AkciÄŸer kanseri ve akciÄŸer zarı kanseri (mezotelyoma) dünyada sanayi hastalığı olarak biliniyor. Ağır sanayide kullanılan asbest maddesi ile temas eden kiÅŸilerin bu hastalığa yakalanma riski yüksek. Ancak Türkiye’de hayatı boyunca hiçbir ÅŸekilde sanayide çalışmamış köylü nüfus, toplam hasta sayısının üçte ikisini oluÅŸturuyor. Bunun nedeni ise Anadolu’da bulunan bir tür volkanik toprağın içerdiÄŸi yoÄŸun asbest lifleri. Köylüler yüzyıllar boyunca bu asbestli toprağı bina yalıtımında, yol yapımında ve hatta hastalıkların tedavisinde ilaç olarak kullandı. 

Asbestli bölgeler tespit edildi

Bu volkanik toprak, halk arasında ak toprak, çorak toprak, gök toprak, çelpek, höllük veya ceren toprağı gibi isimlerle de biliniyor. SaÄŸlık Bakanlığı, Türkiye için önemli bir halk saÄŸlığı sorunu yaratan toprağı incelemek için Türkiye Mezotelyoma Çalışma Grubu’nu oluÅŸturdu. EskiÅŸehir Osmangazi Üniversitesi’nden Prof.Dr. Muzaffer MetintaÅŸ ve Marmara Üniversitesi’nden Prof.Dr. Hasan Fevzi Batırel tarafından koordine edilen “Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planı” kapsamında tespit çalışmalarını tamamladı. 30 ilde yerleÅŸik 24 üniversite, 4 eÄŸitim ve araÅŸtırma hastanesi, 2 meslek hastanesinden 38 öÄŸretim üyesi / bilim insanı ve 4 yabancı danışmandan oluÅŸan ekip Türkiye genelinde, iki yıl boyunca araÅŸtırmalar yaptı. Proje kapsamında Türkiye'de asbest sorununun olma ihtimali olan 58 ilin, 1.256 köyünden toprak örnekleri alındı. Örnekler EskiÅŸehir Osmangazi Üniversitesi ve TÜBÄ°TAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik AraÅŸtırma Kurumu) tarafından analiz edildi. Sonuçlara göre 370’den fazla köyde "asbest teması" tespit edildi.

“Köyler taşınmayacak, rehabilite edilecek”

SaÄŸlık Bakanlığı ve Türkiye Halk SaÄŸlığı Kurumu'ndan konuÅŸtuÄŸumuz yetkililer, asbest belirlenen köylerin taşınmasının söz konusu olmadığını söylediler. Kanser Daire BaÅŸkanı Doç. Dr Murat Gültekin, baÅŸka önlemlerle sorunun halledilebileceÄŸini söylüyor:

“Asbest lifi içeren topraklar belli bölgelerde bulunuyor. Köylüler bu toprakları bulundukları yerlerden taşıyarak getiriyor ve evlerinde kullanıyor. Duvarları bu toprak ile sıvanmış binalarda, söz konusu sıva, kalın plastik bir boya tabakası ile yalıtılabilir. Asbestli bölgelerin üzeri ekilebilir toprak ile kapatılıp ve yeÅŸillendirilebilir. Asbestli toprağın yol yapımında kullanıldığı köylerde ise asfaltlama çalışması yapılacak. Bu önlemler ile halkın asbest ile olan teması tamamen kesilecektir ve köylerin taşınmasına gerek yoktur.”

EskiÅŸehir Osmangazi Üniversitesi GöÄŸüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı ÖÄŸretim üyesi Prof. Dr Muzaffer MetintaÅŸ, bugüne kadar 150 bin kiÅŸinin asbestli toprak ile temas ettiÄŸini ve 

 

Prof. Dr Muzaffer MetintaÅŸ "asbestli köylere hemen müdahale edilmeli" diyor. [FotoÄŸraf: Ä°lker TaÅŸ / Al Jazeera Türk]

önümüzdeki 20 yıl içerisinde bu gruptan 10 bin yeni akciÄŸer zarı kanseri vakası çıkmasının beklendiÄŸini söylüyor. MetintaÅŸ, gerekli önlemlerin ivedilik ile alınmasının hayati önem taşıdığının altını çiziyor:

“Teması ÅŸu anda kesersek, yani önümüzdeki bir yıl içerisinde iyi bir önlem planı yaparsak, hızlı, pratik, bürokrasiye ve bilimsel fantezilere boÄŸmadan… Gerekli önlemler alınırsa 150 bin kiÅŸinin asbestli toprak ile temasını kesmiÅŸ oluruz. Bu sayede de 3 binden fazla yeni vakayı önlemiÅŸ oluruz.”

Üç aÅŸamalı önlem planı

SaÄŸlık bakanlığı yetkilileri, bilimsel çalışmaların sonuçlarının kendilerine Mart ayında teslim edileceÄŸini söyledi. Bu bilgiler ışığında üç aÅŸamalı bir önleme planı hayata geçirilecek. Bu plana göre öncelikle bölge halkına yönelik yoÄŸun bir bilgilendirme kampanyası baÅŸlatılacak. Temasın nasıl gerçekleÅŸtiÄŸi ve nasıl korunacakları anlatılacak.

Ä°kinci aÅŸamada ise asbestli bölge ve arazilerin yalıtımı gerçekleÅŸtirilecek. Son olarak da, aile hekimliÄŸi kurumu ile koordineli bir ÅŸekilde, daha önce asbestli toprak ile temas etmiÅŸ kiÅŸilerin saÄŸlık durumu yakından izlenecek.

MUHABÄ°R: 

Can Hasasu

ALJAZEER HABER