Dresden'deki Türkler: Bu işin sonu kötü

Dresden’de rekor katılımın yaÅŸandığı PEGÄ°DA gösterisinin ardından sakin bir iÅŸ günü. Tarihsel bir ziyaret için buraya gelmiÅŸseniz gökyüzü, savaÅŸtan sonra tıpatıp yeniden yapılmış binalar, modern ve keskin mimarisiyle yükselen yeni yapılarla kent size müthiÅŸ bir turistik keyif sunabilecek kapasitede. Ama son birkaç aydır Dresden ne bu tarihiyle, ne de Türkiye'de bilinen polis teÅŸkilatının takımı Dinamo Dresden'le anılıyor. Herkesin aklında, dilinde PEGÄ°DA var.

Tren istasyonunun aÅŸağısındaki kentin merkezinde deri giyim maÄŸazası sahibi Cüneyt Eker Ä°stanbul'dan üç yaşında gelmiÅŸ buraya. Dresden’in 530 bin nüfuslu bir yer olduÄŸuna vurgu yapıp, “PEGÄ°DA iÅŸi saçmalık. Yabancı nüfusa baksan çok düÅŸük. Köln tarafında falan çok yabancı var. Bence bunlar eskiden kalma saÄŸcılar” yorumunu yapıyor. Eker'e göre 'Pegidacılar Ä°slam karşıtlığını ırkçılıklarını gizlemek için kılıf olarak kullanıyorlar'.

Cüneyt Eker Dresden'de deri maÄŸazasının sahibi.

[FotoÄŸraf: Osman KaytazoÄŸlu / Al Jazeera Türk]

Eker PEGÄ°DA’nın büyümesinde medyanın da etkisi olduÄŸunu savunurken, “Herkes bunları konuÅŸuyor. Medyada ne kadar çok görünürülerse o kadar büyüyorlar. Leipzig’de de baÅŸladılar ÅŸimdi. Medyada göründükçe güç kazanıyorlar. Biraz alttan almak lazım” önerisini getiriyor.

'Ana caddelerden yürüyün'

Eker, 3 kızı olduÄŸu bilgisini verip, “Vallani onlar da korkuyorlar. Sürekli mesaj ve telefonlarla kontrol ediyoruz. Aman arka sokaklardan geçmeyin, ana caddelerden yürüyün diye tembihliyorum kendilerine” diyor. Eker son gösteri öncesinde ara sokaktan geçerken bir minübüsten 8 kapüÅŸonlu kiÅŸinin indiÄŸini ve çok korktuÄŸunu anlatırken, “Allahtan yanımdan geçtiler gittiler ama korkuyorsun yani” ifadelerini kullanıyor.

Eker, PEGÄ°DA’nın büyümesi halinde doÄŸudaki toplumda daha ciddi bölünmelerin olabileceÄŸi görüÅŸünde.

Eker’in deri giyim maÄŸazasının hemen yanında bir Kürt diÄŸeri Türk iki ortağın iÅŸlettiÄŸi bir döner büfesi var. Ä°lk kez bir dönercide Alman bir kadının döner kestiÄŸine ÅŸahit oluyoruz. Cumali Zengin büfenin ortaklarından, PEGÄ°DA’nın en baÅŸta IŞİD’e karşı ortaya çıktığını ama sonra yabancı düÅŸmanlığına dönüÅŸtüÄŸünü aktarırken o da gösterilerin Leipzig’e de sıçramasından kaygılı olduÄŸunu dile getiriyor.

'Dönerleri yiyorlar sonra gösteriye gidiyorlar'

Zengin, PEGÄ°DA’nın büyüme hızına dikkat çekerken, “Adamlar 200 kiÅŸiyle baÅŸladı ÅŸimdi 30 bin kiÅŸi oldular. Çoluk çocuk burada okullara gidiyor. Burada iÅŸimiz gücümüz var. Adam oradan bakmaz, bir tane yanıcı bir ÅŸey attı, yandın gitti iÅŸte. Ä°ÅŸ kötüye gidiyor. Biz yabancılar için burası yaÅŸanacak yer olmaktan çıkıyor” yorumunu yapıyor.

Osman Özadanır ve Cumali Zengin Dresden'in merkezinde restoran iÅŸletiyor.

