'AİHM kararı uygulansın'

Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi (AÄ°HM), CEM Vakfı’nın cemevlerinin cami, kilise ve sinagoglarda olduÄŸu gibi elektrik faturasından muaf tutulma talebiyle ilgili baÅŸvurusunu 2 Aralık 2014'te karara baÄŸlamıştı. AÄ°HM, cemevlerinin de ibadethane olduÄŸunu belirterek, Türkiye devletinin bu konuda ayrımcılık yaptığına hükmetmiÅŸti. Türkiye'de sadece cami, sinagog ve kiliseler ibadethane olarak kabul edildiÄŸi için bu yerlerin elektrik faturası devlet tarafından karşılanıyor. Åžu ana kadar faturalarını kendileri ödeyen Türkiye'deki 937 cemevi AÄ°HM kararı sonrası artık ödememeye baÅŸladılar. Al Jazeera Türk'e konuÅŸan Kartal Cemevi Vakfı BaÅŸkanı Ä°smail Saçlı, hükümetin biran önce AÄ°HM kararını uygulamasını istiyor. Saçlı, cemevlerinin statüsüyle ilgili yasal düzenleme yapılması gerektiÄŸini belirtiyor. 

CHP’den belediyelerine cemevi genelgesi

AÄ°HM'in cemevlerinin statüsüyle ilgili verdiÄŸi karar Türkiye'deki Alevi temsilcilerini harekete geçirmiÅŸti.

http://www.inhak.adalet.gov.tr/ara/karar/cumhuriyetci.pdf

Karar sonrası Alevi Vakıflar Federasyonu, Alevi BektaÅŸi Federasyonu ve Alevi Dernekler Federasyonu AK Parti, CHP, HDP ve MHP liderlerinden Alevilerin talepleriyle ilgili yazılı randevu talebinde bulundu. Talebe CHP ve HDP’den onay çıkınca üç federasyonun baÅŸkanları ve yöneticileri görüÅŸmeler yaptı. Alevi temsilcilerin taleplerinden biri de, belediyelerin cemevlerinin hizmetlerini karşılamasıydı. 

GörüÅŸme sonrası CHP Genel BaÅŸkan Yardımcıları Sezgin Tanrıkulu, Veli AÄŸbaba ve Genel Sekreter Gürsel Tekin imzalı 229 CHP’li belediyeye yazılı genelge gönderildi. CHP’nin belediyelerine gönderdiÄŸi genelgede de AÄ°HM kararına atıfta bulunuluyor. Belediyelerin aldığı cemaevlerinin hizmetlerinin karşılanmasının hukuksal dayanağı olarak ise, belediyelerin mabetlerinin yapımı, bakımı ve onarımı yapabileceklerine dair 3.7.2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendindeki hükümler.

http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf

Ä°kinci bir gerekçe ise, “Belediye ve baÄŸlı idareler, meclis kararıyla mabetlere indirimli bedelle ya da ücretsiz olarak içme ve kullanma suyu verebilirler” hükmünün yer aldığı, aynı kanunun 15’inci maddesinin 5. fıkrasına 12.11.2012 tarihli ve 6360 sayılı Kanunun 18’inci maddesinin eklenmesi gösteriliyor:

“Bu baÄŸlamda, Cemevlerinin ibadethane/mabet olduÄŸu AÄ°HM kararıyla tescillendiÄŸinden, Belediyelerin Cemevleri için arsa tahsis etmesi, yapım, bakım ve onarımını üstlenmesi ve bedelsiz veya düÅŸük bedelle içme veya kullanma suyu vermelerinde hukuksal herhangi bir engel bulunmadığı gibi bunları yerine getirmek belediyelerin yasal görevleridir.”

