) fiyatlarını düÅŸürmeyi planlayanlar bu kararlarından dolayı piÅŸman olacaklar. Ä°ran petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸten dolayı zarar görüyorsa ÅŸu bilinmelidir ki, Suudi Arabistan ve Kuveyt gibi petrol üreten ülkeler Ä°ran'dan daha büyük bedel ödeyecek" demiÅŸti.

Petrol üretimi artmaya devam ediyor

Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) "Aylık Petrol Piyasası Raporu"na göre, küresel petrol arzı, ÅŸubatta bir önceki aya göre günlük 180 bin varil artışla 94 milyon varile çıktı. Petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün en büyük nedenlerinden biri olan arz fazlasına en büyük katkı, ABD, Kanada ve Suudi Arabistan'dan geliyor.

Petrol arzındaki yüksek seviye, bir önceki yıla göre ise günlük 1,3 milyon varil artarken, bu artışta ABD dışında Suudi Arabistan, Irak, Ä°ran ve bazı OPEC ülkelerinin petrol üretimlerini artırması da etkili oldu.

ABD Enerji Enformasyon Ä°daresi (EIA) verilerine göre, 2013'te günlük ortalama 7.45 milyon varil olan ABD'nin ham petrol üretimi, geçen yıl 8.7 milyon varile ulaşırken, bu rakamın 2015'te günlük ortalama 9.3 milyon varile yükseleceÄŸi tahmin ediliyor. Ham petrol stok miktarı 9 hafta üst üste artarak 6 Mart itibarıyla 448.9 milyon varile ulaÅŸan ABD'de, petrol üretiminin 2016'da günlük ortalama 9.5 milyon varile ulaÅŸması ve ülkenin 1970'teki rekor üretim seviyesi olan günlük ortalama 9.6 milyon varile yaklaÅŸacağı öngörülüyor.

Suudilerin günlük üretimi 9,7 milyon varil

Kanada ise Ekim 2013'te günlük 2.52 milyon varil ham petrol üretirken, son 15 ayda üretimini 430 bin varil artırarak Aralık 2014'te günlük 2.95 milyon varile ulaÅŸtı.

Suudi Arabistan'ın ham petrol üretimi ise bir önceki aya göre 50 bin varil artırarak ÅŸubatta günlük 9.74 milyon varile çıktı.

DiÄŸer OPEC ülkelerinden Angola ve Ä°ran ise ÅŸubatta bir önceki aya göre 20 bin varil artışla günlük 1.79 milyon ve 2.84 milyon varil petrol üretiminde bulundu.

BirleÅŸik Arap Emirlikleri ise aralık ayına göre üretimini günlük 40 bin varil artırarak, ÅŸubatta günlük 2.84 milyon varil ham petrol üretti.

Irak'ın üretimi ise DAEÅž'in petrol üretimini, arzını ve ihracını olumsuz etkilemesiyle aralıktaki günlük 3.73 milyon varilden ÅŸubatta günlük 3.39 milyon varile kadar geriledi.

Fiyat yüzde 60 geriledi

Uzmanlar, petrol üretimindeki her aylık artışın piyasada arz fazlası yaratarak fiyatlar üzerinde aÅŸağı yönlü baskı oluÅŸturduÄŸunu ve küresel talebin artmaması durumunda düÅŸük fiyatların devam edeceÄŸini belirtiyor.

Brent tipi ham petrolün varil başına fiyatı, piyasadaki arz fazlası ve düÅŸük talep nedeniyle Haziran 2014 ile Ocak 2015 arasında yaklaşık yüzde 60 deÄŸer kaybederek 2008'den beri en hızlı düÅŸüÅŸü göstermiÅŸti. Petrol fiyatları 13 Ocak'ta son 5,5 yılın en düÅŸük seviyesi olan 45 dolara kadar geriledikten sonra, Asya'daki yüksek talep, Libya'daki iç karışıklığın arz kesintileri yaratması ve dünyanın en büyük ham petrol üreticisi Suudi Arabistan'ın Petrol Bakanı Ali al-Naimi'nin ÅŸubat ayında küresel talebin arttığını açıklaması ile yaklaşık yüzde 30 yükselmiÅŸti.

Petrol fiyatlarına dayalı yeni savaÅŸta, ABD ve Suudi Arabistan aynı cephede yer alıyor. Suudi Arabistan’ın öncelikli hedefi bölgesel rakibi Ä°ran’ı ekonomik olarak daha derin bir darboÄŸaza sürüklemek. Ancak ABD, bir taraftan politik ve askeri olarak Ukrayna ve OrtadoÄŸu’da baÅŸ edemediÄŸi Rusya’nın canını ekonomik olarak acıtmaya, bir yandan da nükleer müzakereler yürüttüÄŸü Ä°ran’ı “yeni yaptırımlar uygulamaksızın ödün vermeye zorlamaya” dayalı çift yönlü bir politika izliyor.

Kaynak: Al Jazeera, AA ve Reuters