Sosyal Medya

Ekonomi

Soma'da facianın yaşandığı ocak, devlete kömür değil taş satmış!

04-01-2015 09:00

SAYIŞTAY, 301 maden işçisinin öldüğü madeni işleten Soma A.Ş.’nin devlete kömür diye çoğu zaman taş gönderdiğini, devletin de bunları satın aldığını ortaya koydu.



Sayıştay denetçileri, Soma A.Åž.’nin kamuya 2013 yılında sattığı 2.3 milyon ton kömürün 1.5 milyon tonunu mercek altına aldı. Bunun sadece 768 bin tonunun kömür olduÄŸu, geri kalanın iÅŸe yaramadığı açıklandı. 
 
CHP Manisa Milletvekili ve TBMM Soma Komisyonu Üyesi Özgür Özel ise bu tespitin sonucunda devletin 49 milyon TL’ye kadar zarara uÄŸratılmış olabileceÄŸini ve Soma A.Åž.’ye haksız bir biçimde fazla ödeme yapıldığını iddia etti. Sayıştay raporuna göre Soma A.Åž. 2013 yılında devlete 2.3 milyon ton teslimat yaptı. Sayıştay’ın mercek altına aldığı 1 milyon 549 bin 311 ton karışım yıkamaya verildi. Bundan da sadece 768 bin 791 ton temiz kömür elde edilebildi. Kalan 780 bin 520 ton çöpe gitti.
 
Soma A.Åž.’nin anlaÅŸmasına göre, ÅŸirketin çıkardığı kömür-taÅŸ karışımı kamu tarafından alınıyor ve bu karışım temizleniyor. Çünkü Soma A.Åž.’nin anlaÅŸması tüvenan üretimi kapsıyor.
Tüvenan kömür, bir kömür ocağından tabi olarak çıkarılıp hiçbir iÅŸleme tabi tutulmayan ham kömüre deniyor.
 
CHP Manisa Milletvekili ve TBMM Soma Komisyonu Üyesi Özgür Özel, “Tüvenan normalde daha az üretim yapan küçük madenlere uygulanır. Bu modelde ortalama yüzde 60 kömür, yüzde 40 taÅŸ olur. Soma A.Åž.’nin ürettiÄŸi 2.3 milyon ton kömürün 1.5 milyon tonu mercek altına alınmış. 800 bin tonunun ne olduÄŸu bilinmiyor. Elde edilen kömür sadece 768 bin 791 ton. Buna göre Soma A.Åž.’de kömür olan kısım yüzde 33’ü aÅŸmamış. Bu kadar düÅŸük rakamlar baÅŸka hiçbir yerde yok. Bu rakamlara göre devlet 49 milyon TL’sini taÅŸlara yatırmış” dedi.
 
SÖZLEÅžMEYE UYULMADI
 
Ege Linyitleri Ä°ÅŸletme MüdürlüÄŸü’nün 2013 dönemini inceleyen Sayıştay denetçilerinin raporunda, Soma A.Åž.’ye de bir bölüm ayrıldı. Raporda, rödovans sistemi ile çıkardığı tüm kömürü kamuya satan ÅŸirketin, düÅŸük kalorili kömür sattığı vurgusu da yapıldı. Firmanın taahhüt ettiÄŸi ve sözleÅŸmede yer alan hükümlere göre, üretilecek kömürün baz kalori deÄŸerinin 2.250 kcal/kg olması gerekiyordu. Buna karşın fiili durumda Soma A.Åž.’nin ürettiÄŸi kömürün ortalama kalorifik deÄŸeri 2.213kcal/kg oldu. SözleÅŸmeye göre kalorisi 1.800 kcal/kg altında kalan kömürün de reddedilmesi ve alınmaması gerekiyor. Ancak firma, 2013 yılı ile 2014 yılının ilk 4 ayına isabet eden 10 deÄŸiÅŸik çalışma gününde kalorifik deÄŸeri 1.653 ile 1.788 arasında deÄŸiÅŸen kömürlerden 54 bin tonunu devlete verdi ve karşılığında hiçbir cezai müeyyide ile karşılaÅŸmadı. Soma A.Åž.’nin, 2013 yılı içerisinde sadece eylül ve ekim aylarında baz kalori deÄŸerinin üstünde kömür ürettiÄŸi, geride kalan 10 ayın tamamında ise belirtilen 2.213kcal/kg deÄŸerin altında kömür üretimi yaptığına da dikkat çekilen raporda, ÅŸöyle denildi:
 
