'Putin daha saldırgan olabilir'

"Petrol fiyatları düÅŸüyor ama uzun vadede artar." Prof. Dr. Mübariz Hasanov Rusya ekonomisi ile ilgili sohbete önce petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün sebeplerini ve sonuçlarını anlatarak baÅŸlıyor "Çünkü Rusya ekonomisinde ihracatın yüzde 70'i petrol ve petrol ürünleri, yüzde 10'u da fiyatı petrole baÄŸlı deÄŸiÅŸebilen deÄŸerli madenler" diyor.

"Petrol fiyatları artacak"

Üniversite eÄŸitimi için yıllar önce Azerbaycan'dan Türkiye'ye gelen Hasanov, Okan Üniversitesi Ä°ktisat Fakültesi'nde ekonomi ile ilgili dersler veriyor, bir yandan da Hazar Enerji Enstitüsü'nde enerji ve ekonomi üzerine çalışmalar yapıyor. Rusya'daki durum ve dünyaya etkilerini konuÅŸtuÄŸumuz Hasanov'a göre petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün sebebi siyasi ve mevcut koÅŸullarda yeni yatırım olmayacağı için fiyatlar yeniden artmaya baÅŸlayacak:

"60 dolar seviyesi yeni yatırım için ekonomik bir seviye deÄŸil. Petrol fiyatları yükselir, ama iki üç seneyi bulur. OPEC'in yatırımı kısması önemli. ABD, OPEC'e kısıtlamaya gitmeyin diye baskı yapıyor, bu da bir taraftan Suudi Arabistan'ın iÅŸine geliyor. Fiyatlar düÅŸük olunca, yatırım azalınca yeni oyuncular güçlenemez, oyundan çıkarlar ve üretici olmaz."

"Az da olsa iflas riski var"

Rusya ekonomisinin mevcut ÅŸartlarda toparlanma ÅŸansının az olduÄŸunu ifade eden Hasanov, az da olsa iflas riski gördüÄŸünü söylüyor, krizden çıkış için iki-üç yıla ihtiyaç olduÄŸunu düÅŸünüyor:

"Rusya iflası ihtimali var ama az bir ihtimal. Rusya bunu en son aÅŸamada yapar, moratoryum ilan eder, borçlarını bir süre ödemez. Rusya, finansal piyasalardaki dalgalanmayı bir ÅŸekilde kurtarabilir, faizi daha da yükseltir, piyasaya müdahale eder, sermaye kaçışını durdurur. Piyasalarda ciddi kayıptan sonra bir denge olur ama reel ekonomiyi kurtarması için ÅŸansı yok. Reel ekonomi dediÄŸiniz ÅŸey üretim. Rusya ekonomisi petrole dayalı bir ekonomi."

"Rusya'da sanayi olmaması dezavantaj"

Hasanov'a göre Rusya'nın ekonomide en büyük dezavantajı sanayisi olmaması, ihracat çeÅŸitliliÄŸine gitmemesi:

"Rusya bir iki senede yeni sanayiler geliÅŸtiremez, makine, otomotiv sanayi bir anda kurulmaz. Norveç gibi bir yapısı olsa sanayisi de güçlü, iÅŸi daha kolaydı. Åžimdi 420 milyar dolar rezervi var ama bütçe gelirleri düÅŸüyor. Bu parayla bütçeyi kompanse etse firmalara yardım edemez. Rusya'nın hem bütçeyi hem de özel sektörü kurtarmaya gücü yetmez. AB yaptırımları nedeniyle Avrupa'dan da kısa vadeli borçlanamıyor."

