Sorun bugünkü Türkçe'de

CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan'ın, "Türkçe'nin mevcut kelime haznesiyle felsefe yapamazsınız" sözü yeni bir tartışmayı alevlendirdi. Tartışma "Türkçe felsefe yapmaya uygun deÄŸil mi?" sorusuyla baÅŸlayınca iÅŸin özünden uzaklaÅŸtı. Al Jazeera'ye konuÅŸan felsefe profesörleri CumhurbaÅŸkanı'nın yanlış anlaşıldığı görüÅŸünde. 

Ä°stanbul Kemerburgaz Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Kaan H. Ökten, herhangi bir dilin felsefe yapmaya yetersiz olduÄŸunu iddia etmek zor dedi. Ökten CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın kastının farklı olduÄŸunu belirtiyor:

Prof. Dr. Kaan Ökten

"Birtakım ideolojik duruÅŸlar yüzünden bilim imkânlarını geniÅŸletememe durumu var. Bazı kelimeler tercih ediliyordu bazı kelimeler tercih edilmiyordu, bir ideolojik duruÅŸ vardı. CumhurbaÅŸkanının kastettiÄŸi Türkiye’mizin imkânlarını geniÅŸletelim, tarihi zenginliÄŸimizi göz ardı etmeyelim bu bakımdan söylediÄŸi doÄŸrudur."

ErdoÄŸan’ın sözlerini benzer ÅŸekilde anlayan bir diÄŸer isim de Ä°stanbul Üniversitesi öÄŸretim üyesi Teoman Duralı. Duralı, CumhurbaÅŸkanının itirazının 'iÄŸdiÅŸ edilmiÅŸ olan Türkçe’ye' olduÄŸunu söyledi.

"CumhurbaÅŸkanı o sözleri iÄŸdiÅŸ edilmiÅŸ, kesilmiÅŸ, biçilmiÅŸ olan Türkçe için söyledi. Türkçe’nin bu bozulmuÅŸ hali elveriÅŸli deÄŸil demek istiyor. Türkçe her türlü iÅŸleme müsait bir dildir ama bozulmuÅŸ hali müsait deÄŸildir." 

Profesör Kaan Ökten kendi çalışmalarında Türkçe’nin bütün imkânlarından yararlandığını söyledi:      

"Ben kendi çalışmalarımda Türkçe’nin bütün imkânlarından yararlanıyorum. Hem modern versiyonundan hem de eski birikimiyle bize nakledilmiÅŸ zenginliÄŸinden yararlanmaya çalışıyorum. Biz ÅŸu anda Türkçe’nin bir bilim dili olarak özellikle felsefe dili olarak ortaya çıkışında çok önemli bir yere gelmiÅŸ bulunuyoruz. Türkiye’de kullanılan felsefe terminolojisi, felsefe kavramları, felsefe sözcükleri o kadar yerinde ve zengin ki bunu baÅŸarısızlık olarak göstermenin saÄŸlam bir altyapısı yok. Ben yazdığım yazılarda da çevirilerde de geniÅŸ bir dil ufku kullanıyorum."

Profesör Teoman Duralı’ya göreyse ÅŸu anda bazı üniversitelerde okutulan dil ile toplumun dili arasında ciddi kopukluk var:

FotoÄŸraf:AA/ArÅŸiv

Prof. Dr. Teoman Duralı

"Bilimi, felsefeyi toplumun içinde kuruyorsunuz. Her ikisi de toplumun kendi diliyle olmalı. Åžu anda Türkiye’de marka olmuÅŸ üniversitelerde, hocaların talebelere hitabını dinleyin çok eleÅŸtirdiÄŸimiz medrese dilinden bir farkı yok. O medrese dili nasıl anlaşılmıyorsa bazı öne çıkan üniversitelerin dili de anlaşılmıyor. Toplumun özünden kopuk bir hal var. Fırıncı, ÅŸoför felsefeden anlamaz ama çocuÄŸu bilim okuyor. Okulu ile bulunduÄŸu toplum arasında kopukluk var. Bazı ender bilim alanlarında dil farklı olabilir ama genelinde olmamalı."

GörüÅŸlerine baÅŸvurduÄŸumuz iki akademisyen Cumhuriyet sonrası dil devrimine iliÅŸkin yaklaşımlarda ise farklılaÅŸtı. Duralı’ya göre deÄŸiÅŸim süreci yanlış iÅŸletildi.

"Ortada akıllıca yürütülen bir ÅŸey yoktu. Bir duygu vardı, bir nefret vardı, Ä°ÅŸi duyguya havale ettiÄŸiniz zaman hatadan hataya düÅŸersiniz, tutarsız kalırsınız. Bu deÄŸiÅŸim sürecini ben tayin etseydim önceliÄŸi baÅŸka yerlere verirdim. ÖnceliÄŸi Türkçe’nin temel kavramlarının temel sözcüklerinin TürkçeleÅŸtirilmesine verirdim. Mesela “ateÅŸ”in Türkçe’de adı “od”dur. Birçok kelimemiz bu kökenden gelmiÅŸtir. Oda gibi, otaÄŸ gibi. Hayat kelimesini deÄŸiÅŸtirmeye kalktılar olmadı. Tasavvur yerine imaj dediler, Güzelim “mektep” yerine Fransızca’dan “ekol” kelimesinden gelen “okul” dediler bence olmadı."

Profesör Ökten’e göreyse Cumhuriyet’in ilk yılları felsefe açısından baÅŸarılı yıllardı.

"Türkiye’nin Cumhuriyet dönemi felsefe çalışmalarının hem nitelik açısından hem de yaygınlaÅŸma açısından baÅŸarılı olduÄŸunu düÅŸünüyorum. Türkiye’de bu cumhuriyet devrimleri sayesinde hem felsefe yapanların sayısı artmıştır hem de iyi derecede felsefe yapan insanlar ve çalışmaların sayısı artmıştır. Bizi geri götürmüÅŸtür mahvetmiÅŸtir ÅŸeklinde de anlamamak lazım."

Kaynak: Al Jazeera