Dolar ABD verileriyle rekor kırdı

ABD'de Åžubat ayı iÅŸsizlik oranı yüzde 5.5 olarak açıklandı. Bu, ABD açısından tahmin edilen yüzde 5.6 oranından olumlu. Tarım dışı istihdam artışı da 240 bin kiÅŸi olarak tahmin ediliyordu. O da beklentilerin üzerinde, 295 bin kiÅŸi olarak açıklandı. Bu rakamların ardından öÄŸle saatlerinde Türk Lirası karşısında deÄŸer kaybetmeye baÅŸlayan dolar yeniden yükseldi ve 2.58'den 2,64'ün üzerine çıktı, 2.6475 ile rekor kırdı.

ErdoÄŸan: Faiz lobisinin çalışması

CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan, Ankara'da cuma namazı çıkışında dolardaki artışla ilgili gazetecilerin sorularını yanıtladı. Dolar kurundaki aşırı yükseliÅŸle ilgili olarak 'faiz lobisi'ni suçladı. ErdoÄŸan ÅŸunları söyledi:

"Her ÅŸeyden önce ÅŸu anda dolar, avro, faiz bunları etraflıca ele aldığımızda karşımıza çıkan durum ÅŸudur: Bir defa burada faiz lobisinin malum bir çalışması var. Ortaya bazı iddialar atmak çok yanlıştır. Åžunu açık ve net söyleyeyim: Åžu anda özellikle faiz lobisi veyahut da dolara aşırı derecede yatırım yapanlar yaya kalabilirler."

FotoÄŸraf:AA

ErdoÄŸan, Dolar'a yatırım yapanların zarar edebileceÄŸini söyledi.

'Merkez Bankası'nı köÅŸeye sıkıştırıyorlar'

ErdoÄŸan spekülasyon vasıtasıyla Merkez Bankası'nın köÅŸeye sıkıştırılmak istendiÄŸini ve Erdem BaÅŸçı ve Ali Babacan ile görüÅŸeceÄŸini de söyledi:

"Burada yapılan spekülasyon doları piyasadan çekelim, Merkez Bankası'nı köÅŸeye sıkıştıralım... Merkez Bankası’nın tavrı önem arz ediyor. MB BaÅŸkanı ve Ekonomiden Sorumlu BaÅŸbakan Yardımcısı'nın talepleri var. ABD dönüÅŸü kendileriyle deÄŸerlendirmeler yapacağız."

"Dolar karşısında ne varsa değer kaybediyor"

GCM Menkul DeÄŸerler AraÅŸtırma Direktörü ErdoÄŸan Turan, "ErdoÄŸan'ın ılımlı açıklamaları bir umut olmuÅŸtu ama o da elimizden alındı" diyor. Al Jazeera'ye konuÅŸan Turan'a göre önümüzdeki hafta ve Mart ayı oldukça çalkantılı olacak:

"CumhurbaÅŸkanı'nın açıklamaları ile kur 2,58'in altına indi. ABD verisi çok güçlü geldi. Bu, Mart 2000'den bu yana en yüksek rakam. Åžu anda dolar karşısında ne varsa kaybediyor. Bu veri, Haziran'da faiz artışı için erken düÅŸüncesini çok ciddi sildi. ABD ekonomisinde FED'in faiz artışının ana sebebiyse ve bu nokta da çözülürse demek ki faiz artışı gelecek."

Turan'a göre bundan sonra yönümüzü ABD'ye çevireceÄŸiz çünkü dünyanın gittiÄŸi yer belli, rüzgara karşı durulmaz.

"CumhurbaÅŸkanı'nın açıklamaları yükseliÅŸ hızını kesti"

Al Jazeera'ye konuÅŸan Gedik Yatırım Yurtiçi Piyasa Müdürü Eral Karayazıcı da CumhurbaÅŸkanı'nın açıklamalarının kurda çok ciddi gerilemeye neden olduÄŸunu ancak ABD verisinin tabloyu deÄŸiÅŸtirdiÄŸini anlatıyor:

"CumhurbaÅŸkanı'nın konuÅŸması sonrasında diÄŸer geliÅŸen piyasalarda bir ÅŸey yokken dolar bir anda Türkiye'de düÅŸmeye baÅŸladı. Türkiye için pozitif habere aç kaldı çünkü piyasa. Ardından gelen ABD tarım dışı istihdam verisi Amerikan Merkez Bankası'nın 17-18 Mart'taki toplantısında faiz artışı konusunda "sabır" ifadesini kaldırması ihtimalini güçlendirdi."