Al Jazeera Türk’e konuÅŸan CHP Genel BaÅŸkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, aldıkları kararın yasal ve anayasal dayanaklarının olduÄŸunu söyledi. AÄ°HM’in verdiÄŸi kararı hatırlatan Tanrıkulu, “Hizmetlerin belediye bütçesinden karşılanması önünde yasal bir engel yoktur” dedi. Ä°stanbul’da Alevi temsilcileriyle görüÅŸmesinde HDP EÅŸbaÅŸkanı Selahattin DemirtaÅŸ da HDP de aynı doÄŸrultuda karar verdi, belediyelerinin cemevlerine her türlü hizmeti sunacağını açıkladı. 

Kartal Cemevi Vakfı en son aralık 2014'teki elektrik faturasını ödedi. [FotoÄŸraf:Mustafa DeÄŸirmenci/Al Jazeera Türk]

 

Faturalar ödenmiyor

CHP ve HDP belediyeleri bu kararı aldı ama Alevi temsilcileri cemevleri konusunun yerel yönetimlerle çözülmeyeceÄŸini belirtiyor. AK Parti Hükümet’inin yasal düzenleme yapmasını isteyen cemevi vakıfları, AÄ°HM'in kararının da bir an önce uygulanmasını talep ediyor.

AÄ°HM kararı sonrası, Türkiye’deki cemevleri, iki aydır gelen elektrik borçlarını ödememeye baÅŸladı. Sayaç okumaya giden görevliler cemevleri yetkililerince uyarıldı. Elektrik kurumları görevlileri de cemevlerine sözlü olarak elektrik kesintisi yapma ihtarında bulundu. Åžu ana kadar herhangi bir elektrik kesintisi yok ancak Al Jazeera Türk’e konuÅŸan Ä°stanbul’daki Kartal Cemevi Vakfı BaÅŸkanı Ä°smail Saçlı, “Her an yazılı ihtarlar gelebilir, kesintiler bekliyoruz” diyor. 

 

Kartal Cemevi Vakfı BaÅŸkanı Ä°smail Saçlı. [FotoÄŸraf: Mustafa DeÄŸirmenci/Al Jazeera Türk]

‘Kesinlikle ödemeyeceÄŸiz’

Saçlı, AÄ°HM kararına dayanarak, cemevlerinin elektrik ve su paralarını kesinlikle ödemeyeceklerini belirtiyor. Aylık 40 bin TL gibi toplam masrafı bulunan Vakfın BaÅŸkanı Saçlı, elektrik kesintileri olması durumunda ise oturma eylemi, açlık grevi, yürüyüÅŸ gibi sivil itaatsizlik eylemleri yapacaklarını söylüyor:

“AÄ°HM bizi ibadet ibadethane olarak kabul etti, elektrik ve su faturalarını devletin karşılaması gerekiyor. Yetkililer elektrik sayacını okumaya geldiler, okutmadık, ödemeyeceÄŸimizi söyledik. Sözlü olarak borucunuz var uyarıları aldık. Kesinti henüz yok ama her an ihtar gelebilir, kesintiler de bekliyoruz. DoÄŸalgaz faturasını ödüyoruz, çünkü camiler de ödüyor. EÅŸitlik istiyoruz. Camiye yapılan bize de yapılsın.”

Ä°smail Saçlı, AÄ°HM kararı sonrası 12 Aralık 2014’te BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu’na elektrik giderlerinin karşılanmasını talebini içeren bir dilekçe gönderdiklerini ancak henüz bir yanıt alamadıklarını da hatırlatıyor. BaÅŸbakan DavutoÄŸlu’na hitaben yazılan yazıda, özetle ÅŸunlar yazılı:

“Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi, Cemevlerinin Ä°badethane olduÄŸuna, Elektrik, Su giderlerinin diÄŸer Ä°badethaneler ( Cami, Sinagog, Kilise vb) gibi genel bütçeden karşılanmasına karar vermiÅŸtir. Kartal Cemevi Vakfımız da aynı amaç da hizmet verdiÄŸi için, Yeni Bosna Cem Vakfı gibi Ä°badethane statüsünde deÄŸerlendirilerek, Vakfımızın Elektrik giderlerinin karşılanmasını arz ederiz.”

