'Fransa bir saldırıyı daha kaldıramayabilir'

Sadece tek bir ortak arkadaÅŸ üzerinden bir araya gelmiÅŸ üç kiÅŸi konuÅŸuyoruz. Japonya'dan gelen bir sanatçı, Fransız bir hukukçu, Lübnanlı bir çevirmen ve Türk bir gazeteci. Paris'te içilen her kahveye, kaşıklanan her kuskusa Charlie Hebdo tartışması eÅŸlik ediyor. Kırılgan bir laiklik tartışması, sloganlarla savunulan ifade özgürlüÄŸü, milyonlarca Müslümanın peygambere hakaret edilmemesi yönündeki sivil talebi... Japon sanatçı basın özgürlüÄŸü konusunda sert bir argümanla konuya giriyor. Bir gazeteci olarak kibarca beni 'meclisten dışarı' tutarak, "Madem bu kadar özgürsünüz neden FukuÅŸima'daki nükleer facianın ardından binlerce çocuk kanser oldu, basın FukuÅŸima'nın korkunç sonuçlarını neden saklıyor?" diye soruyor. 11 Eylül saldırılarının Amerika tarafından yapıldığını iddia ediyor. Ä°srail'in Filistinle savaÅŸ halinde olmasını büyük silah ÅŸirketlerinin istediÄŸini savunuyor. Fransız hukukçu hemen devreye giriyor, bunların komplo olduÄŸunu söylüyor.

Charlie Hebdo saldırısının ardından birlik gösterisinin yapıldığı La Republique'te (Cumhuriyet Meydanı) atmosfer masalardaki tartışmalardan daha uzak. Fransızlar 11 Ocak'ta sergilenen birlik ve dayanışmanın sürüp sürmeyeceÄŸini merak ediyor. CumhurbaÅŸkanı François Hollande'ın 'Saldırı sonrası Ä°slam karşıtlığıyla mücadele'ye dair güçlü mesajını olumlu bulanlar da var, bunun 'damgalayıcı' olduÄŸunu düÅŸünenler de. Al Jazeera, Paris'teki üç önemli camide Müslümanlarla yaptığı mülakatların ardından Fransızlarla konuÅŸtu. 

Adel, ÖÄŸrenci, 17 yaşında

Üzgünüm. Cumhuriyet Meydanı’ndaki yürüyüÅŸte birlik vardı ama bunu okulda da tartışıyoruz. Derste öÄŸrenciler de bölünmüÅŸ durumda. Mesela Charlie Hebdo için 1 dakikalık saygı duruÅŸuna bazı öÄŸrenciler katılmadı. Tartışmalar genelde ılımlı Müslümanlar ve radikaller arasındaki farklar üzerine yoÄŸunlaşıyor.

Marine, ÖÄŸrenci, 17 yaşında

CumhurbaÅŸkanı Hollande’ın açıklamaları yerindeydi. Sonuçta Fransa’daki Müslümanların çoÄŸu demokrasiye saygı duyuyor. LaikliÄŸe saygı duyuyor. Radikallere karşı çıkıyor.

Marie, emekli öÄŸretmen

Buradaki atmosfer çok inanılmaz. Derin bir üzüntü ve çok büyük bir dayanışma var. Bence bu son olayın en dehÅŸet verici yanı insanların din adına birilerini öldürmesi. Hiçbir din böyle bir ÅŸeyi emretmez. Tüm dinler yaÅŸamı korumak, yaÅŸayanlara zarar vermemek için var. DiÄŸer yandan Ä°slam adında Müslüman bir polisi de öldürdüler. Ben katoliÄŸim, kocam Yahudi, Müslüman arkadaÅŸlarım var. Onlar da bu saldırıya karşı çıktı. Biz de Papa’ya hakaret edildiÄŸinde karşı çıktık ama kimse öldürülmedi.

Jean-Pierre, emekli memur

Frasız Devrimi'nin temelleri özgürlük, eÅŸitlik ve kardeÅŸliktir. Özgürlük demek ifade özgürlüÄŸü demektir. Fransa’da 1901’deki yasayla kilise ve devlet birbirinden ayrıldı. Bu Ä°slam dahil tüm dinler için geçerli. Dolayısıyla geçen hafta karikatür çizdikleri için insanların öldürülmesine anlam veremedik. Burası Moliere’in ülkesi. Karikatür Moliere’den beri var bu ülkede.

Serge, memur

Åžu an belki insanlar dayanışma içinde ama bir kafa karışıklığı riski var. Ä°ÅŸler daha kötüye gitmemeli, yoksa çok radikal deÄŸiÅŸimlerin olma tehlikesi bulunuyor.

Alex, bankacı

Ä°nsanları öldürmek suçtur. Bu kadar kolay olmamalı. Fransa’daki Müslüman toplumun itbarını zedelemeye çalıştılar. Hollande saldırıdan sonra Ä°slam karşıtlığının da cezalandırılması gerektiÄŸini söyledi. Bence bu açıklama da sorunlu. Çünkü Fransa’da Müslüman ya da baÅŸka topluluklar arasında ayrım yapılmamalı. Ä°nsanları damgalayamazsınız. Fransa’da cemaatler yoktur, eÅŸit haklara sahip vatandaÅŸlar vardır.

Arthur, müzisyen

Åžu an bir birlik havası var ama bu uzun sürmez bence. Çünkü yıllardır Fransa’da ortam çok gergin. Ben mesela ateist bile olsam dine inananlara karşı deÄŸilim. Ama herkes benim gibi deÄŸil. Aşırı saÄŸ ve kötendincilik Fransa’da yükseliÅŸe geçmiÅŸ durumda.

Adelaide, modern dansçı

Geçen pazar çok duygulandım. La Republique’te toplananlar bir ÅŸeyleri savunmak için toplandılar. Bu bir saldırıyı kınamanın çok ötesindeydi. Hep bireysellik tartışmasının olduÄŸu ülkede ilk kez birlik vardı. Åžu an da bu birliÄŸi sürdürmeye çalışıyoruz. Ancak Fransa böyle bir saldırıyı daha kaldıramayabilir.

Lisa, avukat

Bu sadece ‘Ben Charlie’yim’ deÄŸil, ‘Ben özgürlüÄŸüm’ demek. Ä°nsan hakları ülkesinde böyle bir ÅŸeyin olması çok üzücü. Bence bu saldırı sadece basına deÄŸil tüm Frana’ya yapıldı. Bu kentteki, bu ülkedeki herkes bu saldırıdan etkilendi. Belki sosyal bölünmelere yol açma riski var; farklı toplumlar, diasporalar kendilerini savunma içgüdüsüyle hareket edebilir. Ama Fransa’da açık bir toplum var. Bunu atlatacağımızı düÅŸünüyorum.

[FotoÄŸraflar: Osman KaytazoÄŸlu / Al Jazeera Türk]