Zamanın durduğu köy

Diyarbakır’ın 90 kilomerte uzağındaki Sığınak köyünde zaman durmuÅŸ gibi. Bazı evlerin pencereleri açık, bazısının kapısı. Bazı binalar da hala inÅŸaat halinde. Birilerinin gelip inÅŸaata devam etmesini bekler gibi.  Evlerdeki askılardaki elbiseler bırakıldığı andaki gibi duruyor. Kimi evlerde yorgan ve döÅŸekler de öyle. Takvimler ise çok eski tarihleri gösteriyor.

Köyün camisini nadiren de olsa mezralarda yaÅŸayanlar kullanıyor.

[FotoÄŸraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]

1986’da yapılan cami köyü son terkedenlerin bıraktığı gibi duruyor. Ä°mamın cübbesi, sarığı, tespihleri bırakıldığı ÅŸekliyle kalmış. Yerdeki seccadelerde en son kimin namaz kıldığı bilinmiyor. Köydeki bazı yapılar bakımsızlıktan harabeye dönse de, büyük bölümü hala ayakta. Bazı evlerin pencerelerindeki yangın izleri dikkatlerden kaçmıyor. Ä°zler köyün viraneye dönmesine neden olan olaylardan kalma. Merkezi 60 hane, mezralarıyla birlikte yaklaşık 100 hanenin bulunduÄŸu Sığınak köyünün bu hale gelmesine neden olan olaylar, aynı zamanda akraba olan, iki aile arasındaki muhtarlık seçimi çekiÅŸmesiyle baÅŸladı.

 

Bir evin duvarındaki takvime 27 Ekim 2012’den beri kimse karışmamış.[FotoÄŸraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]

Seçimle gelen kan davası

1999 yılındaki yerel seçimlerde Aslan ve Yalçın aileleri arasındaki gerilim, kavgayla sonuçlandı. Sandık başındaki ilk kavga köylülerin araya girmesiyle yatıştırıldı. Ancak taraflar ikinci kez karşı karşıya gelince kan döküldü. Adnan Yalçın öldürüldü, onlarca kiÅŸi yaralandı. Kavganın tanığı ÅŸimdiki muhtar Tahsin Polat, kavgaya kimsenin müdahale edemediÄŸini söyledi.

“Ä°lk kavgayı ayırdık, tarafları sakinleÅŸtirdik ve yeniden sandık başına gittiler. Oy kullanmaya baÅŸladılar. Ancak biraz sonra yeniden kavga baÅŸladı. Ä°kinci kavgaları ağır oldu. 300’e yakın insan toplandı. Kimse müdahale etmedi. Ben ve iki oÄŸlum ayırmaya çalıştık. Budak köyünden ve bir mezradan gelenlerle beraber 6-7 kiÅŸi ayırmaya çalıştık. TaÅŸ, sopa ,bıçakla kavga ediyorlardı. Sonunda silahlar çıktı. Adnan Yalçın öldü. Biri kurÅŸunla, 30’a yakın kiÅŸi de taÅŸ sopalarla yaralandı.  Karakolun bile müdahale edecek gücü yoktu. 60-70 kiÅŸi kavga ediyordu  sadece beÅŸ altı asker vardı. Havaya ateÅŸ açınca duruyorlardı, ateÅŸ kesilince yine baÅŸlıyorlardı. Sonunda yorulup kendileri ayrıldı.”

Köyden ilk kaçış bu olaydan sonra oldu. Kavganın bir tarafı olan Aslan ailesi, eÅŸyalarını bile alamadan köyü terk etti. Aslanlara ait bazı evler ateÅŸe verildi. Köyde sadece Yalçın ailesi  kaldı. Aslan ailesinin mensupları köye bir daha dönemedi. Daha sonra yörenin ileri gelenlerinin giriÅŸimleriyle ailenin geride kalan mallarını almasına izin verildi.Ancak bir tarafın köyü terk etmesine ragmen husumet sona ermedi. Zaman zaman karşılaÅŸan taraflar arasında kavgalar sürüp gitti. Hasan Yalçın’ın öldürülmesi üzerine tansiyon yineden yükseldi. Bu olaydan kısa süre sonra Yalçın ailesi de, Diyarbakır’da Åžeref Aslan'ı öldürdü. Muhtarlık seçimiyle baÅŸlayan gerilim geride üç ölü bırakmıştı.