[FotoÄŸraf: Osman KaytazoÄŸlu / Al Jazeera Türk]

Yanımıza gelen ortağı Osman Özadanır da hemen Cumali Zengin’in sözünün devamında “Vallahi bugün beni bıraksalar, burada iÅŸim gücüm olmasa ben giderim. Canımızı yolda bulmadık” diyor. “Fiziksel bir tehdit, ÅŸiddet eÄŸilimiyle karşılaÅŸtınız mı?’ sorumuza da “Yok ÅŸu an sadece yürüyüÅŸ var. Ä°sterse 1 milyon kiÅŸi yürüsün. Ä°nsanlar yürümekte özgür. Ama bu iÅŸin sonu iyi deÄŸil. Bunların arasında fanatiÄŸi var, Hepsi iyi niyetli deÄŸil ki. Ä°slam düÅŸmanlığından yabancı düÅŸmanlığına gidiyor bu iÅŸ. Sonunda yine 7-8 Türk dönerci öldürürler olur biter” yanıtını veriyor.

Göstericilerle iletiÅŸimlerinin olup olmadığını sorduÄŸumuzda da “Valla gelip burada dönerleri yiyorlar. Ben tanıyorum birini. Bir Alman var, döneri yiyor akÅŸam da gidip bize karşı gösteri yapıyor” diyor.

'Dresden Almanya deÄŸil ki!'

İbrahim Ay 50 yıldır Almanya'da yaşıyor.

[FotoÄŸraf: Osman KaytazoÄŸlu / Al Jazeera Türk]

Diyanet Ä°ÅŸleri Türk Ä°slam BirliÄŸi'nin (DÄ°TÄ°B) Dresden’in dış mahallelerinden birinde yer alan camisinde kimse yok. 60 yıldır Almanya’da yaÅŸayan Ä°brahim Ay yanımıza yaklaşıyor. PEGÄ°DA'yı soruyoruz. Kıbrıs Harekâtı’na katıldığını anlatıp, “Ölümden korkum yok benim. Allah'ın verdiÄŸi canı Allah alır. Ben Alman kanunlarına inanıyorum. Bir ÅŸey olursa olayları bıçak gibi keserler” diyor. Gösterilerin seyrini ise “Bunlar iÅŸsiz güçsüz. Zaten Dresden Almanya mı ki? Almanya’da deÄŸil Dresden. Ben mobilyacılık yaparken bunlara iÅŸ verdim, hâlâ Sovyet kafasındalar. Her ÅŸeyi devlet versin diye gözlüyorlar. Bunlarla çalışamadığım için 1,5 milyon markım battı” sözleriyle deÄŸerlendiriyor.

Ä°brahim Ay, PEGÄ°DA'nın Ä°slamlaÅŸmaya karşı olduklarına dair argümanına da “Kuran’daki mesajlar Alman anayasasında da var. Zekat ver, iyilik yap. Hakiki Müslüman’ın kime zararı olmuÅŸ” sorusuyla karşılık veriyor.

Türk ve Müslüman azınlığa ise “Etliye sütlüye karışmazlarsa bir ÅŸey olmaz” tavsiyesinde bulunuyor.

'Çocuklara dışarı çıkmamalarını tembihledim'

Türk restaurant Dresden Üniversitesi öÄŸrencilerinin uÄŸrak yeri.

[FotoÄŸraf: Osman KaytazoÄŸlu / Al Jazeera Türk]

Dresden Üniversitesi’nin hemen karşısında öÄŸrencilerin uÄŸrak yeri olan lahmacun ve döner restoranına uÄŸruyoruz. Gündem elbette PEGÄ°DA. Ä°smini sadece Ali olarak veren restoran görevlisine soruyoruz, “Vallahi bugün (pazartesi) PEGÄ°DA gösterisi var. Ä°ÅŸe gelmeden önce çocuklara dışarı çıkmamalarını tembihledim. Yani kendim için deÄŸil ama çocuklar için tedirgin oluyorum açıkçası. Sonuçta büyük olarak ben bir ÅŸekilde onlarla mücadele etmenin yollarını bulurum ama çocukların sorumluluÄŸu var.” diyerek kaygılarını dile getiriyor.