"Putin ekonomiyi batırır, Ukrayna'dan çıkmaz"

Hasanov Batı'nın yaptırımları yavaÅŸ yavaÅŸ artıracağını ancak Putin'in taviz vermeyeceÄŸini düÅŸünüyor. Hasanov, "Putin ekonomiyi batırır ama Ukrayna'dan çıkmaz" diyor:

"Tüm bu sorunlar Ukrayna sorunundan çıktı. Gürcistan iÅŸgalinde kimsenin sesi çıkmadı ama Ukrayna'nın Avrupa ile iliÅŸkileri farklı. Putin ekonomiyi batırır ama siyasi kazanımdan vazgeçmez. Putin bu karakterde deÄŸil. Rusya'da Sovyetlerin eski gücü özleniyor, kolay kolay kazanımlardan vazgeçmezler. Ruslar, milliyetçi duygularla Putin'i baÅŸta tutar. Putin destek kaybına uÄŸramaz. Ukrayna olaylarından sonra Putin'e destek yüzde 85'e çıkmıştı. Korkum, Putin daha saldırgan olabilir. Rusya ekonomik krizde borç almak için Çin, Kazakistan, Azerbaycan'a gidebilir. Özelikle Çin'e de karşılığında stratejik enerji üretim bölgelerini vermek istemeyecektir."

 

 

"Kriz orta sınıfı vurur, Türkiye etkilenir"

Hasanov, ekonomideki zayıflamanın oligarkları etkileyeceÄŸini düÅŸünmüyor. Hasanov, "Servetleri 10 milyar dolardan 5 milyar dolara düÅŸer, Alplerde tatil yapmaya devam ederler" diyor. Ona göre orta sınıf zayıflayacak ve bu da dolaylı yoldan Türkiye'yi vuracak:

" Türkiye özellikle turizmde Ruslar için önemli bir pazar. Ben bu yıl talepte yüzde 20 düÅŸüÅŸ bekliyorum. Türkiye'nin turizm gelirinde daralma olur. Ayrıca Türkiye'de Rusya'ya ihracat yapan sektörler etkilenir. "

"Türkiye ve Rusya yakınlaÅŸacak"

Hasanov, önümüzdeki dönemde Türkiye ve Rusya'nın daha da yakınlaÅŸacağını düÅŸünüyor:

"Türkiye'de zaten Avrupa'dan bir hoÅŸnutsuzluk var. Türkiye enerjide bir merkez olmak istiyor. Åžu anda köprü olarak Avrupa'ya gaz taşıyacağı TANAP var. Buna bir de Rusların projesi eklenince bu Türklerin rüyasında göremeyeceÄŸi bir geliÅŸme. Bu, Türkiye'yi Rusya'ya itiyor. Türkiye Rusya'nın iÅŸine yaradığı için iki ülke yakınlaşıyor. Rusya ve Türkiye arasında siyaseten fikir ayrılıkları olabilir ama çatışma yok. Rusya kendine yakın gördüÄŸü yerlere ucuza doÄŸalgaz satıyor. Stratejik hedefleri için Türkiye'ye de bunu yapabilir."

"Rusya AB'ye iki mesaj verdi"

Hasanov, Rusya'nın Türkiye üzerinden Avrupa'ya iki mesaj verdiÄŸini söylüyor ve isterse Türk Akımı projesini de gerçekleÅŸtireceÄŸini vurguluyor:

"Rusya Avrupa'ya 'Ben sana muhtaç deÄŸilim ve gazı getirir, boru hattını da yaparım' mesajını verdi. Rusya isterse ve bu projeyi ekonomik görürse bu hattı yapar. Belki kriz nedeniyle 2-3 yıl içinde yapılmaz, 5-10 yıl içinde yapılır ama proje gerçekleÅŸir. Mavi Akım ile Rusya gazını Samsun'a getirdi, herÅŸey Rusya'nın kontrolünde yapıldı. Rusların bunu yapacak gücü var." 

Hasanov, Türkiye'nin ekonomik ve siyasi olarak herkesle iyi iliÅŸkiler içinde olması gerektiÄŸini düÅŸünüyor, hiç kimseye sırtını dönmemesi gerektiÄŸini ifade ediyor. Hasanov'a göre Türkiye'nin bölgesel riskler karşısında ekonomisini güçlendirmesi için de sanayiyi güçlendirip, çeÅŸitliliÄŸi artırması gerek.

Kaynak: Al Jazeera