Åžehitlerin ayak izinde

2003 yılında Sarıkamış Dayanışma Grubu, Arama Kurtarma DerneÄŸi(AKUT) ve Erzurum Kalkınma Vakfı tarafından, 250 kiÅŸi ile baÅŸlamıştı bu yürüyüÅŸ. Türk tarihinin acı sayfalarından olan Sasıkamış harekatı ÅŸehitlerini anmak ve onları onurlandımak için, cephe komutanı EnverpaÅŸa’nın son konuÅŸlandığı yer olan Kılıçulu köyünden Sarıkamış’a kadar 9 kilometre yürümüÅŸlerdi. Köylüler, daÄŸcılık ekipmanları ve renkli kar elbiseleriyle gelen bu ilk gruba ‘Ä°stanbullu şımarık turistler’ gözüyle bakmıştı. Ama bu gönüllü insiyatif hiç yılmadı ve her geçen yıl bir çığ gübi büyüyerek günümüze kadar ulaÅŸtı. Osmanlı coÄŸrafyasının dört bir yanından gelen genç askerlerin yaÅŸamını yitirdiÄŸi topraklarda, 100 yıl sonra, hüzün ve guru bir arada yaÅŸandı.

Sarıkamış harekatının 100. yılında, Sabahın erken saatlerinden itibaren anma yürüyüÅŸü için Kızılçubuk bölgesinde binlerce kiÅŸi toplanmaya baÅŸladı. Törenlere yerel saat ile 08:00'da Kuran-ı Kerim okutusu ve dualarla baÅŸlandı. Kızılçubuk alanı tamamen dolunca yürüyüÅŸ baÅŸladı. YürüyüÅŸ kolunun önününde Genel Kurmay BaÅŸkanlığı'nın temsili Osmanlı askeri bölüÄŸü, komamandolar ve Jandarma Arama Krutarma (JAK) birlikleri yer aldı. Yaklaşık 20 bin kiÅŸiden oluÅŸan grup karlı patikada ağır ağır ilerlerken binlerce kiÅŸi Sarıkamış'ta bulunan tören alanında yerlerini almıştı bile.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) baÅŸkanı Cemil Çiçek, Ä°çiÅŸleri Bakanı Efkan Ala, Gençlik ve Spor Bakanı Akif ÇaÄŸtay Kılıç ve diÄŸer protokol üyelerinin alana gelmesi ile SarıkamkÅŸ ÅŸehitlerini anma alanındaki tören de baÅŸladı. Cemil Çiçek'in anıta çenlen bırakmasını protokol konuÅŸmaları izledi. Türk Hava Kuvvetlerinin gösteri uçağı Solo Türk'ün gösterisi ise törenin en heyecan uyandıran gölümüydü. 

Yetkililerden alınan bilgiye göre bu yılki törenlere katılım 30 bin kiÅŸiyi aÅŸtı. 

Sarıkamış’ın kalbi onunla atmaya baÅŸladı

Kalp Cerrahı Bingür Sönmez ve arkadaÅŸlarının 250 kiÅŸi ile baÅŸlattığı anma yürüyüÅŸe katılım bu yıl 30 bin kiÅŸiyi aÅŸtı.

[FotoÄŸraf: Kemal SoÄŸukdere - Al Jazeera Türk]

Kalp ve damar cerrahı Profesör Bingür Sönmez Sarıkamışlı. DoÄŸup büyüdüÄŸü topraklarda meydana gelen ve hikayeleriyel büyüdüÄŸü bu savaşın kahramanlarını yeniden canlandırmak, onun çocukluk hayaliydi. Ameliyat önlüÄŸünü çıkardı ve kar kıyafetlerini giydi. BaÅŸkanı olduÄŸu Sarıkamış Dayanışma Grubu’na destek olan topluluklarla yaptıkları ilk yürüyüÅŸe medyanın gösterdiÄŸi ilgi onlara büyük moral verdi:

“2004 yılında, Sarıkamış harekatının 90. Yılında daha yüksek bir motivasyonla çalıştık. Ä°lk yılki yürüyüÅŸte 250 kiÅŸiydik. Ertesi yıl, yani Sarıkamış’ın 90. Yıl anma törenlerinde 2000 kiÅŸiye ulaÅŸtık. 2013 yılındaki yürüyüÅŸte 25 bin kiÅŸi olduk. Ä°nÅŸallah her geçen yıl bu sayı daha da artacaktır. Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın son iki yıldır bu etkinliÄŸi üstlenmesi doÄŸrudan gençlik hedef alınmaya baÅŸlandı. Zaten bizim Sarıkamış Dayanışma Grunu olarak amacımız gençlere ÅŸehit anma adabını öÄŸretmek, ÅŸehitleri hatırlatmaktı.”

Okulda okuduÄŸu tarih ve gerçek arasındaki çeliÅŸkiye dikkat çeken Sönmez, anma yürüyüÅŸlerinin toplumda oluÅŸan yanlış algıyı düzelttiÄŸine inanıyor:

“Sarıkamış’ın toplumda bilinme ÅŸekli: Bir gecede, tek kurÅŸun atmadan, donarak, titreyerek yaÅŸamını yitiren zavallılardan ibaretti. Ama ben biliyordum ki onlar 15 gün kahramanca savaÅŸan, Erzurum ile Sarıkamış arasında, 150 kilometre boyunca göÄŸüs göÄŸüse savaÅŸan, Sarıkamış’a saldıran, Sarıkamış’ı alan ama Sarıkamış’ı elde tutamayan kahramanlardı. Her savaşın bir yenen bir de yenilen tarafı vardır. Bu kahramanlar yenildikleri için aÅŸağılanamazlardı. Nitekim 90. Yılda Genel Kurmay BaÅŸkanlığı, ilk defa, internet sayfasında ÅŸehitleri oven, onurlandıran, adeta onların itibarını iade eden bir yazı yayımladığında amacımıza ulaÅŸtığımızı gördük. Bugün artık herkes biliyor ki Sarıkamış bizim tarihimizde parlak bir onur sayfasıdır. Tarihte örneÄŸi görülmemiÅŸ bir emre itaat yaÅŸanmıştır. Anılar ortaya çıkmıştır. Hiç bilinmeyen, tartışılmaya cesaret edilmeyen konular medyada tartışılmaya baÅŸlanıştır. Zaten tarih tartışıldıkça, konuÅŸuldukça deÄŸer kazanır.”

Bingür Sönmez doÄŸup büyüdüÄŸü toprakların sahne olduÄŸu bu tarihi olayı araÅŸtırmayı kendine bir yan uÄŸraÅŸ edindi. Ünlü cerrahın konuya neÅŸter atması baÅŸlarda bazı akademisyenleri rahatsız etse de, bu amatör çabaları zamanla herkesin takdirini topladı. Sönmez ‘tarihten ders çıkartmak için bilmek gerekir’ diyor:

“Gençlik ÅŸunu bilmeli ki I.Dünya savaşı dünyayı bölüÅŸüm savaşıydı. Ve I. Dünya savaşı hiç bitmedi. II. Dünya savaşı da birincisinin devamıydı. Bugün Kafkaslarda, Suriye’de ve Yemen’de devam eden çatışmalar da bunun devamıdır. Ä°nÅŸallah bir III. Dünya savaşına gitmeyiz. Ama bunun için tarihi iyi bilmeli ve gerekli dersleri çıkartmalıyız.”