Fransa'da 'ifade özgürlüğü'' herkese eşit değil

Fransa’da geçen hafta mizah dergisi Charlie Hebdo’ya düzenlenen terör saldırısı sonrası baÅŸlayan “ifade özgürlüÄŸü” tartışmaları devam ederken, ülkede ifade hürriyeti hakkının tüm inanç gruplarına eÅŸit ÅŸekilde verilmediÄŸini gösteren örnekler dikkati çekiyor.

Fransa Ä°slam Konseyi baÅŸta olmak üzere Müslüman kuruluÅŸların dini deÄŸerlere hakaretle ilgili ÅŸikayetleri sonuçsuz kalırken, Paris Ceza Mahkemesi 2005 yılında ticari amaçlar için Katolik deÄŸerleri zedelediÄŸi gerekçesiyle bir tekstil firmasının kullandığı afiÅŸlerin üç gün içerisinde toplatılmasına hükmetmiÅŸti. AfiÅŸte, ressam Leonardo Da Vinci'nin "Mesih'in Son AkÅŸam YemeÄŸi" adlı tablosundan esinlenerek giyim firmasının ürünleri sergileniyordu.

Ülkede 1995 yılında da bir otomobil firmasının Da Vinci’nin aynı tablosundan hareketle hazırladığı "Yeni modele hazır mısınız?" yazılı afiÅŸlerine de Ä°nançlar ve Özgürlükler adlı Hristiyan derneÄŸi dava açmıştı. DerneÄŸin baskıları sonucu otomobil firması afiÅŸleri geri çekmiÅŸ ve firma, Katolik yardım kuruluna bağışta bulunmuÅŸtu.

Müslümanların baÅŸvurusuna ret

Din karşıtı ve sol görüÅŸlü yapısıyla tanınan Charlie Hebdo dergisi aleyhine ise Fransa’daki Müslüman dernekler tarafından birçok kez dava açılmış ancak bir sonuç alınamamıştı. 2006 ve 2007 yılında dergi aleyhine Müslüman dernekler tarafından açılan davaların ardından son olarak geçen yıl Fransa’daki bazı Arap Müslüman dernekleri, "halk arasında kin ve nefreti körüklediÄŸi ve kışkırttığı" gerekçesiyle dergi aleyhine dava açmıştı.

Dernekler, derginin mahkum edilerek 780 bin avro maddi tazminat ödemesini talep etmiÅŸti. Daha önceki yıllarda da 150 bin tirajlı dergi aleyhine yine Hz. Muhammed'e hakaret ettiÄŸi gerekçesiyle Fransa Ä°slam Konseyi ve Paris Camisi tarafından açılan davalar reddedilmiÅŸti. Merkezi Paris’te bulunan Dünya Ä°slam Ligi avukatı Salah Djemai, AA muhabirine yaptığı açıklamada "ifade özgürlüÄŸü konusunda Müslümanlara yönelik ayırımcılık yapıldığını" savunarak, bu durumun ülkedeki Müslümanları rahatsız ettiÄŸini söylemiÅŸti. Ä°fade özgürlüÄŸünün alanı ve sınırları konusunda Müslümanlara yönelik ayırımcılığın endiÅŸe verici olduÄŸunu kaydeden Djemai, kendilerinin Paris Camisi ve Ä°slam Konseyi ile 2006 yılında ortak açtıkları davaların sonuçsuz kaldığını vurgulamıştı.

Fransa Ä°slam Konseyi BaÅŸkanı Halil Ebubekir Ä°slamofobinin toplumda yayılmasını saÄŸlayan yayınlar karşısında sadece hukuki haklarını kullandıklarını ve hukuk düzenine uyarak mahkemeye baÅŸvurduklarını belirtmiÅŸti. Ebubekir, Fransa’daki Müslüman toplumuna itidal çaÄŸrısında bulunmuÅŸtu. 

Özgürlük isteyen Charli Hebdo, "Antisemitik" bulduÄŸu editörünü iÅŸten çıkarmış

Saldırıya uÄŸradıktan sonra medyada "tüm dinleri eleÅŸtiren ve hicveden dergi" olarak tanıtılan Charlie Hebdo, 2008’de eski karikatüristi Maurice Sinet’in iÅŸine “Yahudi karşıtı” iddia edilen karikatürleri nedeniyle son vermiÅŸ. Sinet’nin iÅŸten çıkarılması ülkede “ifade özgürlüÄŸü” tartışmalarını baÅŸlatmıştı.

Muhalefet lideri Nicolas Sarkozy’nin cumhurbaÅŸkanlığı döneminde Charlie Hebdo dergisinde karikatüristlik yapan Sinet’in iÅŸine, 2 Temmuz 2008’de yazdığı ve Yahudi karşıtı karakter taşıdığı iddia edilen köÅŸe yazısı nedeniyle dönemin genel yayın yönetmeni Philippe Val tarafından son verilmiÅŸti. Sinet, yazısında Sarkozy’nin oÄŸlunu kastederek "Jean Sarkozy, babasının ağırbaÅŸlı çocuÄŸu ve daha ÅŸimdiden partide baÅŸdanışman. Yahudi niÅŸanlısıyla evlenmeden önce MuseviliÄŸi kabul ettiÄŸini açıkladı. Ufaklığın hayatta daha alacak yolu var" ifadeleri yer alıyordu. Val, olaydan bir yıl sonra kamu radyosu France Inter’in başına getirilmiÅŸti.

Yine 2000 yılında, gazeteci Mona Chollet, dönemin editörü Philippe Val'ı yazısında Filistinlileri medeni olmamakla suçladığı için protesto etmiÅŸ ancak bu protesto, O'nun iÅŸten atılmasına neden olmuÅŸtu. Val, 4 yıl sonra dergide editörlükten, yayın yönetmenliÄŸine terfi etmiÅŸ ve 2009 yılında France Ä°nter radyosunun başına getirilene kadar bu görevini sürdürmüÅŸtü.