‘Yasal düzenleme olmalı’

Ä°smail Saçlı, CHP ve HDP’nin cemevleriyle ilgili aldıkları karardan memnun olduklarını, diÄŸer belediyelerden de aynı kararı beklediklerini belirtiyor ama sorunun asıl yasal düzenlemeyle çözülmesi gerektiÄŸini vurguluyor.

Karacaahmet Cem Vakfı BaÅŸkanı Muharrem Ercan da aynı düÅŸüncede. Ercan, CHP’li belediyelerin Ä°stanbul’da aldıkları kararı olumlu olduÄŸunu hatırlatıyor ve “Bu konuda Bakanlar Kurulu’nun bir karar vermesi gerekiyor. Åžimdi belediyeler cemevlerine bir katkı saÄŸlamış olabilirler, su ve elektrik için belediye bütçesinden verebilirler ama devlet tarafından cemevlerinin statüsünün yasalaÅŸması gerekiyor” diyor.

Karacaahmet Cemevi Üsküdar’da bulunuyor. Üsküdar Belediyesi AK Parti’nin elinde. Muharrem Ercan, önümüzdeki günlerde belediyeye baÅŸvuracaklarını belirtiyor. “Åžu ana kadar belediyeden bir talepte bulunmadık. Cevap verip vermeyeceklerini bilmiyorum. AÄ°HM kararını hatırlatıp, CHP’li belediyelerinin aldığı kararının aynısını Üsküdar Belediyesi’nden uygulamasını talep edeceÄŸiz” diyor.

Åžahkulu farklı düÅŸünüyor

Kadıköy Ä°lçesi’nde bulunan Åžahkulu Sultan Dergahı Vakfı BaÅŸkanı Mehmet Çamur ise farklı düÅŸünüyor. Derhagın aylık gideri 50-60 bin civarında olduÄŸunu dile getirden Çamur, belediyelerin aldığı kararı önemsemediÄŸini söylüyor. O göre, belediye de devletin bir kurumu ve devlet dini finanse etmemeli:

“Belediyelerin bütçesi sadece Alevilerin verdiÄŸi paradan oluÅŸmuyor. O belediyelerin bütçeleri Sünni yurttaÅŸlarımızın da verdiÄŸi paralardan oluÅŸuyor. Vergiyi ödeyen vatandaşın cemevlerine elektrik, su ve diÄŸer giderleri verme yönünde razılığı var mıdır? Nasıl Alevi vatandaÅŸlar alınan bütçe, Sünni imamlara veriliyorsa doÄŸru deÄŸilse,  bu da doÄŸru deÄŸil. Devlet dinden elini çekmeli. Devlet dini finanse etmemeli. Kim inanıyorsa kendi inançlarının gereÄŸi kim ne yapıyorsa kendi parasını versin yapsın. Tüm ibadet yerlerine cami, cemevleri, sinagog, devlet bunların elektriÄŸine, suyuna, inÅŸaatına karışmamalı.” 

 

Åžahkulu Sultan Dergahı Vakfı BaÅŸkanı Mehmet Çamur. [FotoÄŸraf:Burhan Ekinci/Al Jazeera Türk]

CHP’li belediyelerin, kendi ilçelerindeki cemevlerinin hizmetlerini karşılayacağı kararı aldığını hatırlattığımızda, Mehmet Çamur, ÅŸöyle diyor:

“Ben ilkesel bakıyorum. Biz almayız. Bu kendimizi inkar etmektir. Sen devletsin, sen karışma bu iÅŸlere. Bu belediyenin de devletin de iÅŸi deÄŸil. Devlet karışmayacak bu iÅŸe. Ä°lke olarak devletten din adına para alınmamalı. Devletten böyle bir talebimiz olmamalı.”

Kaynak: Al Jazeera