KÖMÜRÜN YARISI ATILDI
 
“Soma A.Åž.’nin çıkardığı kömürden 1 milyon 549 bin 311 tonu yıkamaya verilmiÅŸ, 780 bin 520 tonu kayıp kömür olarak atılmış ve geriye kalan kısımdan sadece 768 bin 791 ton temiz kömür elde edilebilmiÅŸtir. Yani ocaklardan çıktığı haliyle satın alınan kömürün yaklaşık yarısı hiçbir iÅŸe yaramadığı için atılmıştır. Firma, düÅŸük kalorili kömür üretmiÅŸ olması nedeniyle sadece 3.8 milyon TL eksik ödeme aldı. Bir baÅŸka deyiÅŸle Soma A.Åž.’ye 149.3 milyon TL yerine 145.5 milyon TL hakediÅŸ ödendi. Ancak Ege Linyitleri Ä°ÅŸletme MüdürlüÄŸü’nün hem operasyon kayıpları, hem de satılabilir kömür miktarlarının azlığı nedeniyle uÄŸradığı kayıplar çok daha fazladır... Bu nedenle daha yüksek kalorili ve Elektrik Üretim A.Åž.’ye satıştaki protokol ÅŸartlarına uygun kömür üretiminin saÄŸlanması için gerekli tedbirlerin alınması önerilir.”

"KAMU, KÖMÜRÜ REDDETMEMÄ°Åž"
 
Sayıştay raporunda yer alan teknik saptamaların ne anlama geldiÄŸini ise Soma Komisyonu üyesi Manisa Millevekili Özgür Özel Hürriyet’e ÅŸöyle anlattı: “Türkiye Kömür Ä°ÅŸletmeleri’nin, Soma A.Åž. ile yaptığı anlaÅŸma ‘tüvenan’ üretimi kapsıyor. Devlet, ÅŸirketten ürettiÄŸi kömürün tamamını alıyor ve önce ayıklama yapıyor, sonra da yıkamaya gönderiyor. TaÅŸ oranının yüksek olmaması için de kalori sınırları konuluyor. Ortalama getirilen kömürün kalorisi 2 bin 250’den düÅŸük olduÄŸunda ‘taÅŸ oranı fazla olur’ deniyor. Ama burada 2013 yılının 10 ayında bu deÄŸerin altında kömür getirildiÄŸini ve kamunun da bunu aldığını görüyoruz. Öyle ki en alt deÄŸer olan 1800 kalorinin altına inildiÄŸinde dahi kamu bu ürünü reddetmemiÅŸ, almış. Bu ÅŸekilde Soma A.Åž. 2.3 milyon ton kömür satmış. Bu kömür, ilk baÅŸta büyük kaya parçalarından arındırılmış, rakam 1.5 milyon tona düÅŸmüÅŸ, o da yıkandığında sadece 768 bin ton kömür elde edilmiÅŸ.”
 
"Ä°ÅžÇÄ°LER KAYA ÇIKARIYORUZ DEMÄ°ÅžTÄ°"
 
MECLÄ°S Soma Komisyonu üyesi CHP Manisa Millevekili Özgür Özel, “Soma’ya defalarca gittik. Sayıştay’ın bu raporu oradaki iÅŸçilerin açıklamalarıyla uyuÅŸuyor. Ä°ÅŸçiler ‘Biz bir yerden kömür çıkarıyorduk, bir yerden taÅŸ çıkarıyorduk. Özel olarak kaya delicilerle çalışıyorduk. Bir üretim bandı boÅŸ gittiÄŸinde (Kömür yoksa, taÅŸ da mı yok) diye azar iÅŸitiyorduk’ diyorlardı. Sayıştay raporu iÅŸçilerin açıklamalarını resmiyete dökmüÅŸ. Buradaki hesaplamalara göre, devlet 49 milyon TL’yi taÅŸlara ödemiÅŸ. Bence daha da dramatik olan bölümü ÅŸu ki, Sayıştay Soma A.Åž.’yle ilgili bölümü’ ocaklardan alım yaparken; kantarlardan kayaçların geçirilmesinin önlenmesi gerekir’. Bu ne demek biliyor musunuz? Kantara bildiÄŸiniz kayaç yani kayaları da eklemiÅŸler, onları da kamuya satmışlar. Göz göre göre kaya, taÅŸ satmışlar devlete. Sistematik olarak kamu taÅŸa para ödemiÅŸ” dedi.
 


KAYNAK: Hürriyet 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.