İktidara Muhalif Medya Azınlıkta mı Kaldı?

Kemal Öztürk

Avrupa Parlamentosu baÅŸta, yurt dışındaki siyasi ve basına açık toplantılarda hükümeti sıkıştırdıkları bir kaç konudan biri her zaman medya ve basın özgürlüÄŸü meselesi olmuÅŸtur. 

Türkiye’de iktidarın kendi medyasını oluÅŸturduÄŸunu, kamuoyuna iktidar yanlısı medyanın hakim olduÄŸunu, muhalif tüm basının susturulduÄŸunu söylerler, Türkiye’den giden yetkililer de hep savunma yapmak zorunda kalırdı.

Ä°ÅŸin ilginci ÅŸuydu, sorular ve suçlamalar hep aynı mantıkla ve ayını formatta olurdu. Yani aynı merkezin domine ettiÄŸi algının sonuçlarını yaşıyorduk. Bu suçlamalar genelde aynı dönemde, bir kampanya ÅŸekilde yapılır, yabancı medya ve Türkiye’deki uzantıları bu kampanyayı her zaman desteklerdi. R. Tayyip ErdoÄŸan’ın BaÅŸbakanlığı döneminde Basın Danışmanlığını yaparken buna çok ÅŸahit oldum.

Åžimdi Avrupa Parlamentosu’nun son raporunda yine aynı dil ve üslupla Türkiye’deki medya özgürlüÄŸü ve sansür konuları ele alınmış, “Cemaat medyasına” yönelik adli soruÅŸturmalar sert dile eleÅŸtirilmiÅŸ. Bir süredir zaten Avrupa medyasında ve Türkiye’deki uzantılarında aynı kampanya devam ediyordu.

Gerçekten durumun ne olduÄŸunu anlamak aslında çok kolay. Her hafta medya sitelerinde yayınlanan gazete tiraj raporuna bakmanız durumu anlamanız için yeterli. Son rapora göre tabloyu hiçbir yorum yapmadan size özetleyeyim.

Türkiye’de günlük 39 gazete yayın yapar. Tüm gazetelerin günlük toplam  tirajları 4,5 ile 5 Milyon arasında deÄŸiÅŸir. Yaz ayları, promosyonlar ve dönemsel olaylara göre tirajlar artar veya azalır. Bu rakamın geliÅŸmiÅŸ ülke standartlarının çok altında olduÄŸunu ve her geçen gün düÅŸtüÄŸünü unutmayın (Japonya’da sadece Yomiuri Shimbun Gaztesi’nin günlük satışı 14 Miyon’dur). Daha vahim olan durum ÅŸudur ki, Türkiye’deki bu tiraj rakamı gerçek deÄŸildir ama bu baÅŸka bir tartışma konusu.

Günlük yayınlanan gazetelerin iki tanesi spor gazetesidir ve siyasi haber yapmaz. Geri kalan 37 gazetenin bir siyasi tavrı vardır ve yayınlarını buna göre yapar. Benim kriterlerime göre bu gazeteler ÅŸu ÅŸekilde tasnif edilebilir:

Günlük siyasi yayın yapan gazete sayısı 37

Hükümet politikalarına muhalif gazete sayısı 22, (% 60)

Hükümet politikalarını destekleyen gazete sayısı 11, (30)

Güçlüden yana tavır deÄŸiÅŸtiren gazete sayısı 3, (%10)

Siyasi gazetelerin toplam günlük tirajı 4 Milyon 300 bin. (19 Ocak 2015 verileri)

Hükümet politikalarına muhalif gazetelerin toplam tirajı: 2 Milyon 750 Bin (% 63)

Hükümet politikalarını destekleyen gazetelerin tirajı: 1 Milyon 122 Bin (%26)

Güçlüden yana tavır deÄŸiÅŸtiren gazetelerin toplam tirajı 450 Bin (%10)

Bu tasnifte gazetelerin isimlerini yer sorunu yüzünden yazmadım. Ancak hangi gazetenin objektif, hangisinin muhalif  ya da hükümet yanlısı olduÄŸu konusu tartışılır bir durumdur. Bazı gazeteler kimi zaman iktidar yanlısı, kimi zaman da iktidar karşıtı olarak suçlanmıştır. Tasnifi nen kadar deÄŸiÅŸtirirsek deÄŸiÅŸtirelim, durum fark etmeyecektir:

Hükümete muhalif gazeteler Türkiye’de ezici bir ÅŸekilde çoÄŸunluktur. Sürekli olarak hükümetin kurdurup, büyüttüÄŸü ÅŸeklinde suçlanan ve propagandası yapılan gazete sayısı da, tirajı da azınlıktadır. Buna bu gazetelerin sahip olduÄŸu televizyonlar açısından bakarsanız durumun yine deÄŸiÅŸmediÄŸini göreceksiniz.

Åžimdi Türkiye’de kamuoyuna kim hakim, kim yönlendiriyor, kim daha fazla propaganda gücüne sahip daha net anlaşılıyordur sanırım?

Peki bu muhalif gazeteler istedikleri gibi muhalefet yapabiliyorlar mı, editöryal bağımsızlığa sahipler mi? Bunu da yarın örnekleriyle anlatayım.

YENÄ° ÅžAFAK