Camiye gitmediÄŸini, namaz kılmadığını belirtirken, “Ama Türk kökenliysen hemen Arap dünyasında o kafa kesenlerle aynı kefeye konuyorsun. Türkiye’den Rumlar da var mesela. Ama buradaki adam için fark etmiyor” diyor. PEGÄ°DA'nın büyümeyeceÄŸi umudunu dile getirip, “Mesela bu akÅŸam karşımızdaki üniversitede PEGÄ°DA’ya karşı herkes gösteriye gidiyor. Belediye baÅŸkanımız da bunun önünün kesileceÄŸi güvencesini veriyor. Bir dayanışma var” diye konuÅŸuyor. 

Ancak garson medyadaki Türk algısından da rahatsız; “Bir Alman restoranından olay çıkınca ‘restoranda olay var’ derler. Bir Türk restoranında çıkınca ‘Dönerci’de olay var’ derler. Olay çıkan restoran dönerci olsun ya da olmasın” diyor.

'Gizli ırkçılık görünür halde geldi'

Ahmed Asloui, Dresden'deki İslam Merkezi'nin imamı.

[FotoÄŸraf: Osman KaytazoÄŸlu / Al Jazeera Türk]

Dresden’in Müslüman topluluÄŸunun en önemli temsilcilerinden Dresden Ä°slam Merkezi'ne gidiyoruz. Merkezin imamı Ahmed Asloui Cezayir kökenli. 1998’den beri bu merkez açık. Her cuma 200-250 kiÅŸilik bir cemaat burada Cuma namazı kılıyor.

Asloui de PEGÄ°DA’nın 200 kiÅŸiyle baÅŸlayıp bu kadar büyümesi karşısında ÅŸaÅŸkınlığını gizlemiyor:

“Bunun geçici bir türbülans olduÄŸunu düÅŸünüyordum. Her geçen gün daha fazla insanı içine aldı. Acaba bir yandan da daha mı iyi oldu diye düÅŸünüyorum… Çünkü gizli ırkçılık görünür hale geldi. Eskiden yeraltındaydı bu. Allahtan toplum içerisinde buna karşı çıkan çok farklı sosyal statüten insanlar da var”...

'Pegidacılar acaba hiç Müslümanla karşılaÅŸmışlar mı?'

Cezayir kökenli imama da Dresden’deki Müslüman nüfusun binde 4 olduÄŸunu, bu karşıtlığın kaynaklarını soruyoruz. Asloui’ye gore aslında bu ‘korku yaratmak için yaratılmış herhangi bir bahane:

“Biliyorlar ki böyle bir ÅŸey ortaya attıklarında konu ırkçılık deÄŸil toplumda halihazırda mevcut bazı endiÅŸeler ortaya çıkacaktı. Bu çoÄŸunluÄŸu yanlarına çekmek için uydurulmuÅŸ bir argüman. Ayrıca bu endiÅŸenin bir dayanağı yok. Gidin Pegidacılara sorun hayatlarında hiçbir Müslümanla karşılaÅŸmışlar mı? Hayır, karşılaÅŸmamışlar. Medyadan tanıyorlar.”

Dresdenli imama, Pegidacıların ‘gerçek Ä°slam’ ile karşılaÅŸması için neler yapabileceklerini soruyoruz, yani medyadaki imajın yerine Ä°slamın gerçek mesajı nasıl konulacaktı. Aslında buradaki tüm Müslümanların önündeki en büyük zorluk da bu. Asloui, daha önce konuÅŸtuÄŸumuz DÄ°TÄ°B’den Zekeriya AltuÄŸ’un sözlerine çok yakın ifadelerle bu soruya yanıt veriyor:

“Alman Müslüman toplumu olarak ne yapabiliriz ki? Misyoner deÄŸiliz ki biz. Ä°badetlerimizi halka açık yapıyoruz. Halkla sürekli iletiÅŸim halindeyiz. DiÄŸer kurumlarla irtibat halindeyiz. Kiliselerle, sinagoglarla çalışıyoruz. Bizim yapabileceÄŸimiz ÅŸey ÅŸu an sosyal barışı muhafaza etmek” diyor. Ha iÅŸimizi süper yapamıyoruz. Bizim de kusurlarımız var. Belki daha çok görünür olmamız lazım."