İsrail tekeline Ürdün darbesi

Filistin’in uluslararası arenada tanınma arayışlarını baltalamaya çalışan Ä°srail, beklemediÄŸi bir yerden darbe yedi. Ürdün gazetesi al-Ghad, Amman yönetiminin Ä°srail’le imzalama hazırlığında olduÄŸu 15 milyar dolarlık gaz anlaÅŸmasını askıya aldığını bildirdi. Ürdün’ün kararı, Ä°srail antitröst (tekelleÅŸme karşıtı) kuruluÅŸunun raporundan bir hafta sonra geldi. Antitröst kuruluÅŸu Direktörü David Gilo, geçtiÄŸimiz günlerde yaptığı açıklamada, Akdeniz’deki “Leviathan” gaz arama bölgesinde ABD Noble Energy ve Ä°srailli Delek isimli enerji ÅŸirketleri arasındaki iÅŸbirliÄŸinin “tekelleÅŸtiÄŸini” vurgularken, ya çokuluslu bu konsorsiyumun dağılması ya da tarafların Leviathan ya da Tamar gaz sahalarındaki hisselerini satmasını talep etmiÅŸti. 
TEL AVÄ°V'Ä°N TEKELCÄ° Ä°STEKLERÄ°
Antitröst kuruluÅŸunun “bozma” kararı, Ä°talyanlar tarafından hazırlanan bir raporun arkasından geldi. Raporda Tamar doÄŸal gaz bölgesinde Ä°srail’in “tekelleÅŸen sözleÅŸme istekleri” olduÄŸu açıklandı. Noble’ın Ä°srail direktörü ise anlaÅŸmanın bozulması kararının “Ä°srail’in doÄŸal gaz ve petrol geliÅŸimini karartacağını” ifade etti. Problemin büyümesi üzerine acilen harekete geçen Ä°srail BaÅŸbakanı Benyamin Netanyahu, konuya müdahale etmesi için ulusal ekonomi danışmanını görevlendirdi ancak tüm çabaları sonuçsuz kaldı. 
ANLAÅžMA ‘NÄ°YET’TE KALDI
Noble Energy, Ürdün Ulusal Elektrik Åžirketi ile geçtiÄŸimiz yıl baÄŸlayıcı olmayan bir niyet belgesi yayımlamıştı. 15 yıllığına 15 milyar dolarlık bir mutabakatı içeren belgenin baÄŸlayıcı özelliÄŸinin bulunmaması ve anlaÅŸmanın imzalanmamasından ötürü tedarik edilmesi beklenen doÄŸal gaz Ürdün’e gönderilmeyecek. Bozulan anlaÅŸma, Ä°srail’i bölgede enerji alanında etkin bir güce çeviren anlaÅŸmaların ÅŸimdiye kadarki en büyüÄŸü olduÄŸu ifade ediliyor. AnlaÅŸmayla Ürdün’e 1.6 trilyonküp doÄŸal gaz gönderilecekti. 22 trilyon metreküp rezerv olduÄŸu tahmin edilen Leviathan’daki tüm gaz rezervinin yüzde 40’ı Noble Energy’de, yüzde 23’ü Delek’te ve yüzde 15’i Ratio Oil Exploration isimli Ä°srailli ÅŸirkette bulunuyor.

Yine bedel ödetiyorlar

Ä°srail, Filistinlilerden toplanan ve Ramallah yönetimine transfer edilmesi gereken 2014 Aralık ayı vergi gelirini dondurdu. Tel Aviv yönetiminin 127 milyon dolarlık gelirin dondurma gerekçesi ise Filistin’in Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne (UCM) baÅŸvurması. Ä°srail, Filistin‘in 2012 yılında BM’de “gözlemci devlet” statüsünü kazanmasının ardından da vergi gelirlerini dondurmuÅŸtu.

‘Katliamlara finansman’ 

Ä°srail ile yapılması planlanan gaz anlaÅŸması, Ürdün halkının yönetime karşı en büyük tepki gösterdiÄŸi konulardan birini oluÅŸturuyordu. Son haftalarda özellikle baÅŸkent Amman’da gerçekleÅŸen gösterilerde yüzlerce Ürdünlü, Ä°srail ile tüm ekonomik ve diplomatik iliÅŸkilerin kesilmesini talep etmiÅŸti. Protestocular ayrıca, Ä°srail ile 1994’te imzalanan Vadi Araba Barış AnlaÅŸması’nın iptalini de istedi. Ürdün Ä°hvanı, doÄŸal gaz anlaÅŸmasının Ürdünlülerin duruÅŸunu yansıtmadığını ve “Ürdün’den çok Ä°srail’e fayda saÄŸlayacağını” savunurken, muhtemel gaz anlaÅŸmasını “Ä°srail’in katliamını ve hukuksuzluÄŸunu finanse etmek” ÅŸeklinde yorumluyor.

O gazla ısınmaktansa kendimi yakarım

Ürdün'de anlaÅŸmaya en sert tepkiyi milletvekili Hind el-Fayez vermiÅŸti. Kadın vekil, “Ürdün ekonomisinde bütçe açığı var diye ÅŸeytanla iÅŸbirliÄŸi yapamayız. Ä°srail bizi zayıf düÅŸürmek, halkımızı aç bırakmak ve yok etmek istiyor. Ä°srail’den alınan gazla ısınmaktansa kendimi yakarım daha iyi” demiÅŸti. Bir baÅŸka milletvekili Yahya Saud da, “Arap ve Ä°slam ahlakı Filistinlilerden çalınan gazı satın almamıza izin vermez” sözleriyle yapılacak gaz anlaÅŸmasına büyük tepki göstermiÅŸti.