Birincisi çözülmeden ikincisi geldi

Bu sırada Sığınak Köyünde yaÅŸamaya devam eden Yalçın ailesi mensupları, Budak köylüleri arasında baÅŸka bir husumet baÅŸgösterdi. Kız kaçırma iddiasıyla baÅŸlayan husumet sonucu Budak Köyünden Hüsnü Narin öldürüldü. Narin’in ölümü, Sığınak köyünün de tamamen boÅŸalmasına neden oldu. Köyde kalan Yalçınlar, Narin ailesinin intikam almasından korktuÄŸu için köye terketti. Son köylülerin de geçen yıl gitmesiyle Sığınak hayalet köye döndü. Her iki kan davası nedeniyle 60’ı aÅŸkın hane köyü terk etti.

Muhtar Tahsin Polat, köye 4 km.uzaklıktaki mezrada yaşıyor.

[FotoÄŸraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]

'Gerekirse ayaklarına kapanırım'

Mezralarda yaÅŸalan 17 hanenin oylarıyla seçilen Muhtar Tahsin Polat, barış saÄŸlanamamasından dolayı üzgün olduÄŸunu belirtti.

“Ben iki tarafın da barışmasını istiyorum. Herkes araya girmeye çalışıyor. Geçenlerde toplantı oldu Ziyaret köyünde, milletvekilleriyle biraraya geldik. Orada söyledim, ‘bizim köylüleri barıştırın’ dedim, rica ettim. Arabulucuların aracılık ettiklerini söylediler. Parti de (HDP) arabuluculuk yapıyor. Arayı bulmaya çalışan çok kiÅŸi var ama hala geliÅŸme yok. Söylenene göre, taraflar barışmak üzere ama henüz bir geliÅŸme yok.  Beni dinleyeceklerlerini bilsem, benim sözümü dinleyip barışacaklarını bilsem gidip iki tarafın da ayaklarına kapanırım. Kim köyünün yıkılmasını ister ki?”

Umut seçimlerde

YaklaÅŸan seçimleri barış için fırsat olarak deÄŸerlendirmeyi planlayan Polat, köyün boÅŸalmasının bir çok kiÅŸiyi maÄŸdur ettiÄŸi görüÅŸünde

“Yakında seçim var, eÄŸer adaylar buraya gelirse, onlardan bu iÅŸi çözemlerini isteyeceÄŸim. Önce çözsünler sonra seçime bakarız. Bu iÅŸ beni çok yordu. Köyden geçerken aÄŸlamaklı oluyorum. Karakola gidiyorum, ‘Köyün boÅŸ, sen kimin muhtarısın?” diyorlar. Tamamen barışıp gelmelerini, istiyorum. Yeniden kavga edeceklerse gelmesinler. Gidenlerin çoÄŸu geçim sıkıntısı çekiyor. MaÄŸdur olanlar var. Burada dört tavuk beslerse, geçimini saÄŸlar. Diyarbakır’da nasıl geçinir insan? MaÄŸdur olan çok oldu. Kaç aile var benim bildiÄŸim, geçimini saÄŸlayamıyor. “

Kan davası nedeniyle köyü terk eden ve isminin yazılmasını istemeyen köylülerden biri, fırsat buldukça köyünü ziyaret ettiÄŸini ifade ederek, tarafların kısa sürede barışmasını umut ettiÄŸini söyledi.

Evlerini terkeden köylüler, yeÅŸil kartlarını bile bıraktılar.

[FotoÄŸraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]

Altı yılda yüzlerce insanın terkettiÄŸi köyde 10 bin dönümü aÅŸkın tarım arazisi bulunuyor. Araziler uzun yıllardır ekilmiyor. Sığınak köyü 1990’lı yıllarda güvenlik güçleri ve PKK arasındaki çatışmalar nedeniyle kısmen boÅŸaltılmıştı.

Kaynak:Al Jazeera