ALB Menkul DeÄŸerler Analisti Volkan KuÄŸucuk'a göreyse siyasilerin yumuÅŸatıcı açıklamaları tüm piyasalarda deÄŸer kazanan doların Türkiye'de yükseliÅŸ hızını kesti. KuÄŸucuk, "ErdoÄŸan'dan ılımlı açıklamalar gelmeseydi, tarım dışı istihdam verisinin ardından dolar/tl'de 2.65 seviyelerinin aşılabilirdi" diyor. 

Merkez Bankası'ndan dolaylı faiz artışı 

Dolara yönelik önemli hamle ise Merkez Bankası'ndan geldi. Merkez Bankası piyasaya bankaların nakit ihtiyacının 5 ila 6 milyar altında para sürerek, gecelik borçlanma faizlerinin 10.3'ten 10.6'ya çıkmasını saÄŸladı. Direkt faiz indirimine gitmeyen Merkez Bankası bu yolla dolaylı faiz artışı saÄŸladı.

PerÅŸembe günü 2,60 TL sınırını aşıp 2.6290 lira düzeyine yükselen dolar, Cuma gününe 2.61 liranın üzerinde baÅŸladı. Dolar 2.6110 - 2.6120 lira aralığında hareket ederken, bu geliÅŸmelerin ardından 2,61 TL seviyesinden hızla aÅŸağı yöneldi ve 2.58 TL'ye indi. ABD istihdam verileri açıklanana kadar da bu seviyelerde kaldı. 

Türk Lirası Ocak ayı sonundan itibaren tüm geliÅŸmiÅŸ ülke para birimlerinde olduÄŸu gibi deÄŸer kaybediyor ve Brezilya Reali ile birlikte en çok deÄŸer kaybeden para birimi.

Bir ayda yüzde 7.3 yükseldi

ABD para birimi 2.4490 liradan iÅŸlem gördüÄŸü 5 Åžubat'tan bu yana da yüzde 7.3 yükseldi.

Doların 2.2365 lira düzeyinde bulunduÄŸu Aralık ayı başından bu yana geçen üç aylık sürede kazancı ise yüzde 17.5 düzeyinde gerçekleÅŸti.

Türkiye Merkez Bankası’nın dolardaki yükseliÅŸi önlemek için ilk baÅŸvurduÄŸu yol olan döviz satım ihaleleri ÅŸimdiye kadar etkili olamadı. Merkez Bankası'nın kullanabileceÄŸi diÄŸer silah ise faiz. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan'ın düÅŸmesini istediÄŸi faizin akıbetine iliÅŸkin karar 17 Mart'ta. 

Neden?

ABD Merkez Bankası (Fed) kendi ekonomik sıkıntılarının üstesinden gelmek için piyasaya çok fazla dolar sürdü ve yatırım yapılması amacıyla faizleri düÅŸük tuttu. ABD ekonomisinde gerçekleÅŸen iyileÅŸmenin ardından piyasaya para sürmekten vazgeçen ABD yakın zamanda da faizleri yeniden yükseltmeyi planlıyor. Bu da Türkiye gibi geliÅŸmekte olan ülkeleri faiz açısından cazip konumlarını kaybetmelerine ve doların yeniden geliÅŸmiÅŸ ülkelere dönmesine sebep oluyor.

Bu olumsuz geliÅŸmelerin yanında Türkiye’de yaklaÅŸan seçimler, siyasi iktidar ile Merkez Bankası arasında devam eden faiz tartışmaları, Merkez Bankası’nın bağımsızlığına yönelik eleÅŸtiriler, Türkiye’nin düÅŸen ihracat ve yükselen iÅŸsizlik verileri, bu deÄŸer kaybının en fazla yaÅŸandığı ülkelerden birinin Türkiye olmasına sebep oluyor.

Bugünün verileri ve etkileri

Bu sabah Türkiye 2014, 15 yaÅŸ üstü iÅŸsizlik verileri açıklandı. Ä°ÅŸsizlik oranı yüzde 0,2 artarak 9,9 oranında çıktı. Ayrıca TÜÄ°K'in açıkladığı Ocak ayı perakende satış hacmi rakamlarına göre, tüketim bir önceki aya göre yüzde 0,3 düÅŸtü. Bu verinin eklenmesiyle oluÅŸan yıllık tüketim rakamı ise yüzde 4 artış gösterdi. Bu veriler Türkiye’de iÅŸsizliÄŸi ve tüketimi ortaya koymaları açısından önemli. 

Kaynak: Al Jazeera