Netanyahu asıl şoku şimdi yaşayacak!

Konuyu deÄŸerlendiren Hollanda Türk Hukukçular BirliÄŸi BaÅŸkanı Köse, "Ä°srailli yetkililer asla askeri yetkililerini yargılatmayacaklarını açıkladılar. Onlara çok kötü bir haberim var. Evet belki Lahey'e getirilip burada yargılanmayabilirler ama sonuç itibarıyla UCM'nin yetkisi var. Söz konusu kiÅŸiler hakkında arama ve tutuklama kararı çıkarabilir. Bunu bütün uluslararası platformlara bildirebilir. O zaman üst düzey Ä°srailli yetkililer artık her yere ellerini kollarını sallayarak gidemezler. Hava sahasından geçerken bile tutuklama söz konusu olabilir. Bu açıdan deÄŸerlendirdiÄŸimizde adalet yerini bulacaktır, buna inanıyorum." dedi.

Hollanda Türk Hukukçular BirliÄŸi BaÅŸkanı avukat Ejder Köse, yaptığı açıklamada, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) Ä°srail'e yönelik ön soruÅŸturma kararının ardından esas soruÅŸturmanın açılıp açılmayacağının büyük oranda savcıların ön soruÅŸturmada toplayacağı delillere baÄŸlı olacağını söyledi.

"Ön soruÅŸturma süresinin en az 4 en çok 24 ay sürebileceÄŸine" iÅŸaret eden Köse, esaslı bir yargılamanın baÅŸlayacağına yönelik inancının yüksek olduÄŸunu belirtti. UCM'nin kararının çok önemli olduÄŸunu kaydeden Köse, ÅŸöyle devam etti:

"Ä°srailli üst düzey askeri ve siyasi yetkililer er veya geç mutlaka yargı önüne çıkıp hesap verecekler. 2014'teki Gazze saldırılarını herkes izledi. Bizzat BM binaları bombalandı. EÄŸer tüm bu deliller yetmeyecekse bilemiyorum baÅŸka ne deliler isteyecekler? Sonuç itibarıyla bence savcının hangi Ä°srailli yetkilileri yargılayacağı konusunun daha heyecanlı olacağını düÅŸünüyorum."

Filistin'in, mahkemenin kuruluÅŸuna kaynaklık eden Roma AnlaÅŸması'nı imzalayarak BM'ye sunmasından sonra harekete geçen UCM savcısı, 13 Haziran 2014 tarihinden bu yana bölgede medyana gelen olaylara bakmakla yükümlü. Filistin, mahkemeye, UCM'nin yargılama yetkisini 13 Haziran 2014'ten itibaren kabul ettiÄŸine dair beyanda bulunduÄŸu için mahkemenin bu tarihten öncesinde olanlarla ilgili yetkisi bulunmuyor.

Mahkemeyle ilgili mevzuata bakıldığında savcıların ön soruÅŸturma kapsamında herhangi bir sebeple yeterli belge toplayamamaları durumunda soruÅŸturma açılmayabilir. Avukat Ejder Köse, mevcut durum göz önüne alındığında bu ihtimalin düÅŸük olduÄŸu inancında. Savcının delil toplamak için bölgeye gitme zorunluluÄŸu bulunmadığını söyleyen Köse, ÅŸöyle konuÅŸtu:

"Deliller farklı yollardan toplanabilir. Savcı isterse bölgeye giderek halk ve yetkililerle görüÅŸebilir ama bunu yapma zorunluluÄŸu yok. Bana göre farklı insan hakları kuruluÅŸları da dahil çok yerde yeterli deliller var, onları alarak ön soruÅŸturmayı tamamlayacak. Bu belgeler dava açılmasına yeter."

"Suç iÅŸledikleri iddia edilen kiÅŸiler önce kendi mahkemelerinde yargılanmalı"

UCM'yi oluÅŸturan Roma Statüsü'nde belirtilen tamamlayıcılık ilkesine göre, Filistin'in yargılanmasını istediÄŸi Ä°srailli yetkililer, önce Ä°srail mahkemelerinde yargılanmalı. Çünkü UCM'nin alanına giren suçların soruÅŸturulmasında öncelikle taraf devletlerin ulusal yargı organları yetkili. Adalet ulusal düzeyde saÄŸlanamaz, ulusal yargı sisteminde tüm yollar tükenmiÅŸ, iç karışıklıklardan dolayı yargı sistemi çökmüÅŸ veya yargılama hiç baÅŸlatılamamışsa UCM devreye girer. Adaletin ulusal düzeyde doÄŸru bir ÅŸekilde yürüyüp yürüyemeyeceÄŸine UCM yönetimi karar verir.

Mahkemenin bu süreçlerden sonra ilgili kiÅŸiler hakkında dava açılması kararı vermesi durumunda UCM'ye üye olmayan Ä°srail'in bunu engelleme yetkisi bulunmuyor.

Mahkemenin kuruluÅŸuna kaynaklık eden Roma AnlaÅŸması'na göre, UCM'ye taraf olan her devlet, soruÅŸturmanın açılıp sonuçlanmasına kadar geçen süreçte mahkemeyle iÅŸbirliÄŸi yapmak zorunda. Üye olmayan devletlerin ise böyle bir zorunluluÄŸu yok. Dolayısıyla Ä°srail mahkemeye üye olmadığı için yöneticileri veya vatandaÅŸları hakkında açılacak bir davada UCM'yle iÅŸbirliÄŸine gitmeyebilir. Nitekim Ä°srailli yetkililerin yaptıkları açıklamalara bakıldığında bu yolun tercih edileceÄŸi tahmin ediliyor.

Bu durumun mahkemenin atacağı adımları etkilemeyeceÄŸini belirten Köse, ÅŸu deÄŸerlendirmede bulundu:

"Ä°srailli yetkililer asla askeri yetkililerini yargılatmayacaklarını açıkladılar. Onlara çok kötü bir haberim var. Evet belki Lahey'e getirilip burada yargılanmayabilirler ama sonuç itibarıyla UCM'nin yetkisi var. Söz konusu kiÅŸiler hakkında arama ve tutuklama kararı çıkarabilir. Bunu bütün uluslararası platformlara bildirebilir. O zaman üst düzey Ä°srailli yetkililer artık her yere ellerini kollarını sallayarak gidemezler. Hava sahasından geçerken bile tutuklama söz konusu olabilir. Bu açıdan deÄŸerlendirdiÄŸimizde adalet yerini bulacaktır, buna inanıyorum."

Roma AnlaÅŸması'na göre mahkemeye üye her devletin UCM ile iÅŸbirliÄŸi yapmak durumunda olduÄŸunu anlatan Köse, ön soruÅŸturma kararının Filistin'in uluslararası alanda devlet olarak tanınmasına da büyük katkı yapacağını vurguladı.

Merkezi Hollanda'nın Lahey kentinde bulunan UCM'deki yargılama sırasında veya sonunda kiÅŸiler hakkında tutuklama kararı alınabilir. Tutuklu yargılananlar için Lahey'de BM'ye baÄŸlı bir hapishane mevcut. Yargılama sonunda haklarında mahkumiyet kararı verilenler ise taraf devletlerin cezaevlerinde bu cezalarını çekebilir.